Hervormde Dorpskerk
In gebruik

Geen
foto
beschikbaar

Hoofdstraat 19
Leiderdorp
Gemeente Leiderdorp
Zuid-Holland

(Kerk)gebouw

In de 15e eeuw stond aan de Hoofdstraat een kerkje met een middenbeuk, zijbeuken en een koor, met ernaast een losse klokkentoren. De kerk was gewijd aan Mauritius en Pancratius.
Tijgens het beleg van Leiden in 1573/74 gebruikte de Spaanse legeraanvoerder Valdez het godshuis als onderkomen voor de paarden. Na het Ontzet bleek de kerk veranderd te zijn in een ruïne. De wederopbouw liet lang op zich wachten.
Leiderdorp kreeg kort voor 1600 zijn eerste protestantse predikant, ds Jan Janszoon Bors, maar een kerk was er nog niet. De bevolking kerkte in het schoolhuis aan de Kerklaan, naast de ruïne.
Nieuw kerk gebouwd in 1620 aan de . Het jaartal is ingehakt in de knooppunten van het houten gewelf. Waarschijnlijk kwam het gebouw in 1622 gereed. De rondreizende priesters hielden missen in tijdelijke huis- of schuilkerken.
De katholiek gebleven inwoners van Leiderdorp moesten hun heil elders zoeken.
De 17e eeuwse Dorpskerk staat op de fundamenten van zijn middeleeuwse voorganger. Globaal heeft de kerk dus dezelfde plattegrond. Het koor met het altaar werd niet herbouwd, want de protestantse kerk is rond het Woord geschaard; de preekstoel stond nu centraal in een ruimte die aan beide uiteinden een hoog raam had.
Deze symmetrie werd in 1781 verstoord toen het orgel van Mitterreither werd aangebracht. De orgelkas en de nieuwe portalen werden uitgevoerd in de Lodewijk XVI-stijl.
Een in "trompe l'oeil" op hout geschilderde draperie is boven het orgel aangebracht.
Tot in de 19e eeuw werd er nog op traditionele wijze in en rond de kerk begraven. Enkele grafzerken zijn rijk versierd: die van de machtige families Van der Does en Bicker-Van Swieten. Op hun zerken zijn familiewapens afgebeeld.
PKN-kerk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Koororgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde Dorpskerk Leiderdorp 1971 -

Orgelhistorie

b: ± 1755 vóór; kabinetorgel M I: Man 7
o: BARENDRECHT huisorgel particulier
o: huisorgel particulier 1940 voor 200 gulden
o: GOUDA Hervormde Grote of St Janskerk van 1951 tot 1963
- het orgel is in 1966 aangekocht door organist Nico van de Hooven
o: Gebr. van Vulpen, Utrecht 1971; kabinetorgel M I: Man 7

Dispositie

Geen informatie aanwezig

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van het koororgel

Boeken
Gierveld: het Ned huisorgel in de 17e en 18e eeuw 345
Tijdschriften en andere uitgaves
het Orgel 2(1971)65

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde Dorpskerk Leiderdorp 1781 -

Orgelhistorie

b: Johannes Josephus Mitterreither (1733-1800), Leiden 1779/81, snijwerk van Joh. Schadé te Leiden. Het orgel is geschonken door mr Cornelis van Toll, Raed en regeerend Scheepen van Leyden en zyne Echtgenoote, Vrouwe Catharina van Leeuwen; M II ap: Hw 12-Bov 7
het orgel is op 15 juli 1781 voor het eerst bespeeld
- B.J. Gabry te Gouda en D.H. Lohman schrijven in 1837 een rapport over de staat van het orgel
r: Gebr. Gerhard Willem en Hinderk Berends Lohman, Gouda 1838/39; herstelling en wijziging
- het contract wordt op 30 augustus 1837 ondertekend. Het orgel wordt in mei 1839 opgeleverd
het orgel wordt door de organist van de Hooglandse kerk A.A. Peltenburg gekeurd en goed bevonden
- onderhoud Fa. Lohman van 1868 tot 1882
- onderhoud Fa. Bik-Schneffelt en Lohman van 1882 tot 1895
- onderhoud Van Gelder tot 1921
- onderhoud Fa. G. van Leeuwen & Zn. te Leiderdorp van 1921 tot 1953
r: Fa. G. van Leeuwen & Zn., Leiderdorp 1942; herstelling en wijziging, vergroting van de manuaal- en pedaalomvang. Het pedaal krijgt op een pneumatische lade met een omvang van C-d1 een Subbas 16, stemming een halve toon verhoogd
- onderhoud Willem van Leeuwen, Leiderdorp van 1953 tot 1963
- onderhoud Jac. van der Linden 1963
rapport van Adriaan Blankenstein, getekend op 20 september 1968
r: Fa. Gebr. van Vulpen, Utrecht 1974/76; algemene restauratie en dispositieherstel: M II ap: Hw 12-Bov 7
- opdracht ontvangen in 1970 ??
adviseur Willem Hülsmann
het orgel is op 29 september 1976 opgeleverd

Dispositie

1788 (volgens Nicolaas Arnoldi Knock):
Manuaal C-d3
Praestant 16 discant, Bourdon 16, Praestant 8, Holpyp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Rhoerfluit 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Cornet IV, Trompet 8
Boven-Clavier C-d3
Holpyp 8, Fluit travers 8 discant, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Gemshoorn 2, Voxhumana 8, Tremulant
Pedaal C-gº
aangehangen
4 Blaasbalgen, Afsluiting
 
1976:
Hoofdwerk C-d3
Prestant 16 discant, Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Cornet IV discant, Trompet 8
Bovenwerk C-d3
Holpijp 8, Flüte Travers 8 discant, Prestant 4, Gedekte Fluit 4, Octaaf 2, Gemshoorn 2, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal C-c1
aangehangen
Manuaalkoppel
De discant begint op c1
De vroegere toonhoogte werd hersteld (kamertoon, ongeveer een halve toon beneden normaal)

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)45 132 133 149 292
Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)46
Schippers: foto H 4*, de Mixtuur Schagen
Tijdschriften en andere uitgaves
de Mixtuur 17(1975)353, 38(1982)297, 80(1995)1007
de Orgelvriend 1(1977)11-12*
het Orgel 2(1971)65, 10(1976)327, 10(1982)317-320*
Laatste update: 2018-10-20 10:39:07