Hervormde Grote of Johannes de Doperkerk
In gebruik
Foto: Anton van Daal
Markt 1
Wageningen
Gemeente Wageningen
Gelderland

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in de 12e eeuw als éénbeukige Romaanse kerk.
In de loop van de eeuwen zijn de zijbeuken, transept (dwarsbeuk) en koor toegevoegd.
In de 15e eeuw is de kerk uitgebreid met een noordbeuk.
In de 16e eeuw een gotische driebeukige kruiskerk met ranke spitsboogvensters.
In 1810 kwam de kerk in het bezit van de Hervormde gemeente Wageningen. De toren kwam echter in het bezit van de burgerlijke gemeente.
In 1862 is de kerk gerestaureerd en werd de toren voorzien van vier puntgevels.
In de meidagen van 1940 kwam de Grote Kerk in de vuurlinie van de Grebbeberg te liggen, dit zou een mogelijke uitkijkpost van de Duitsers zijn. Door oorlogshandelingen werden in 1940 de toren en een deel van de kerk vernield. De antieke meubelen zoals doophek en preekstoel waren verbrand.
Op 22 december 1943 kon de kerk weer in gebruik worden genomen.
Op 16 april 1945 - bij het terugtrekken van de bezetter - werd de toren opgeblazen, waarbij ook een groot deel van de kerk en het orgel werden verwoest.
In 1953/54 is de toren weer hersteld naar plannen van A. v.d. Steur en G. Kleinhout.
De kerk is op 4 juni 1954 weer officieel in gebruik genomen. Aan de oorlog herinnert het Bevrijdingsraam dat in 1987 door koningin Beatrix is onthuld.
De oudste luidklok is door klokkegieter Johannes Tolhuis gemaakt in 1542, weegt 1500 kg en is vernoemd naar aartsengel Michaël. De klok is geschonken door de stad Utrecht en hing in de Buurkerktoren.
Beiaard van 47 klokken.
Groot en kleurig herdenkingsraam in het koor onthuld 5 mei 1987 van Jhr O.E.C.M.I. van Nispen tot Pannerden.
PKN-kerk.
Door dat onderhoud en exploitatie van het kerkgebouw te zwaar drukten op de financiële toestand van de protestantse gemeente Wageningen is het kerkgebouw in september 2017 overgedragen aan de Stichting Oude Gelderse Kerken. Een plaatselijke stichting zorgt voor het ontwikkelen van activiteiten waarmee de reguliere kosten voor onderhoud en exploitatie gedekt kunnen worden. Op dit moment wordt het gebouw geschikt gemaakt voor culturele en andere activiteiten waarbij o.a. de banken uit de kerk zullen worden verwijderd. De kerk blijft gewoon beschikbaar voor kerkdiensten en rouw en trouw bijeenkomsten.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde Grote of Johannes de Doperkerk Wageningen -

Orgelhistorie

b: Johan Caspar Friederichs, Gouda 1803/04; M II ap: Hw 12-Bov 7
r: Gabry 1827
r: Fa. J. de Koff, Utrecht; II vp: Hw 11-Bov 7-Ped 2
Het Friederichs-orgel is in 1940 verloren gegaan.
b: Fa. Flentrop, Zaandam 1941/44; M III vp: Hw 8-Rw 8-Zw 10-Ped 6
Het orgel is gebouwd onder advies van de Ned. Klokken- en Orgelraad
Op 7 september 1944 in gebruik genomen
Het orgel werd op 16 april 1945 verwoest
b: Fa. Flentrop, Zaandam 1946; noodorgel I:
b: Fa. Flentrop, Zaandam 1955, met gebruikmaking van enkele bewaard gebleven stemmen uit het verwoeste orgel; M III vp: Hw 10-Rw 9-Borstw 7-Ped 9

Dispositie

voor 1940:
Benedenwerk
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Violon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Sup Octaaf 2, Mixtuur, Cornet, trompet 8
Bovenwerk
Vioolprestant 8, Holfluit 8, Viola 8, Salicet 4, Fluit 4, Fluit 2, Hobo 8
Pedaal
Subbas 16, Octaafbas 8
Klavierkoppel, Pedaalkoppel-I, Pedaalkoppel-II
Tremulant
 
1944 (Flentrop):
Hoofdwerk
Quintadeen 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Quint 2 2/3, Nachthoorn 2, Mixtuur V-VI, Trompet 8
Rugwerk
Baarpijp 8, Quintadeen 8, Roerfluit 4, Octaaf 2, Quint 1 1/3, Sesquialter II discant, Scherp IV, Kromhoorn 8
Zwelwerk
Fluit 8, Viola 8, Voix célèste 8, Koppelfluit 4, Nasard 2 2/3, Woudfluit 2, Cymbel III, Dulciaan 16, Schalmei 8, Regaal 4
Pedaal
Subbas 16, Prestantbas 8, Koraalbas 4, Ruischpijp III, Bombarde 16, Cinck 2
 
1955 (Flentrop):
Hoofdwerk (manuaal II) C-g'''
Quintadeen 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Gemshoorn 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 2 2/3, Vlakfluit 2, Mixtuur V-VI 1 1/3, Trompet 8
Rugwerk (manuaal I) C-g'''
Holpijp 8, Quintadeen 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Quint 1 1/3, Sesquialter II discant, Scherp IV, Kromhoorn 8
Borstwerk (manuaal III) C-g'''
Eikenfluit 8, Gedektfluit 4, Prestant 2, Blokfluit 2, Octaaf 1, Cymbel II 1/4, Regaal 4
Pedaal C-f'
Prestant 16, Octaaf 8, Gedekt 8, Woudfluit 4, Nachthoorn 2, Mixtuur IV 2, Bazuin 16, Trompet 8, Schalmei 4

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Gierveld: het ned huisorgel in de 17e en 18e eeuw 127
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)109 111 286 287
Hess 51
Kriek/Zandt: organum novum 21
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 41, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tijdschriften en andere uitgaves
75 jaar Flentrop orgelbouw 21-22 51 52 54
contactbrief voor kerkenverzamelaars 122(2018)9, 126(2018)8
de Mixtuur 12(1973)236, 32/33(1980)83, 35(1981)187 190
het Orgel 9(1955)118, 12(1955)161*
kerkepadgids (1989)10-11**

Koororgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde Grote of Johannes de Doperkerk Wageningen 1960 -

Orgelhistorie

b: Hendrik Strubbe, Vinkeveen 1960 ??; M I ap: 5 registers

Dispositie

-

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van het koororgel

Boeken
-
Tijdschriften en andere uitgaves
-
Laatste update: 2018-10-22 10:51:34