Hervormde kerk Onze Lieve Vrouw
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Kerkplein 4
Kapelle-Biezelinge
Gemeente Kapelle
Zeeland

(Kerk)gebouw

In de 13e eeuw werd vermoedelijk een parochie gesticht te Kapelle, gewijd aan de Heilige Maagd Maria.
De oudste gedeelten van de kerk zijn uit 1320 en dit betreft het gedeelte van het zuider- of hoofdkoor.
De 65 meter hoge kerktoren dateert uit de eerste helft van de 14e eeuw bekroond door een gemetselde stenen spits en vier hoektorentjes in baksteen. Deze hoektorentjes behoren niet tot het oorspronkelijke bouwconcept maar zijn er later, waarschijnlijk tegen het eind van de vijftiende eeuw, op geplaatst.
Tussen 1450 en 1550 heeft de kerk een grote bloeiperiode gekend. Het toenmalige schip van de kerk werd te klein zodat het huidige schip met de zijbeuken verrees. Uniek is het tongewelf.
De toreningang is uit 1472.
Het noorderschip werd in de tweede helft van de 15e eeuw toegevoegd.
Onder de kap van de zijbeuken en hoofdbeuk zijn 16 houten beelden aangebracht - 12 apostelen en 4 kerkvaders
houtsculptuur aangebracht net als in Kloetinge in de vorm van fratskoppen en beelden. De twaalf apostelbeelden zijn laat 15e-eeuws.
Schepenbank uit 1641 onder het orgel.
In het koor koorbanken met laat-gotische motieven. Ze ontstonden rond 1503 toen de kerk tot kapittelkerk werd verheven.
Sinds de Reformatie zijn de zitplaatsen rondom de kansel gerangschikt.
Na de Reformatie is de preekstoel verplaatst naar het midden van de kerk.
Kansel uit ± 1700. 17e-eeuws tochtportaal.
Een grafzerk uit 1524 met afbeelding van H. Adriaan met zwaard en aambeeld.
De graftombe in het koor is van jonkheer Philibert van Tuyl van Serooskerke met vrouw en zoon, in 1639 overleden, de grafkelder is afgesloten.
Langs de wand grafstenen met ambachts- en gildetekens.
Originele koorbanken en kroonluchters uit verschillende periodes.
Na een laatste restauratie aan de toren in 1955 werd het kerkgebouw in de periode 1963-1967 gerestaureerd.
Mede door wijziging van de hoofdingang van de kerk via de toren, werd het orgel op een nieuw gebouwd oksaal geplaatst. In vergelijking met de vroegere situatie is dit drie meter meer naar de kant van de toren en een meter lager.
De kerk is gerestaureerd in het kader van de regeling kanjermonumenten 2002. Het schilderwerk is in ere hersteld. De bonte knaagkever had danig huisgehouden in de kerk. Met insecticiden is de kever verdelgd. Maar evengoed moeten er balken vernieuwd worden. Dit was een van de belangrijkste facetten van deze restauratie.
PKN-kerk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 19 159*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Kluiver, drs J.H.: historische orgels in Zeeland I 89-90
Tijdschriften en andere uitgaves
Orgels in Zeeland
contactbrief voor kerkenverzamelaars 12(1984)15, 47(2002)35
convocatie district zld oktober 1978
de Mixtuur 11(1973)199, 27(1979)647
de Orgelvriend 4(1988)29
de orgelmakers Witte (1978)30 foto 34* 65; Stichting Orgel Grote Kerk Gorcum
het Orgelblad I(1958)120**
kerkepadgids (1986)54-55***

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Onze Lieve Vrouw Kapelle-Biezelinge -

Orgelhistorie

jarenlang heeft de dorpskerk te Kapelle geen orgel gehad
b: Christian Gottlieb Friedrich Witte (Fa. J. Bätz & Co.), Utrecht 1866; M II ap: Hw 11-Nw 6
bijzonder is dat het orgel geen traditioneel Hoofdwerk en Bovenwerk kreeg, zoals in die tijd gebruikelijk was en zoals het front wel doet vermoeden
het instrument was al in juni gereed, maar wegens een cholera-epidemie kon het pas in september naar Kapelle worden vervoerd
op 28 november 1866 werd het orgel in gebruik genomen
r: Fa. L. van Dam & Zn., Leeuwarden 1907
r: Fa. A.S.J. Dekker, Goes ± 1930; Voix Celeste 8 op het Nevenwerk; M II ap: Hw 11-Bov 7
orgel door oorlogshandelingen in 1940 beschadigd, maar gelukkig niet van dien aard dat het onherstelbaar was
r: Fa. L. Eversdijk, Goes na 1945; M II ap: Hw 11-Bov 7
r: Fa. Fama & Raadgever, Utrecht 1967; de orgelrestauratie beperkte zich tot het poetsen van de frontpijpen en het vergulden van de labia, het vernieuwen van de pulpeten en het aanbrengen van een systeem op de windlade; M II ap: Hw 11-Bov 7
r: Gebr. Reil, Heerde 1996; vrij Pedaal in een aparte kas achter het orgel
voor de windvoorziening is gebruik gemaakt van een originele gerestaureerde windlade, oorspronkelijk gebouwd voor het voormalig Witte-orgel in de Kloosterkerk te Den Haag en later gebruikt in de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt te Dalfsen; M II vp: Hw 11-Bov 7-Ped 5
r: Gebr. Reil, Heerde 2009; Pedaalkoppel naar het Nevenwerk

Dispositie

1866:
Hoofdwerk C-f'''
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Violon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV bas/discant, Cornet V discant, Trompet 8 bas/discant
Nevenwerk C-f'''
Prestant 8, Holfluit 8, Viola 8, Salicet 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2
Pedaal C-d'
aangehangen
Koppel Hoofdwerk-Nevenwerk
Tremulant
Toonhoogte: a’ = 438 Hz
 
1928:
Hoofdwerk C-f'''
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Violon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV bas/discant, Cornet V discant, Trompet 8 bas/discant
Nevenwerk C-f'''
Prestant 8, Holfluit 8, Viola 8, Voix Celeste 8, Salicet 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2
Pedaal C-d'
aangehangen
Koppel Hoofdwerk-Nevenwerk
Tremulant
Toonhoogte: a’ = 438 Hz
 
1996:
Hoofdwerk C-f'''
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Violon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV bas/discant, Cornet V discant, Trompet 8 bas/discant
Nevenwerk C-f'''
Prestant 8, Holfluit 8, Viola 8, Voix Celeste 8, Salicet 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2
Pedaal C-d'
Subbas 16, Octaafbas 8, Octaaf 4, Basson 16, Trombone 8
Koppel Hoofdwerk-Nevenwerk, Koppel Pedaal-Hoofdwerk
Tremulant
Toonhoogte: a’ = 438 Hz
 
2009:
Hoofdwerk C-f'''
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Violon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV bas/discant, Cornet V discant, Trompet 8 bas/discant
Nevenwerk C-f'''
Prestant 8, Holfluit 8, Viola 8, Voix Celeste 8, Salicet 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2
Pedaal C-d'
Subbas 16, Octaafbas 8, Octaaf 4, Basson 16, Trombone 8
Koppel Hoofdwerk-Nevenwerk, Koppel Pedaal-Hoofdwerk, Koppel Pedaal-Nevenwerk
Tremulant
Toonhoogte: a’ = 438 Hz

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42