Hervormde Oude of St Odulphuskerk Hoofdorgel
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Torenplein 1
Barneveld
Gemeente Barneveld
Gelderland
Barneveld
Gemeente Barneveld
Gelderland
(Kerk)gebouw
| In de 12e of 13e eeuw stond hier een parochiekerk, gebouwd in Germaanse stijl. De onderste drie geledingen van de toren uit de 13e eeuw zijn Romaans. De bovenste twee geledingen zijn uit de 15e eeuws. Peervormige bekroning van de spits. | |
| In de 14/15e eeuw ontstond door verbouw een gotische hallenkerk. | |
| Deze kerk is in 1421 door brand verwoest. | |
| In 1509 neemt Karel van Gelder de kerk in en in hetzelfde jaar Floris van Egdom. | |
| Bij de kerkhervorming door Maarten Luther in 1517 verbranden de Bourgondiërs de kerk. | |
| In 1546 is de herbouw van de kerk (met gemetselde gewelven) gereed en wordt weer in gebruik genomen. | |
| In 1581 is ds. Mooij de eerste predikant in Barneveld. | |
| In 1599 worden het orgel en andere zaken van RK-aard uit de kerk verwijderd. Het koor is na de reformatie niet meer in gebruik geweest. | |
| In 1654 worden de preekstoel, de ambtsdragers banken en het doophek geplaatst. | |
| In 1750 wordt de zg. Schaffelaarsbank met gebeeldhouwde luifel geplaatst. | |
| Interne restauratie in 1860/62. | |
| Restauratie in 1881/82; nieuwe galerijen en het interieur wordt opnieuw geverfd, waarbij het orgel niet wordt overgeslagen. De orgelkassen worden wit geschilderd. | |
| In 1929/30 uitbreiding met een noord- en zuidbeuk. De kerk is dan een kruiskerk geworden. De houten ramen worden vervangen. Het aantal zitplaatsen gaat van 700 naar 1100. Het orgelbalkon wordt uitgebreid, de orgelkassen worden donkerbruin geschilderd. | |
| In 1978 is een grote interne restauratie, o.a. worden de gewelven gestukadoord. Een koororgel wordt geplaatst. | |
| Restauratie koorsluiting met leibedekking en geveldekkingen in 1999. | |
| PKN-kerk. | |
| In 2003 volgde een restauratie van de dakconstructie met dakgoten. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Geen informatie aanwezig | |
Hoofdorgel
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde Oude of St Odulphuskerk Hoofdorgel | Barneveld | - |
Orgelhistorie
| b of r: mr Eymbert ± 1510 | |
| b: |
Johannes Paradijs, Amsterdam of Johan Warner 1765/66; orgel geschonken door Lucas Willem Baron van Essen (1739-1791), ambtsjonker van Barneveld, heer van Schaffelaar; M I ap: Man 13 het orgel werd op 19 juni 1765 ingewijd met een orgelbespeling door Anthony Bleumer |
| r: |
uitbreiding met Rugwerk - onderhoud en stemmen Johan Warner vanaf 1766 tot 1779 |
| r: | 1777; reparatie Blaasbalk |
| r: | Andreas Paradijs, Amsterdam 2e helft 1779 of begin 1780; reparatie |
| r: |
Andreas Johannes van der Haar 1782/83; schoonmaak en reparatie, Fluit 4 wordt Gemshoorn 4 - onderhoud Gerhard Axsen 1787 tot 1809 |
| r: | Andreas Johannes van der Haar 1807 ?? |
| r: | Abraham Meere, Utrecht 1813; Vox Humana vervangen door Viola di Gamba 8, reparatie Blaasbalken; M II ap: Hw 13-Rw 11 |
| r: | (Abraham Meere, Utrecht ??) 1818 |
| r: |
Johann Heinrich Holtgräve, Deventer 1840/41; op Hw Bourdon 16 en Fagot 16, Hoofdwerkkas verdiept en naar voren verplaatst, plaatsing Fluit 2 in plaats van Sexquialter op het Rugpositief ?,; M II ap: Hw 14-Rw 9 orgel geëxamineerd door Reinold, organist te Nijkerk het orgel werd ingewijd op 26 september 1841 door de leeraar J.M. Hoog - onderhoud door organist W. Koestapel in 1837 - stembeurt Fa. Kam & van der Meulen te Rotterdam 1838 |
| r: |
Johann Heinrich Holtgräve, Deventer 1840/41; M II ap: Hw 14-Rugpos 9 orgel geëxamineerd en goedgekeurd door H. Runholt, organist te Nijkerk heringebruikneming orgel op 26 september 1841 door leeraar J.M. Moog - orgel gestemd door Jan Klein Onstenk 1847, 1849 en 1851 - stembeurt door T. Hofmeyer te Amsterdam 1854 |
| r: |
