Hervormde Dorpskerk St Gallus
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Oude Markt 1
Bodegraven
Gemeente Bodegraven-Reeuwijk
Zuid-Holland

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in ??
Begin 16e eeuw is de kerk tweemaal in vlammen opgegaan. Ook in 1672 werd het godshuis niet gespaard.
Het schip uit het midden van de 16e eeuw moest na de Franse inval worden herbouwd en kreeg zijn huidige veel eenvoudiger vorm.
Het koor heeft de tand des tijds doorstaan en toont nog de oude gotische opzet.
In 1673 verbouwde men het koor tijdelijk tot Staats Bastion.
De torenromp is uit het begin van de 15e eeuw.
Twee reformaties: een Lutherse (1576) en een Calvinistische (1594).
Nieuwe kerk gebouwd in 1674.
De windvaan in de vorm van een leeuw is in 1749 aangebracht.
De kapellen aan weerszijden van de toren zijn bij een restauratie in oude vorm herbouwd. Het schotwerk in het koor dateert uit 1837, tegen het koorschot een 17e eeuwse kansel, doophek op grens van koor en kerk uit dezelfde tijd.
De twee die het dichts bij de preekstoel staan noemt men sergeantsbanken of militairenbanken.
De kerk is gerestaureerd in 1968/71.
Per 1 januari 2012 was de fusie van Hervormden, Gereformeerden en Evangelisch Luthersen een feit. De kerkelijke gemeente heet Emmaüs. Heeft deze fusie nog gevolgen voor de gebouwen ??

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Brouwer: sleutelstad-orgelstad 50
Gierveld, dr Arend Jan: het ned. huisorgel in de 17e en 18e eeuw 145; Vereniging voor Ned. Muziekgeschiedenis 1977
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)44 151
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 38 132*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Kluiver, drs J.H.: historische orgels in Zeeland I n 94a
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)127, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 98
Schippers: foto H 17*, de Mixtuur Schagen
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 67(2012)26
de Mixtuur 1(1970)12-15**, 44(1983)570, 60(1988)471-472*, 72(1992)627
de Orgelvriend 8(1982)14*, 11(1982)13*, 2(1983)23-24*, 1(1986)26, 2(1987)6, 5(1987)29*, 11(1987)9*
het Orgel 1(1962)7, 7/8(1968)211-212, 12(1969)368, 11(1971)323, 12(1971)344 349
kerkepadgids (1985)51-52*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde Dorpskerk St Gallus Bodegraven -

Orgelhistorie

b: Hendrik Hermanus Hess, Gouda 1760/61; kas ontworpen door Johannes Mitterreither ?? in Louis XV-stijl; M I ap: Man 15
orgel in juni 1761 geëxamineerd door J. Potholt, organist van de Oude kerk te Amsterdam en goedgekeurd
r: Hendrik Hermanus Hess, Gouda 1772; M I ap: Man 15
r: 19e eeuw; Scherp en Sexquialter verwijderd, Prestant 16 discant gewijzigd in Bourdon 16 (doorlopend)
- disp. volgens drs J.F. van Oss te Aalten: M I ap: links 8-rechts 8
b: Fa. J. de Koff & Zn., Utrecht 1925; nieuw orgel in de oude kas Hess, klavieren aan de zijkant, de oude klaviatuur van Hess aan de voorkant bleef onaangetast aanwezig; M II vp: Hw 10-Zw 8-Pn Ped 2
orgel gebouwd onder advies van de Ned. Klokken- en Orgelraad
b: Fa. Jac. van der Linden & Co, Leiderdorp 1969/71; nieuw binnenwerk in de oude kas van Hess (1761); klaviatuur aan voorzijde; M II vp: Hw 10-Bov 9-Ped 6
orgel op 24 november 1971 in gebruik genomen
- de orgelkas en de oude klaviatuur vallen onder Monumentenzorg
r: Fa. L.J. Kramer, Boskoop 1982; M II vp: Hw 11-Zw 9-Ped 6
- het binnenwerk is in mei 1983 gedemonteerd door L.J. Kramer te Boskoop, omdat de kas 10 centimeter was losgekomen van de torenmuur en naar voren dreigde te vallen
men behielp zich nu met een Elektronium, in afwachting van het beschikbaar komen van financiële middelen
- het Van der Linder-binnenwerk lag opgeslagen in een van de bijgebouwen van de kerk
o/r: B.A.G. Orgelmakers, Enschede 1987, schilderwerk Fa. Gebr. de Jongh te Waardenburg; herplaatsing van het van der Linden-orgel; M II vp: Hw 11-Zw 9-Ped 6
adviseur Klaas Bolt namens de Orgelcommissie van de Ned Hervormde Kerk
ingebruikneming orgel op 22 augustus 1987

Dispositie

1761 (volgens Hess):
Manuaal
Praestant 16 bas/discant, Praestant 8, Holpyp 8, Octaav 4, Fluit 4, Quint 3, Nazat 3, Super Octav 2, Gemshoorn 2, Flajeolet 1, Cornet III, Sexquialtra, Mixtuur, Scherp, Trompet 8
Pedaal
aangehangen
3 Blaasbalgen
 
1885 (volgens van ’t Kruijs):
Manuaal
Bourdon 16 discant, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Nazard 3, Quint 3, Octaaf 2, Gemshoorn 2, Flageolet 1, Mixtuur, Cornet, Trompet 8
Pedaal
aangehangen
 
volgens drs J.F. van Os:
Manuaal C-c3
links
Bourdon 16, Holpijp 8, Salicet 8, Nassart 3, Octaaf 2, Flajolet 1, Cornet IV, Trompet 8
rechts
Prestant 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint Pr 3, Gemshoorn 2, Mixtuur II-III-IV, Mixtuur D.C.B. II, Trompet 8
Ventiel
 
1925 (de Koff):
Manuaal I
Bourdon 16 (Pn.), Prestant 8, Roerfluit 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Cornet V discant, Trompet 8
Manuaal II in zwelkast
Vioolprestant 8, Salicionaal 8, Gemshoorn 8, Holfluit 8, Vox Celeste 8, Fluit Harmoniek 4, Sesquialter II, Hobo 8
Pedaal
Subbas 16, Octaafbas 8
Klavierkoppel, koppel Ped-I, Ped-II
Tremolo, Calcant, Crescendokast bedienbaar met een voettrede
de oude magazijnbalg werd gehandhaafd
 
1971:
Hoofdwerk (I) C-g3
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Gedekte fluit 4, Nasard 2 2/3, Octaaf 2, Mixtuur V, Sexquialter II discant, Trompet 8
Nevenwerk in zwelkast (II) C-g3
Holpijp 8, Gamba 8, Celeste 8, Prestant 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2, Quint 1 1/3, Scherp IV, Hobo 8, Tremulant
Pedaal C-f1
Subbas 16, Prestant 8, Gedekt 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Schalmei 4
Manuaalkoppel, 2 Pedaalkoppels
Zweltrede
De discant begint op c1

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-02 12:03:19