Waalse of Franse kerk - Eglise Wallone - Begijnhofkapel
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Begijnhof 30
Haarlem

Gemeente Haarlem
Noord-Holland

(Kerk)gebouw

In 1262 is het Begijnhof gesticht door de toenmalige pastoor van de Bavo Arent van Sassenem.
In 1272 moet er een kerk geweest zijn.
Het Begijnhof is in 1348 door brand getroffen. De toren en het éénbeukige schip zijn herbouwd.
De kapel is in 1388 vergroot met een koor en een tribune in het schip, de z.g. nonnengalerij.
De toren werd in 1398 gebouwd.
Het verhoogde koor met fresco's daterend uit 1420.
Sacristie met houten gotische overwelving. Uniek druipgewelf met houten stalachtieten uit de 16e eeuw.
De kapel was tot 1586 Begijnhofkapel.
De Eglise Wallone (Waalse kerk) werd in 1586 gesticht. Deze gemeente kreeg in 1586 de beschikking over het koor van de kapel. Zo ging dat na de Reformatie.
Na de hervormingen moesten de nonnen de kerk verlaten, de stedelijke overheid wees in 1587 het gebouw toe aan vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden.
In 1661 bewoonden de Walen de sacristie (thans consistoriekamer) en in 1767 het westelijke deel van de kerk - nu kosterswoning. Het plafond van de consistoriekamer heeft een druipgewelf met houten stalachtieten uit de 16e eeuw.
Het schip heeft uiteenlopende bestemmingen gehad: opslagplaats voor ammunistie (1590) en van 1607 tot 1767 als looihal voor het Haarlemse lakenweversgilde. Rond 1635 was een deel van de hal woning voor de looiknecht.
De ingang is in 1670 voorzien van een driehoekig fronton en guirlande.
Boven de ingang naar de sacristie een middeleeuwse fresco.
De middeleeuwse muurschildering "het tapijt van het sacramentsaltaar" werd in de 19e eeuw herondekt door A.J. Enschedé.
De preekstoel, de herenbanken en het het glas-in-lood zijn uit de 17e eeuw.
De bankblokken zijn aangeschaft in de periode 1860 tot 1890 door A.J. Enschedé.
Oudste kerk van Haarlem, zondags nog altijd Gods woord in de Franse taal.
PKN-kerk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Blaak, ter: Haarlems kerkepad (1995)25-27* 31
Gierveld: het Ned huisorgel in de 17e en 18e eeuw 127
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)286
Hess 23
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 137*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tijdschriften en andere uitgaves
75 jaar Flentrop orgelbouw 58
contactbrief voor kerkenverzamelaars 60(2008)27
de Mixtuur 19(1976)389, 34(1981)123 131, 35(1981)171 182 183 188 189 190, 72(1992)627
de Orgelvriend 2(1977)11
het Orgel 1(1965)35, 5(1965)195, 3(1966)104, 2(1968)43* 48-49, 3(1976)111, het Orgel 7/8(1978)246, 10(1984)421-422*
het Orgelblad IV(1961)149
kerkepadgids (1983)84* 108

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Waalse of Franse kerk - Eglise Wallone - Begijnhofkapel Haarlem -

Orgelhistorie

b: 1730
het orgel ging in 1898 naar de werkplaats van Johan Gaspar Friederichs, Gouda 1808; nieuwe kas in Lodewijk XVI-stijl; kabinetorgel M I ap: Man 8
o: OUDERKERK aan den AMSTEL Ned Hervormde kerk 1817; kabinetorgel M I ap:
b: Johan Caspar Friederichs, Gouda 1807/08; met pijpwerk van Van der Giessen en Strumpher, orgel met uurwerk; M II ap: Hw 10-Bov 6
het orgel werd in 1807 aanbesteed
het orgel is op 28 augustus 1808 geëxamineerd door J.P. Schumann en P. Hoogstraaten
r: Fa. Knipscheer 1875; enkele toevoegingen: Viola di Gamba 8 op het Bovenwerk, zelfstandig pedaal, Tremulant en zwelkast
r: K.P. van Ingen 1924; tongwerken ingeruild voor fabrieksregisters
r: D.A. Flentrop, Zaandam 1962/65; zoveel mogelijk herstel van de oude dispositie:Tremulant en zwelkast verwijderd, nieuwe achterwand, mechanische transmissie naar het Pedaal, nieuwe tongwerken, nieuwe Fluyt 2 Bovenwerk en een nieuwe windvoorziening; M II vp: Hw 10-Bov 7-Ped 7
adviseur dr M. Vente te Utrecht
het orgel is in mei 1965 gereed gekomen
r: vanaf 2001
het orgel is op 12 juli 2008 weer in gebruik genomen

Dispositie

1808 (volgens Hess):
Hoofd Manuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Openfluit 4, Quint 3, Sup. Octaaf 2, Cornet IV, Mixtuur III-IV, Fagot 8
Bovenwerk (manuaal II) C-f'''
Holpijp 8, Gemshoorn 8, Roerfluit 4, Quintgedekt 3, Openfluit 2, Dulciaan 8
 
1808 (volgens dispositie-verzameling van A.P.G. de Waal ± 1840):
Hoofdmanuaal of onderClavier C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaav 4, Open Fluijt 4, Quint 3, Sup: Octaav 2, Cornet IV, Mixtuur III-IV, Fagot-Trompet 8
Booven Clavier C-f3
Holpijp 8, Gemshoorn 4, Roerfluijt 4, Quint Gedackt 3, Open Fluijt 2, Dulciaan 8
Pedaal C-f1
aangehangen
Trekkoppeling bas/discant
3 Blaasbalgen
 
1965:
Hoofdwerk (manuaal I) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Open Fluyt 4, Quint 3, Superoctaaf 2, Mixtuur IV, Cornet IV vanaf aº, Trompet 8
Bovenwerk (manuaal II) C-f3
Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Gemshoorn 4, Roerfluyt 4, Quint 3, Open fluyt 2, Dulciaan 8
Pedaal C-f1
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Open Fluyt 4, Fagot 16, Schalmey 4
Koppelingen: Hoofdwerk-Bovenwerk, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Bovenwerk
Van het Pedaal zijn alleen de registers Fagot 16 en Schalmey 4 zelfstandig, de vijf andere registers zijn mechanische transmissies van het Hoofdwerk

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2017-01-02 11:01:59