Johann Heinrich Hartmann Witte (Fa. Bätz & Co), Utrecht 1856 - onderhoud J. Poestkoke na 1856 tot 1872 |
| r: | J. Poestkoke 1863; herstellingskosten |
| r: |
J. Poestkoke 1868; herstel van de balgen - onderhoud Fa. Lorentz, Anholt (D) vanaf 1878 tot 1888 - onderhoud Ludwig Schartze, Anhort vanaf 1888 tot 1924 - orgel geinspecteerd door Fa. Witte te Utrecht in 1881: algehele restauratie dringend nodig |
| r: |
Ludwig Schwartze, Anholt 1882; reparaties, Tertiaan weg ? en nieuwe klavieren - orgel in 1893 éénmalig gestemd door G. van Druten te Zetten |
| r: | Ludwig Schwartze, Anholt 1899; oude balgen vervangen door een nieuwe magazijnbalg |
| r: | Ludwig Schwartze, Anholt 1905; herstelling van de Bourdon 16 |
| r: | Ludwig Schwartze, Anholt 1909; plaatsing van Salicionaal 8 op de plaats van de Mixtuur in het Rugwerk, schoonmaak en een nieuwe Tremulant |
| r: |
Ludwig Schwartze, Anholt 1915; kleine reparatie aan de windlade - onderhoud 1925 tot 1930 A. Bik te Amsterdam - rapport van de Nijkerkse organist en beiaardier Joh. W. Meijll uit 1930 |
| r: |
Fa. M.K. Koppejan, Ederveen 1930; wijzigingen o.a. nieuwe tongwerken, Rugwerk in een zwelkast, nieuwe pneumatische Tremulant, een Meidinger windmachine, een nieuw pedaalklavier en nieuwe registerplaatjes beoordeling restauratie door Mr. A. Bouman 1930 - onderhoud Fa. M.K. Koppejan te Ederveen 1930 tot 1955 |
| r: | Fa. M.K. Koppejan, Ederveen 1933; pedaallade verplaatst en Koppel Pedaal-Rugwerk; M II Pn vp: Hw 14-Rw 9-Ped 1 |
| r: |
Fa. M.K. Koppejan, Ederveen kort na 1933; het Rugwerk voorzien van een crescendo-inrichting (met de jaloezieën in het dak van de kas) - rapport van F. Riemersma van het Adviesbureau voor Orgelbouw Organum te Ferwerd begin januari 1946 - rapport - ondertekend door secretaris Mr. L. Haveman - van de Orgelcommissie Ned. Hervormde Kerk uit 1952 |
| r: |
Fa. E. Leeflang, Middelharnis 1955/56; barokisering van de dispositie en uitbreiding met twee pedaaltorens; M II vp: Hw 13-Rw 13-Ped 8 - het contract met de Fa. Leeflang (inmiddels verhuisd van Middelharnis naar Apeldoorn) werd getekend op 31 januani 1955 adviseur prof dr M.A. Vente te Utrecht (eerst ds G.C. Roosendaal te Putten) heringebruikname orgel op 18 oktober 1956 met een bespeling door Mees van Huis te Utrecht - disp. 1965: M II vp: Hw 14-Rw 13-Ped 8 |
| r: |
Orgelbouw Ernst Leeflang, Apeldoorn 1982/83; ingrijpende restauratie van het orgel; M II vp: Hw 14-Rw 12-Ped 8 adviseur prof dr M.A. Vente te Utrecht in overleg met O.B. Wiersma (Monumentenzorg) heringebruikneming orgel op 24 maart 1983 met een bespeling door John Propitius, organist van de kerk |
| r: |
Orgelmakerij Reil, Heerde vanaf 2009; het orgel werd in twee fasen gerestaureerd het orgel is op donderdag 17 april 2012 opnieuw in gebruik genomen |
Dispositie
| 1765 (volgens aantekeningen bij disposities kerkorgelen van J. Hess): | |
| Manuaal | |
| Hoofdwerk | |
| Prestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Octaaf 4, Blokfluit 4, Holpijp 4, Quint 3, Octaaf 2, Waldfluit 2, Mixtuur IV 2 bas/discant, Sesquialter II-III bas/discant, Cornet IV, Trompet 8 bas/discant, Vox Humana 8 bas/discant, Trembelant | |
| Afsluitingen, Ventiel | |
| disp. volgens Nicolaas Arnoldi Knock 1788: | |
| Manuaal | |
| Praestant 8 discant dubbel, Holpyp 8, Octaaf 4, Blokfluit 4, Holpyp 4, Quint 3, Octaaf 2, Waldfluit 2, Sexquialter III bas/discant, Mixtuur IV bas/discant, Trompet 8 bas/discant, Voxhumana 8 bas/discant, Tremulant | |
| Ventiel | |
| 1775: | |
| Borststuk (II) C-c3 | |
| Prestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Octaaff 4, Blockfluit 4, Holpijp 4, Quint 3, Octaaff 2, Waltfluit 2, Mixtuur IV 2 bas/discant, Sesquialter III bas/discant, Cornet IV 4, Trompet 8 bas/discant, Vox Humana 8 bas/discant, Blinde Velden (24 pijpen) | |
| Rugpositiff (I) C-c3 | |
| Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4 discant dubbel, Fluit 4, Fluit 4 discant, Quint 3, Quintprestant 3 discant, Octaaf 2 discant dubbel, Sesquialter II 3, Tertiaan II 2, Mixtuur II-III-IV 2, Dulciaan 8 bas/discant, Blinde Velden (24 pijpen) | |
| Pedaal ? | |
| aangehangen | |
| Afsluitinge Borststuk, Afsluitinge Rugpositiff, Ventiel, Tremblant | |
| 1813: | |
| Hoofdwerk C-c3 | |
| Prestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Blokfluit 4, Gemshoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Waltfluit 2, Cornet IV discant, Sesquialter II bas/discant, Mixtuur IV bas/discant, Trompet 8 bas/discant | |
| Rugwerk C-c3 | |
| Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4 discant dubbel, Roerfluit 4 bas/discant, Fluit 4 discant, Quint 3 bas/discant, Octaaf 2 (discant dubbel ?), Sesquialter II, Tertiaan II, Mixtuur II-III-IV, Dulciaan 8 bas/discant | |
| Pedaal C-c1 | |
| aangehangen | |
| Manuaalkoppel (gehalveerde drukkoppel met 2 kleine knopjes tussen de klavieren) | |
| 2 Afsluiters, Ventiel, Opliggende tremulant, 4 Blaasbalgen | |
| 1841 (voorstel): | |
| Hoofdwerk C-c3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Holpyp 8, Octaaf 4, Blokfluit 4, Roerfluit 4 Gemshoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Waltfluit 2, Cornet IV discant, Mixtuur IV, Fagot 16, Trompet 8 | |
| Rugpositief C-c3 | |
| Holpyp 8, Prestant 4, Fluit traver 4 discant, Roerfleut 4, Quint 3, Octaaf 2 discant, Sexquialter III, Tertiaan II, Mixtuur III-IV-V, Dulciana 8 | |
| Pedaal C-c1 | |
| aangehangen | |
| stemming: gelijkzwevend, orgelkassen geschilderd | |
| ± 1850 (volgens Broekhuyzen): | |
| Hoofdwerk C-c3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8 discant, Holpijp 8, Octaaf 4, Blokfluit 4, Gemshoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Sexqualter II discant, Cornet IV discant, Mixtuur III-IV-V, Fagot 16, Trompet 8 | |
| Positief C-c3 | |
| Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4 discant, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Fluit 2, Tertiaan, Dulciaan 8 | |
| Pedaal C-c1 | |
| aangehangen | |
| 1 Koppeling | |
| Afsluiting, Tremulant | |
| 1930 (volgens mr A. Bouman) | |
| Hoofdwerk (II) C-c3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Blokfluit 4, Gemshoorn 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Cornet IV, Mixtuur II-III bas/discant, Sesquialter II, Trompet 8 bas/discant, Klaroen 4 | |
| Rugwerk (I) C-c3 | |
| Prestant 8 discant (1930 Vox Celeste), Holpijp 8, Viool di Gamba 8, Octaaf 4, Octaaf 4 discant, Quint 2 2/3 bas/discant, Octaaf 2, Fluit 2, Vox Humana 8 bas/discant | |
| Pedaal C-c1 | |
| Subbas 16 (tr. 1930, in 1933 op pneumatische lade) | |
| Manuaalkoppel, Pedaal-I, Pedaal -II | |
| Tremolo | |
| 1946 (volgens F. Riemersma): | |
| Hoofdwerk (I) C-c3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur III-IV, Cornet V, Sesquialter II, Trompet 8, Klaroen 4 | |
| Rugpositief (II) C-c3 | |
| Holpijp 8, Gamba 8, Celeste 8, Octaaf 4, Octaaf 4 discant, Roerfluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Fluit 2, Vox Humana 8, Lege plaats | |
| Pedaal C-c1 | |
| Subbas 16 | |
| Klavierkoppel als handregister, Koppel Ped.-Manuaal I, Koppel Ped.-Manuaal II | |
| Tremulant (Handregister), Tremulant als voetregister | |
| 1946 (volgens Bouman): | |
| Hoofdwerk (II) | |
| Praestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Gemshoorn 8, Octaaf 4, Holpijp 4, Blokfluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Cornet IV, Mixtuur IV 2, Sesquialtera II 2 2/3, Dulciaan 16, Trompet 8 | |
| Rugwerk (I) | |
| Praestant 8 discant, Holpijp 8, Praestant 4 discant dubbel, Roerfluit 4, Fluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Quint 1 1/3 discant, Sifflet 1, Tertiaan II 2/3, Mixtuur II-IV 1 1/3, Scherp II-III 2/3, Vox humana 8 | |
