RK kerk - Kathedrale Basiliek H Bavo hoofdorgel

In gebruik

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in 1858, gewijd aan de heilige Bavo.

Nieuwe kerk gebouwd tussen 1893 en 1898 naar een ontwerp van architect ir Joseph Th. (Jos) Cuypers (1861-1949) in opdracht van bisschop Bottemanne.(1861-1949). De kerk is in fasen gebouwd tussen 1895 en 1930. Het monument markeert de overgang in bouwstijlen van neogothiek naar een nieuwe kerkelijke bouwkunst. De bouwstijl wordt gekenmerkt door motieven ontleend aan het romaans, de vroege franse gotiek, de Moorse en Assyrische versieringsvormen, de art nouveau, de stijl Berlage en de Bazel.

Driebeukige kruisbasiliek met koepel en twee westtorens zijn gebouwd in de stijl van de Amsterdamse school, kapellen langs de zijbeuken en straalkapellen rond de koorgang. Hij ontwiep een gebogen koepeldak met jugendstil-elementen.

In 1895 ging de eerste paal in de grond.

Van 1895 tot 1898 is het hoogkoor, de kapellenkrans rond het hoogkoor en de pastorie gerealiseerd.

Van 1902 tot 1906 middenschip, transept, koepel, zijbeuken en torens tot dakhoogte.

Van 1927 tot 1930 volgde onder bisschop Aengenent de afbouw van de torens en hoofdingangen met voorportalen. De toren met het uurwerk is de vrouwentoren, de andere de mannentoren.

Afmetingen: lengte 100 meter, breedte 40 meter, hoogte koepel 60 meter en torens 50 meter.

De decoratie en aankleding zijn door verschillende kunstenaars uitgevoerd. Muren die ten tijde van de oplevering nog kaal waren, zijn nadien beschilderd - onder andere door Jan Toorop (wiens bijdrage onvoltooid bleef, vanwege onenigheid met de opdrachtgever). De laatste muurschilderingen stammen uit de jaren zestig.

Jan Hendrik Brom (1860-1915) en zijn zoon Jan Eloy Brom (1891-1954) te Utrecht zijn de edelsmeden van o.a. koorhek en preekstoel (in jugendstil). Het meeste beeldhouwwerk is van J.P. Maas (1861-1941). Bisschoppelijke troon van de Utrechtse beeldhouwer F.W. Mengelberg (1838-1919).

Boven het Willibrordusorgel het roosvenster van dom Jac. van der Mey. Beeldhouwwerk van Mari Andriessen (1897-1979). Tegeltableaus zijn ontworpen door Jan Toorop (1858-1928) en Han Bijvoet (1897-1975). Jules Dobbelaere (1859-1915), Dom Jac. van der Meij (1888-1969) en Han Bijvoet zijn de glazeniers van o.a. de ramen in het noordertransept. De laatste heeft o.a. de twee transeptramen ontworpen en ook van zijn hand zijn de grote muurschilderingen boven de ingang en in de transepten.

Kruiswegstaties van Han Bijvoet; eerste statie uit 1928, de veertiende statie uit 1940.

Op 2 mei 1948 is de kerk tot kathedrale basiliek van Sint Bavo verheven. Reden was het 50-jarig bestaan van deze zowel bouwkundig als religieus belangrijke en eerbiedwaardige kerk.

Plafondschilderingen in een van de kapellen van Jan van Druten uit 1960.

De voormalige bisschoppelijke sacristie is in 1973 ingericht als museum "de Schatkamer". Unieke collectie zilverwerk uit het v.m. Groot-Seminarie te Warmond.

De Kathedraal staat sinds 1976 ingeschreven als Rijksmonument. In ± 1995 gaf Monumentenzorg het orgel de status van “beschermd instrument”.

In 2005 is het de restauratie van het complex begonnen. Gaandeweg kwamen bij het reinigen van de ornamenten en de muren prachtige kleuren tevoorschijn - zoals blauwe voegen tussen de gele bakstenen - waarvan niemand kon vermoeden dat ze deel uitmaakten van Cuypers' gesamt-kunstwerk.

De trap die oorspronkelijk naar de preekstoel leidde, is in de jaren dertig verwijderd en was lange tijd spoorloos. Onlangs is hij weer gevonden in een tuin te Wassenaar.

De ramen in het middenschip zijn, door geldgebrek, nooit gebrandschilderd. Er zat tot voor kort gewoon blank glas in, waardoor dit deel van het gebouw een baken is van licht. Beeldend kunstenaar Jan Dibbets heeft in 2015 ramen ontworpen die te lichtval niet noemenswaardig temperen. Andere kunstenaars die een deel van de kerk decoreren, zijn schilder Gijs Frieling (die een brandend braambos zal aanbrengen op een tot dusverre onbeschilderde muur) en Marc Mulders, die de doopkapel met bewerkt glas gaat verfraaien.

In het souterrain zijn kunstschatten tentoongesteld.

De Kathedrale Basiliek H Bavo, sluit zich - samen met de Munsterkerk van Roermond en de Walburgiskerk in Zutphen - aan bij het Grootste Museum van Nederland, een samenwerking tussen Museum Catharijne Convent en zestien kerken en synagogen door heel het land.