Hervormde kerk Elisabeth
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Kerkpad 1
Goedereede
Gemeente Goeree-Overflakkee
Zuid-Holland

(Kerk)gebouw

De Ouddorpse kerk fungeerde vóór 1450 als moederkerk. De stad bezat toen alleen een kleine kapel. De patroonheilige is niet bekend. De kapel is bij de stadsbrand in 1482 verloren gegaan.
Niet lang nadat Goedereede in 1450 was aangewezen als parochie, ging de bouw van de aan Sint Catharina gewijde kerk van start. Eénbeidige kerk met aan de oostzijde de koorsluiting. Een grote kerk, die paste bij de status van de stad. De bouwwerkzaamheden duurden meerdere decennia, tot in de jaren twintig van de zestiende eeuw. Vermoed wordt dat de Melchelse bouwmeester Andries Keldermans de ontwerper is geweest van kerk en toren. De gehanteerde bouwstijl is laatgotisch en vrij uitbundig. De kerk was klaar in 1512.
De dikke en zware toren is gebouwd in de jaren 1467 tot 1512. De toren domineert sterk in het landschap en is nooit helemaal voltooid. Was dat wel gebeurd, dan zou de hoogte zo'n zestig meter zijn geweest. De hoogte is nu 39,5 meter. Een achtkantig bovendeel is in de zeventiende eeuw gesloopt.
In de toren hingen luidklokken om kerkdiensten en andere religieuze gebeurtenissen mee aan te kondigen. Maar ook om branden en andere rampen bekend te maken.
In 1467 begin de bouw van de noordbeuk met mogelijk latere uitbreidingen.
Vanaf de zestiende eeuw had de toren tevens een uurwerk.
Tussen 1552 en 1912 is de toren gebruikt als baken voor de zeevarenden. In het begin van de zeventiende eeuw plaatste het stadsbestuur een kolenvuur op de toren. Het vuur was van heinde en verre te zien. Maar door de hitte van de steenkolen en het gewicht van de vuurplaats raakte het bouwwerk aangetast. Daarom was midden zevende eeuw ingrijpend herstelwerk nodig. De waarschijnlijk in 1655 geplaatste achtkantige lantaarn maakte in 1833 plaats voor een stilstaande olielamp en een lichtwachterskamer. In 1909 kreeg de toren een draaiend gloeilicht, later steeds meer geperfectioneerd met moderne lichtinstallaties.
Aanvankelijk zat de toren vast aan een grote parochiekerk, in welke kerk ook de latere Paus Adrianus VI als pastoor de kerkelijke diensten verzorgde (1492-1522).
Toen de scheepvaart en handel zich gingen verplaatsen naar nieuwe havensteden, verdween de welvaart en werden de kerkelijke inkomsten steeds geringer, met als gevolg dat de gelden niet meer toereikend waren voor het onderhoud van de parochiekerk.Het verval van de stad had directe gevolgen voor de bouwkundige toestand van de kerk. Langzamerhand kwam deze in een bouwvallige toestand te verkeren, waardoor in 1706 tot afbraak moest worden overgegaan. Onder andere omdat er steeds meer puin van de vervallen toren op en door het dak van de kerk viel. Het gevolg was dat de toren los kwam te staan van de kerk, net zoals in Zierikzee. De toren bleef gelukkig behouden, niettegenstaande de vele branden die Goedereede in de loop der eeuwen teisterden.
De huidige kerk stamt uit 1708 en is deels opgetrokken op de oude koormuren van de voormalige, veel grotere St Catharinakerk. De kerk is typisch een 18e eeuws protestant bedehuis.
In 1912 werd de toren buiten gebruik gesteld als vuurtoren en verrees bij Ouddorp een nieuwe vuurtoren.
De laatste grote herstelling van de toren werd door het Rijk gedaan en duurde van 1973 tot 1978. Op de beiaardzolder staat het carillon, dat prinses Beatrix in 1978 in gebruik nam. Het carillon kan zowel met de hand bespeeld worden als mechanisch.
Kerkrestauratie 1982/83. De bedoelde achtkante bekroning bleef achterwege.
Op 15 juli 1983 is de kerk weer in gebruik genomen.
Het voormalige kerkelijk gebouw, dat naast de kerk stond, is opnieuw opgebouwd en nu in gebruik als verenigingsgebouw De Ark.
PKN-kerk.
De tweede fase van de restauratie is in 1996 begonnen. Het dak is geheel vernieuwd en veel door de boktor aan- en opgevreten balken zijn vernieuwd.
De in 1519 gegoten bronzen Mariaklok hangt anno 2012 nog altijd in de toren.
Met steun van het gemeentebestuur heeft de Stichting Goereese Gemeenschap in de toren een museum ingericht.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
-
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 10(1983)17, 11(1984)14, 13(1985)18, 36(1996)35, 61(2009)30, 62(2009)33

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Elisabeth Goedereede -

Orgelhistorie

b: 1861
b: Fa. J. de Koff en & Zn., Utrecht 1929 in de bestaande kas uit 1861. Het orgel is geschonken door David Lodder
het orgel is in 1929 ingewijd
r: Fa. Flentrop, Zaandam 1983
r: Fa. Reil, Heerde 2009; enkele wijzingen aangebracht
op zaterdag 21 maart 2009 is het orgel weer in gebruik genomen met een orgelbespeling door de eigen organist Jan Bezuijen en een open huis

Dispositie

Geen informatie aanwezig
Foto: Hans Vreeman

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42