Hervormde kerk - Johanneskerk
In gebruik
Foto: www.pgkruiningen.nl
(Kerk)gebouw
| De kerk dateert uit de 12e eeuw en is gewijd aan Johannes de Doper. | |
| De eerste gegevens van een kerk in Kruiningen dateren uit 1203. | |
| 14e eeuwse toren aan de zuidzijde omdat dit waarschijnlijker fraaier stond ten opzichte van het op korte afstand gelegen kasteel | |
| De kerk werd in de tweede helft van de 15e eeuw door brand verwoest met uitzondering van de toren. | |
| De kerk werd herbouwd. Pseudo-basilicaal schip uit de 15e eeuw in noord-zuid richting gebouwd. De overgang van vierkante naar achtkantige omtrek wijst op invloeden van de Vlaamse kuststreken. Binnen laat de Brabantse gotiek zich herkennen: het schip heeft zuilen met koolbladkapitelen. | |
| Stormvloed 1520, ernstige zoutschade. | |
| Het koor van de oorspronkelijke kruiskerk is na de Revormatie in 1574 vervallen en tenslotte gesloopt. | |
| Meubileur zoals het eikehouten tochtportaal en het doophek uit het eind van de 16e eeuw. | |
| De kansel is in 1596 vervaardigd. Een van de luifelbanken is in 1597 gemaakt. | |
| Aparte bank voor de ambachtsheren. | |
| In de noordbeuk een fraaie zwartgranieten tombe met renaissance-motieven uit 1620 en bestemd voor de in 1561 overleven Aernoud van Kruiningen. | |
| Terwijl er in de 18de en 19de eeuw in steeds meer kerken met begeleiding van een kerkorgel gezongen werd was de leiding van de gemeentezang in Kruiningen tot 1899 in handen van een voorzanger. | |
| Het Van Dam-orgel werd geplaatst op een zolder met balustrade boven de ingang van de kerk. | |
| De Johanneskerk heeft ten gevolge van de watersnoodramp van 1 februari 1953 aanzienlijke schade van het zoute water opgelopen. Het kerkgebouw heeft vanaf 1 februari 1953 verscheidene maanden onder de invloed van eb en vloed gestaan. Op zondag 1 februari 1953, bij de zgn. 2e vloed, stond er een waterpeil van 1,85 m. in de kerk. | |
| Tot restauratie van het gebouw werd overgegaan, die in 1956 is afgerond. | |
| In 1953, is het raam waar het Van Dam-orgel uit 1899 voor stond, weer vrij gemaakt. Dit komt de lichtinval in de kerk sterk ten goede | |
| In 1956 zijn twee gebrandschilderde ramen aangebracht die aan de rampzalige periode van 1953 herinneren. | |
| Een nieuwe plaats voor het Van Vulpen-orgel werd gevonden in een transept boven de consistorie. | |
| In het voorjaar van 1991 is een begin gemaakt met de restauratie van deze PKN-kerk. | |
| Eind februari 1992 is het interieur opgeleverd en eind maart 1992 volgde het exterieur. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
| Boeken | |
| Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 21, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Kluiver, drs J.H.: historische orgels in Zeeland I 95-96 |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Orgels in Zeeland | |
| contactbrief voor kerkenverzamelaars 27(1992)26 | |
| de mixtuur 72(1992)632, 75(1993)804 | |
| het Orgel 1(1959)15, 5(1959)108* 111, 1(1995)25-26 | |
| kerkepadgids (1986)51-52** | |
| pgkruiningen.nl |
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde kerk - Johanneskerk | Kruiningen | - |
Orgelhistorie
| b: |
Fa. L. van Dam & Zn., Leeuwarden 1898/99; M II ap: Hw 11-Bov 7 - het orgel werd op vrijdag 13 augustus 1954 gekeurd door de landelijke orgelcommissie van de Nederlands Hervormde Kerk. Deze keuring was nodig om te onderzoeken in hoeverre het orgel te lijden had gehad van weers- en zoutinvloeden tengevolge van de watersnood. De keuring werd uitgevoerd door Lambert Erné en W. Hulsmann. Volgens de deskundigen was er echter van zoutinwerking aan het orgel in het geheel geen sprake - onderzoek naar de staat van het orgel bracht aan het licht dat, voordat het kon worden terug geplaatst, er toch een ingrijpende restauratie nodig was. Bij het terugplaatsen van het orgel was geen rekening gehouden met een orgelzolder voor het grote raam boven de ingang, de oorspronkelijke plaats met het orgel |
| o: | Fa. B. Koch, Apeldoorn 1957/58 naar WEMELDINGE Ned Hervormde kerk St Maarten |
| b: |
Gebrs. van Vulpen, Utrecht 1957/58 op kosten van het rampenfonds; M II vp: Hw 8-Rw 8-Ped 6 adviseur Lambert Erné te Utrecht het orgel is op 10 december 1958 in gebruik genomen met een bespeling door Adriaan Engels te 's Gravenhage |
Dispositie
| 1899 (Van Dam): | |
| Hoofdwerk C-f3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Violon 8 vanaf cº, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quintprestant 3, Octaaf 2, Cornet III discant, Mixtuur II-III, Trompet 8 bas/discant | |
| Bovenwerk C-f3 | |
| Fluit Dolce 8, Salicionaal 8, Viola di Gamba 8, Salicet 4, Fluit travers 4, Gemshoorn 2, Dulciaan 8, Tremulant | |
| Pedaal C-d1 | |
| aangehangen | |
| Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk |
Foto: www.pgkruiningen.nl
Bronvermelding van bovenstaand orgel
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Geen informatie aanwezig | |
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42