Hervormde kerk - Maartenskerk
In gebruik

Geen
foto
beschikbaar

Voorstraat 39
Kollum
Gemeente Kollumerland
Friesland

(Kerk)gebouw

Houten kerk met rieten dak gebouwd in de 10e eeuw.
Stenen romaanse kerk gebouwd rond 1100. Grootte 9 bij 20 meter.
Gotische St Maartenskerk gebouwd ± 1450 (1400). Het onderste gedeelte van de toren is uit ongeveer 1200. Tufsteen is gebruikt, een grijze natuursteen uit het Eiffelgebergte.
Door onweer in 1661 brand in de spits van de toren. Het bovenste deel is daarna afgebroken tot aan de nok van het kerkedak. Vanaf die hoogte is in een andere steensoort een geleding op de toren gemetseld met galmgaten, daarop verrees een hoge torenspits.
De mooie eiken kansel met sierlijke getorste zuiltjes is uit 1692.
Het doophek "het vierkant" in Friesland genoemd is uit 1768.
Goede opstelling herenbanken. Hesse-bank in 1768 geplaatst door Eyso de Wendt, eertijds bezitter van het buiten "Oostenburg".
Kerk gerestaureerd in 1962-1968; oude schilderingen zijn tevoorschijn gekomen.
De kerk is een Rijksmonument.
Op vrijdag 16 mei 2008 zijn de hervormden en gereformeerden samengegaan en is de Protestantse Gemeente Kollum een feit. De Hervormde kerk heet nu Maartenskerk en de Gereformeerde kerk Oosterkerk (zie daar).

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Hess 30
Jongepier, Jan: achter het Friese orgelfront-tentoonstelling orgelbouw (1776-1926)9 10
Knock, Nicolaes Arnoldi: aantekeningen bij disposities kerkorgelen van J. Hess, vervolgd en bijgevoegd door George Hendrikus Broekhuyzen Sr. en Jan Zwart, Kampen (1973)15 17*
Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)20
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 11 77* 130*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)25 114 218-219 331, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkverzamelaars 60(2008)17
de Mixtuur 25(1978)565, 29(1979)750, 40(1982)366 372, 51(1985)33, 80(1995)1007
de Orgelvriend 9(1975)16, 9(1981)5
het Orgel 11(1970)283, 12(1971)342, 2(1972)40 42* 45, 5(1973)154
kerkepadgids (1989)30* 31-32

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk - Maartenskerk Kollum -

Orgelhistorie

b: 1574
b: Anthony Waelckens, Bedum 1635/36
r: 1763; M II : Hw 9-Borstw 7
orgel afgebroken in 1841
b: Willem van Gruisen, Leeuwarden 1841; M II ap: Hw 9-Onderpos 7
orgelinwijding op 26 september 1841
r: Fa. van Dam, Leeuwarden ± 1884; schoonmaak en herstelling
r: Fa. G. van Leeuwen & Zn., Leiderdorp 1939; uitbreiding, Viool di Gamba 8 vernieuwd, bas pneumatisch afgevoerd, Bourdon 16 ook op Pedaal bespeelbaar; M II Pn Ped: Hw 9-Pos 7-Ped 2
orgel herplaatst door Fa. Bakker & Timmenga te Leeuwarden na de kerkrestauratie van 1960-1968
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1970/71
adviseur Lambert Erné te Utrecht, nadien tijdelijk Willem Hülsmann en later Hans Erné
orgel op 1 december 1971 in gebruik genomen

Dispositie

1788 (volgens Nicolaas Arnoldi Knock):
Manuaal C D E F G A-g2 a2
Praestant 8, Bourdon 8, Octaaf 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Waldfluit, Quintfluit 1 1/2, Mixtuur V-VI-VII, Trompet 8
Borstwerk C D E F G A-g2 a2
Praestant 8 discant, Holpyp 4, Quintadeen 4, Super Octaaf 2, Scherp, Sexquialter discant, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Afsluiting, Windlossing, 4 Blaasbalgen, Trom
Manuaal springlade, Borstwerk sleeplade
 
1841 (Van Gruisen):
Manuaal C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit d'Amour 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Trompet 8 bas/discant
Onderpositief C-f3
Fluit Douce 8 bas/discant, Viool di Gamba 8 discant, Prestant 4, Roerfluit 4, Woudfluit 2, Dulciaan 8
Pedaal C-gº
aangehangen
Klavierkoppel, Pedaalkoppel
Afsluiting Manuaal, afsluiting Positief, Windlosser
 
± 1939 (Van Gruisen/Van Leeuwen):
Manuaal C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit d'Amour 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Trompet 8 bas/discant
Onderpositief C-f3
Fluit Douce 8 bas/discant, Viool di Gamba 8, Prestant 4, Roerfluit 4, Woudfluit 2, Dulciaan 8
Pedaal C-gº
Bourdon 16, Viool di Gamba 8
 
1970 (Van Gruisen/Bakker & Timmenga):
Manuaal C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit d'Amour 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Trompet 8 bas/discant
Onderpositief C-f3
Fluit Douce 8 bas/discant, Viool di Gamba 8 discant, Prestant 4, Roerfluit 4, Woudfluit 2, Dulciaan 8
Pedaal C-gº
aangehangen

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42