Evangelisch Lutherse kerk
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Hamburgerstraat 9
Utrecht
Gemeente Utrecht
Utrecht

(Kerk)gebouw

De Lutherse kerk was van oorsprong de kapel bij het klooster van St Ursula. Dit nonnenklooster was in 1412 door Abraham Dole, een vermogend Utrechts burger, gesticht.
Bij de Reformatie in 1580 werden de kloosters in Utrecht opgeheven, de gebouwen van het Abraham Dole-klooster kwamen in het bezit van de stad, die ze gedeeltelijk afbrak en gedeeltelijk hergebruikte als snijzaal en als schermschool.
In de 18e eeuw werd aan het verbod op het houden van kerkdiensten, anders dan die van de Hervormden, niet erg meer de hand gehouden.
In 1743 werd de kapel aan de Lutherse gemeenschap verkocht. De huidige voorgevel is in 1743 ontworpen door Jan Cloppenburg, en staat vóór twee huizen, waarmee de kapel naar de straat toe uitgebreid werd. Toen verdween ook de tussenverdieping van waaraf de nonnen ongezien de mis konden bijwonen.
In het interieur werd in 1745 de galerij aangelegd, een nieuw en lager houten tongewelf gemaakt. Een in "trompe l'oeil" op hout geschilderde draperie boven het orgel.
De buitenkant van de kerk is goed te zien vanaf het terrein dat men via een poort aan de Lange Nieuwstraat kan bereiken.
PKN-kerk.
Kerkrestauratie van 1983 tot 1986.
De kerk is in mei 1986 weer in gebruik genomen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Dijk, Peter van/Oost, Ger: Utrecht Orgelstad (1981)83*
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)127
Knock, Nicolaas Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)62
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)124, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972
Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie van Eijsdonck / van Nistelrooy / Kuijte (1983)3; Het Noordbrabants Genootschap
Oost/Wisgerhof: er staat een orgel 38
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 21 80, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)375, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
brochure 7.10
brochure-Oost Gebr. Bätz 8
contactbrief voor kerkenverzamelaars 16(1986)14
de Mixtuur 39(1982)349, 49(1985)777, 51(1985)3, 63(1989)156
de Orgelvriend 11(1980)10*
de orgelmaker Witte 66
het Orgel 1(1976)3
kerken kijken Utrecht 1 juli t/m 13 september(199)*
organist & eredienst 7/8(1977)143
stichting Utrecht Orgelland: orgelfronten in de prov Utrecht (1850-1914)6 29 32*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Evangelisch Lutherse kerk Utrecht -

Orgelhistorie

b: J. Gerritszoon, Amsterdam 1638 voor oude kerk
r: G.S. van Hagerbeer vóór 1652
b: Matthias Verhofstad, Gemert en zijn medewerker Theodorus Scheffers, Leiden 1717; M II: Hw-Opos
onderhoud Albertus van Os
o: UTRECHT, Hamburgerstraat, Johann Heinrich Hartmann Bätz, Utrecht 1745
o: GENEMUIDEN Ned Hervormde kerk 1880; het orgel heeft tijdelijk dienst gedaan na de grote kerkbrand
o: IJSSELMUIDEN Ned Hervormde kerk Zwier van Dijk,Kampen 1882; binnenwerk
b: Johann Frederik Witte (Fa. J. Bätz & Co), Utrecht 1880; klassieke frontdeling met drie ronde torens en gedeelde tussenvelden, de ornamentiek doet sterk neo-barok aan, het snijwerk aan de fraaie orgelkas is uit 1827 afkomstig van het voormalige orgel (Verhofstad 1716)
De Lutherse zwaan onder de middentoren is afkomstig van het vorige orgel, de vaas op de middentoren met afhangende guirlandes die worden vastgehouden door bazuinblazende engelen op de zijtorens, alsmede het overige uit voluutvormen en bladmotieven samengestelde snijwerk, dateren uit 1880 en geven het orgelfront een ongewone uitbundigheid; M II ap: Hw 8-Bov 5; met snijwerk vorig orgel
r: Fa. J. de Koff & Zn., Utrecht 1964; wijzigingen in de dispositie; M II vp: Hw 8-Bov 5-Ped 1

Dispositie

1788 (volgens Nicolaas Arnoldi Knock):
Manuaal
Beneden-Werk
Dulciaan 8
 
1885 (volgens van ’t Kruijs):
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Quint 3, Octaaf 2, Cornet, Trompet 8
Bovenmanuaal
Salicet 8, Viola 8, Holfluit 8, Violini 4, Fluit 4
Pedaal
aangehangen met niet af te sluiten Bourdon 16
Manuaalkoppeling, het Pedaal wordt met een trede of aan het onder- of aan het bovenklavier gekoppeld
Ventiel

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2017-07-10 18:45:29