Hervormde kerk
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Voorstraat 1
Stavenisse
Gemeente Tholen
Zeeland

(Kerk)gebouw

Stavenisse voor het eerst genoemd in een oorkonde uit 1206.
De kerk werd in 1223 gewijd aan St. Maarten.
Het eiland werd overspoelt door water in 1304 en 1509.
In de 14e eeuw Oudeland, Middelland en Nieuweland, dit Stavenisse is na eerdere overstrommingen in 1505 definitief door de zee verzwolgen.
Na de grote stormvloeden in de 16e eeuw waren de schorren westelijk van Sint Maartensdijk aan het eind rijp voor bedijking. Nieuwe polder Stavenisse ingepolderd in 1599, grond gereserveerd voor kerk en kerkhof aan de oostzijde van de huidige Julianastraat.
Op 1 mei 1616 waren de eerste godsdienstoefeningen in het Herenhuis op de dijk.
Nieuwe kerk gebouwd in 1616/17 aan de Voorstraat. Eénbeukig schip met koor, fraaie eenvoudige bakstenen toren uit 1670/72, vierkante onderbouw met overhoekse steunberen met achtkantige bovenbouw en een open houten koepel.
In 1633 herstel van het kerkdak.
Hieronymus van Tuyll van Serooskerke, heer van Stavenisse, overleden 22 april 1669, is in de kerk van Stavenisse begraven, het praalgraf is gemaakt door beeldbouwer Rombout Verhulst. Het monument is in 1878/79 gerestaureerd door beeldhouwer G.J. den Hollander.
Deze kerk is in 1910 gesloopt.
Nieuwe kerk gebouwd in 1910/11 naar ontwerp van architect H.J. Jesse te Oegstgeest. Kerk gebouwd als kruiskerk. De toren bleef staan.
Zomer 1911 werd de bouw van de kerk voltooid. De uit baksteen opgetrokken kerk is met leien gedekt, de fraaie houten kap van Amerikaans grenenhout is geheel zichtbaar.
Nieuwe eikenhouten banken. 17e eeuwse preekstoel met dooptuin geplaatst. Achter de preekstoel de tomde van H. van Tuyll van Serooskerkcke uit 1669. Oude regentenbank, kapel en koorhek. Deze stammen uit de oude kerk (1669) evenals een deel van het dak.
Tijdens de Watersnoodramp van 1953 heeft het water 3.20 m hoog in het gebouw gestaan, de toren van 1672 heeft de vloed overleefd. De sporen van de ramp uit 1953 zijn nog steeds aanwezig. Het optrekkende zilt zorgt voor problemen in de muren.
Het 17e eeuwse torenuurwerk, een vroeg slingeruurwerk is overgebracht naar het dorpshuis De Stove.
De Hervormde kerk is met ingang van 1 mei 2004 samen gegaan in de PKN-kerk.
In 2017 wordt geld ingezameld voor de restauratie van het kerkgebouw. Tijdens de watersnood van 1953 stond de kerk voor een groot deel onder water. Hierdoor trok er veel zout in de muren. Op veel plaatsen laat het stucwerk los en de glas-in-loodramen zitten door roestwerking los in hun sponningen. Verder moet het dak van de consistorie en de kerk dringend worden vervangen. Veel leien stammen nog uit 1911 en zijn poreus. De gemeente ontvangt een subsidie van het Rijk voor monumentale onderdelen, zoals de graftombe, de preekstoel en de regentenbank.
In 2018 is de kapel opgeknapt. Op het oog zitten daar alleen scheuren in de muur en laat het stucwerk los.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Zuurdeeg, J.P.B.: kerken op Tholen en Sint-Philipsland 3 45-48**
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 34(1995)40, 119(2011)4, 123(2018)16
folder: kerkorgels op Tholen en Sint-Philipsland 3*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Stavenisse -

Orgelhistorie

b: Fa. Nohren, Roermond (Fa. A.S.J. Dekker, Goes) 1900
o: nieuwe kerk 1911 op een nieuw oksaal in de ruimte tegen de toren tegenover de spreekstoel
r: Fa. Spiering, Dordrecht 1917 en 1938/39; hersteld en uitgebreid; Pn II vp: Hw-Bov-Ped 17 registers

Dispositie

-

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-11 19:08:14