Hervormde kerk St Maarten
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Kerkweg 3
Wemeldinge
Gemeente Kapelle
Zeeland

(Kerk)gebouw

Dochterkerk van de Westmonsterkerk te Middelburg.
De kerk is rond 1200 gesticht als houten gebouw.
De kerk is in de 12e of 13e eeuw vervangen door een stenen gebouw. De kerk had een eenbeukige grondvorm.
De ± 25 meter hoge toren is omstreeks 1350 gebouwd, de hoektorens die oorspronkelijk aanwezig waren, werden in 1607 afgebroken.
Kort na de bouw van de toren werd een kerk gebouwd met drie beuken. Kerk gewijd aan St Maarten evenals de moederkerk in Middelburg.
Deze werd rond 1411 verhoogd en onder één kap gebracht.
In de tweede kwart van de 15e eeuw is het koor gebouwd dat betrekkelijk gaaf bewaard is gebleven.
De zuidbeuk wordt gedateerd oud het tweede kwart van de 16e eeuw.
In de 16e eeuw is de kerk uitbreid tot hallenkerk. Is niet voltooid.
De torentjes op de toren zijn in 1607 afgebroken op last van de ambachtsheer.
In het midden van de 19e eeuw werd in het schip een verlaagd plafond aangebracht evenals in de zuidbeuk.
de spitsboogvensters in de zuidbeuk waren te hoog en werden verwijderd en vervangen door rondboogvensters
Kerkrestauratie in 1898, de kerk werd niet bepaald verfraaid. De zuidzijde werd enorm toegetakeld.
In het koor mooie 16e-eeuwse grafzerken.
Herengestoelte uit 1655 en een imitatie uit 1898.
De preekstoel is uit 1657.
Het doophek is laat 17e-eeuws. Het koperwerk is rond 1790 gemaakt.
Het koorschot kreeg in 1801 een schildering.
Geschilderde bijbelteksten in 1856 aangebracht.
Omvangrijke restauratie in 1987/89. De kappen zijn vervangen, er was veel metselwerk nodig, er kwamen nieuwe steunberen. De tongewelven bleken nog gaaf en de decoratie vroeg slechts om wat bijwerking.
De kerk heeft te lijden gehad van zoutaantasting.
Kerk op 21 april 1989 weer in gebruik genomen.
PKN-kerk.
Ook de RK kerk in deze kerk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 21, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Kluiver, drs J.H.: historische orgels in Zeeland I 95-96
Tijdschriften en andere uitgaves
Orgels in Zeeland
contactbrief voor kerkenverzamelaars 19(1988)23, 21(1989)21, 22(1989)26
de Mixtuur 75(1993)804-806**
de Orgelvriend 1(1978)5, 4(1987)34
het Orgel 6(1952)91, 2(1956)31, 1(1995)25 26*
kerkepadgids (1986)53-54*
orgels in Ned 55

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk St Maarten Wemeldinge -

Orgelhistorie

- vóór 1952 geen orgel
- in 1787 had Maria Coomans in een testamentaire beschikking een deel van haar bezittingen aan de kerk te Wemeldinge vermaakt, onder voorwaarde dat er "geen orgel ten dienste van het gesang in voornoemde kerk te Wemeldinge voor rekening van derselve kerk gemaakt nog opgerigt werde"
- na pogingen in 1905 om onder deze beschikking uit te komen, werd vanaf 1952 de gemeentezang ondersteund door zes koperblazers, daar kwam 4 maanden later een Mannborg-harmonium (hammond-orgel) met geluidsversterking bij
b: Fa. L. van Dam & Zn., Leeuwarden 1898/99 voor KRUININGEN Ned Hervormde kerk; M II ap: Hw 11-Bov 6
- het orgel werd in 1957 aangekocht door een speciaal orgelcomité
o/r: Fa. B. Koch, Apeldoorn 1957/58; het orgel kwam in de boog die de scheiding vormt tussen koor en schip. Het front werd omstreeks anderhalve meter ingekort en de zijvelden smaller gemaakt door 5 pijpen te verwijderen. De magazijnbalg met schepbalgen werden opgeruimd. Het orgel werd verminkt, mede als gevolg van de geringe beschikbare ruimte voor het instrument; M II vp: Hw 11-Bov 6
het orgel werd op 20 maart 1958 feestelijk in gebruik genomen
r: Fa. Koch, Apeldoorn 1969; enkele wijzigingen, een pneumatische Subbas 16 toegevoegd en de klaviatuur met inbegrip van het pedaal werd vervangen, de nieuwe balansklavieren bleken de omvang van C-f3 te hebben, zodat het overtollig geworden pijpwerk door de orgelbouwer werd meegenomen; M II Pn vp: Hw 11-Bov 6-Ped 1
- onderhoud Fa. Flentrop te Zaandam vanaf 1977
- De pneumatische Subbas 16 is in 1987 verkocht
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1991; orgel teruggebracht tot de situatie van 1899, De gehele gaanderij werd één meter naar voren geplaatst, nieuwe pijpen gemaakt voor de tonen fis3 en g3; M II vp: Hw 11-Bov 7-Ped 1
adviseur Jan Jongepier
ingebruikneming orgel op 19 mei 1e pinksterdag 1991
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam 2000; Basson 16 op het pedaal toegevoegd; M II vp: Hw 11-Bov 7-Ped 2

Dispositie

1899 (Van Dam):
Hoofdwerk C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Violon 8 vanaf cº, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quintprestant 3, Octaaf 2, Cornet III discant, Mixtuur II-III, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-f3
Fluit Dolce 8, Salicionaal 8, Viola di Gamba 8, Salicet 4, Fluit travers 4, Gemshoorn 2, Dulciaan 8*, Tremulant
Pedaal C-d1
aangehangen
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
* gereserveerd
 
1958 (Van Dam/Koch):
Hoofdwerk C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Violon 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur II-III, Cornet III discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-f3
Salicionaal 8, Viola di Gamba 8, Fluit Dolce 8, Salicet 4, Fluit Travers 4, Gemshoorn 2, Tremulant
Pedaal C-d1
aangehangen
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
Windvoorziening: een kleine regulateurbalgje van onvoldoende capaciteit
 
1991 (Van Dam/Flentrop):
Hoofdwerk C-g3
Bourdon 16, Prestant 8, Violon 8 vanaf cº, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quintprestant 3, Octaaf 2, Cornet III discant, Mixtuur II-III 2, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-g3
Salicionaal 8, Viola di Gamba 8, Flûte dolce 8, Salicet 4, Fluit travers 4, Gemshoorn 2, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal C-d1
Subbas 16, Basson 16*
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
Windvoorziening vernieuwd, grote magazijnbalg met dubbele vouwen, geplaatst onder de hoofdlade (schepbalgen en pompboom niet gereconstrueerd)
* gereserveerd
 
2000 (Van Dam/Flentrop):
Hoofdwerk C-g3
Bourdon 16, Prestant 8, Violon 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur II-III, Cornet III discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-g3
Salicionaal 8, Viola di Gamba 8, Fluit Dolce 8, Salicet 4, Fluit Travers 4, Gemshoorn 2, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal C-d1
Subbas 16, Basson 16
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
Foto: I.M. van Loo

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42