| Pedaal | |
| Subbas 16, Praestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Nachthoorn 2, Ruispijp IV 2 2/3, Bazuin 16, Schalmei 4 | |
| 1956: | |
| Hoofdwerk (II)) C-c3 | |
| Prestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Gemshoorn 8 (C-H in Holpijp), Octaaf 4, Blokfluit 4, Holpijp 4, Octaaf 2, Waltfluit 2, Mixtuur IV bas/discant, Sesquialter II bas/discant, Cornet IV discant, Dulciaan 16 bas/discant, Trompet 8 bas/discant | |
| Rugwerk (I) C-c3 | |
| Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4 discant dubbel, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Fluit 2, Quint 1 1/3 vanaf fº, Sifflet 1 vanaf fº, Mixtuur II-III-IV, Tertiaan II, Scherp II-III, Vox Humana 8 | |
| Pedaal C-d1 | |
| Subbas 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Nachthoorn 2, Ruispijp IV, Bazuin 16, Schalmei 4 | |
| Koppelingen: Hoofdwerk-Rugwerk (drukkoppel; trekker), Pedaal-Hoofdwerk (trede), Pedaal-Rugwerk (trede) | |
| Deling bas/discant tussen bº en c1 | |
| 1965: | |
| Hoofdwerk (II) | |
| Prestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Gemshoorn 8, Octaaf 4, Holpijp 4, Blockfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Waltfluit 2, Mixtuur II-IV, Sexquialter II, Cornet IV discant, Dulciaan 16, Trompet 8 | |
| Rugwerk (I) | |
| Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4 discant dubbel, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Fluit 2, Quint 1 1/3 vanaf fº, Sifflet 1, Mixtuur IV, Tertiaan II, Scherp III, Vox Humana 8 | |
| Pedaal | |
| Subbas 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Nachthoorn 2, Ruispijp IV, Bazuin 16, Schalmei 4 | |
| 1983: | |
| Hoofdwerk (II) C-c3 | |
| Prestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 4, Holpijp 4, Quint 3, Octaaf 2, Waltfluit 2, Cornet IV discant, Sexquialter II bas/discant, Mixtuur IV bas/discant, Trompet 8 bas/discant, Vox humana 8 bas/discant, Tremulant | |
| Rugwerk (I) C-c3 | |
| Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4 discant dubbel, Roerfluit 4, Quint 3 bas/discant, Octaaf 2 discant dubbel, Quint 1 1/2 vanaf c', Sesquialter II, Tertiaan II, Mixtuur II-III-IV, Scherp II-III, Dulciaan 8 bas/discant, Tremulant | |
| Pedaal C-d1 | |
| Subbas 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Nachthoorn 2, Ruispijp IV, Bazuin 16, Schalmei 4 | |
| Manuaalkoppel bas/discant, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Rugwerk (alle koppels bediend met registertrekkers) | |
| Deling bas/discant tussen bº en c1 | |
| Toonhoogte a1 = 440 Hz, Evenredig zwevende stemming |
Bronvermelding van het hoofdorgel
| Boeken | |
| Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 93, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964 | |
| Gierveld, dr Arend Jan: 250 jaar Hinsz-orgel Leens 59 | |
| Gierveld, dr Arend Jan: het ned. huisorgel in de 17e en 18e eeuw 261 262; Vereniging voor Ned. Muziekgeschiedenis 1977 | |
| Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)293 | |
| Knock, Nicolaes Arnoldi: aantekeningen bij disposities kerkorgelen van J. Hess, vervolgd en bijgevoegd door George Hendrikus Broekhuyzen Sr. en Jan Zwart, Kampen (1973)28 29* | |
| Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)34 | |
| Meijer: foto E 12*, de Mixtuur Schagen | |
| Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 9 30 31 100*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| contactbrief voor kerkenverzamelaars 50(2003)26, 68(2012)26 | |
| de Mixtuur 16(1975)323, 36/37(1981)210 222 226* 228-257****** 258 259 262 269 273 276*, 41(1983)437, 43(1983)512-520*** | |
| de Orgelvriend 8(1983)11*, 8(1987)24-25* | |
| het Orgel 1(1966)19* 30 7/8(1976)254 | |
| het Orgelblad II(1959)144-147*** | |
| kerkepadgids (1979)43 |
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42