Hervormde Grote of St Joriskerk - Dom
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Hoofdstraat
De Lier
Gemeente Westland
Zuid-Holland

(Kerk)gebouw

De kapel ressorteerde onder de parochie van Naaldwijk (Maasland).
In 1245 kregen de bewoners van De Lier toestemming om een eigen parochiekerk te bouwen.
De kapel werd in 1245 gewijd aan Sint Joris.
De toren en de kerk werden gelijktijdig gebouwd; tijdens de bouw begon de toren al te verzakken, vanwege een instabiele ondergrond. Nadat het derde gedeelte erop was gebouwd, heeft men maar afgezien van de verdere bouw.
Motte-kasteel tot ± 1350 (nabij de Zweth) van het geslacht Uiterlier.
De oorspronkelijke toren bezat een ui-vormige spits.
Nieuwe kerk gebouwd in het midden van de 15e eeuw. Laat-Gotische kruiskerk.
Een noodlottige blikseminslag op 3 juli 1572 legde de kerk in de as; de torenspits ging verloren.
In 1590 is het koor snel herbouwd.
De toren is gerestaureerd in 1630. Er nieuwe luidklokken aangebracht.
De herbouw van de kerk was in mei 1659 gereed.
Na de beeldenstorm van 1566 is er veel kunst van onschatbare waarde verloren gegaan. Zo werden o.a. de wapenborden van de Heren en Vrouwen van De Lier verwijderd.
In de kerk een tiengebodenbord, een bord ter herdenking van de opbouw van de kerk in 1659 en een predikantenbord.
De preekstoel is waarschijnlijk iets ouder en komt vermoedelijk uit de Zuid-Nederlanden (oost België). Aan de preekstoel is een doopvont uit 1659 bevestigd.
In 1566 ging de toenmalige pastoor van De Lier, Arent Dirksz. Vos, openlijk over tot de Hervorming.
In 1570 vond hij te Den Haag de dood op de brandstapel. Het gebrandschilderde raam aan de noordzijde van de kerk houdt de herinnering aan hem levend.
In 1719 was er toestemming brandblusbenodigheden in de toren te bewaren. In 1736 werd een brandspuit in het koor ondergebracht.
Kerkrestauratie ± 1780.
In de 19e eeuw was er een school in het koor en vóór de laatste restauratie was de bibliotheek in de toren.
In de toren was ook een gevangenis.
Een glas-in-lood gebrandschilderd raam is op 30 mei 1920 ingehuldigd ter herdenking van de Lierse hervormer Arent Dirksz Vos die openlijk de hervorming aanhing en daarvoor in 1570 werd terechtgesteld. In 1566 organiseerde hij zijn eigen beeldenstorm, waarbij het beeld van Sint Joris door hem werd vernield.
In 1943 werden de luidklokken door de Duitse bezetter afgevoerd.
In 1949 zijn twee nieuwe luidklokken geïnstalleerd.
Kerkrestauratie in 1954/57; verder scheefzakken van toren is verkomen: een meters dikke betonnen plaat die steunt op 41 heipalen. De toren is aan de zuidkant nu 1,5 meter de grond ingezakt en staat op maaihoogte 60 cm scheef.
In het koor van de kerk zijn nog slechts zes grafstenen vanaf 1600 bewaard gebleven.
De herenbanken zijn verwijderd.
Op het dak van de kerk op de scheiding van schip en koor staat een wagenwiel, waarop een ooievaar nesteld.
In 1977 is een carillon van 36 klokken in gebruik genomen.
PKN-kerk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Moerman: de oude dorpskerk van Schipluiden in "Midden-Delfkrant" 4(1983)12 - 14*
Tijdschriften en andere uitgaves
de Mixtuur 11(1973)199, 20(1977)441
het Orgel 1(1969)5, 2(1969)57, 7/8(1969)213
kerkepadgids (1983)61-62*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde Grote of St Joriskerk - Dom De Lier -

Orgelhistorie

b: Karel Marinus van Puffelen, Zaltbommel 1870
b: Fa. A. Standaart, Schiedam 1926 ??
b: Fa. Oscar Metzler & Söhne, Dietikon (Zwitserland) 1969; M II vp: Hw 8-Rw 8-Ped 5
orgel op 14 mei 1969 in gebruik genomen met een bespeling door adviseur Willem Hülsmann

Dispositie

1969:
Hoofdwerk C-f3
Prestant 8, Gedekt 8, Octaaf 4, Spitsfluit 4, Quint 3, Superoctaaf 2, Mixtuur V-VI, Trompet 8
Rugwerk C-f3
Roergedekt 8, Prestant 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2, Nasard 1 1/3, Scherp IV, Sesquialter II, Kromhoorn 8, Tremulant
Pedaal C-f1
Bourdon 16, Octaaf 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Trompet 8
Manuaalkoppel, 2 Pedaalkoppels
 
in Duits:
Hoofdwerk C-f'''
Praestant 8, Gedackt 8, Octave 4, Spitzflöte 4, Quinte 2 2/3, Superoctav 2, Mixtur V-VI, Trompete 8
Rugwerk C-f'''
Rohrgedack 8, Praestant 4, Rohrflöte 4, Gemshorn 2, Nasat 1 1/3, Sexquialtera II, Scharff IV, Krummhorn 8, Tremulant
Pedaal C-f'
Borbus 16, Octave 8, Octave 4, Posaune 16, Trompete 8
Koppels I-II, P-I, P-II

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-02 18:41:40