Kasteel Amerongen
In gebruik
Drostestraat 20
Amerongen
Gemeente Utrechtse Heuvelrug
Utrecht

(Kerk)gebouw

Het kasteel is in de 17e eeuw ingericht als buitenplaats van Godard Adriaan van Reede.
Frederik Chistiaan Reinhardt, rijksgraaf van Reede, graaf van Athlone, vrijheer van Amerongen en Heer van Middachten en zijn vrouw Anna Elisabeth van Tuyll van Serooskerken kocht een huisorgel voor zijn kasteel in Amerongen.
Het kreeg een vaste plaats op de Bovengalerij, vele bewoners en gasten, waaronder de Duitse keizer Wilhelm II kon genieten van de bijzondere klanken van dit kabinetorgel.
Architect Pierre Cuypers heeft rond 1900 de vele kunstschatten in een gemoderniseerd huis weer tot hun recht laten komen.
Het kasteel was tot aan de restauratie in 2002 nog vrijwel net zo ingericht als in 1940, met pronkmeubels, portretten en een rijk gevulde bibliotheek.
Van 2002 tot 2011 vond een grondige restauratie plaats van gebouwen, interieur en collectie in nauw overleg en samenwerking met Rijksdienst Cultureel Erfgoed.
In 2011 is het kasteel weer opengesteld voor publiek. Kasteel Amerongen is een plek waar kennis en ervaring bij restauraties is samengebracht, een plek waar bezoekers de resultaten ervan kunnen volgen. Kasteel Amerongen is gastheer voor seminars en workshops op het gebied van restauratie van cultureel erfgoed.
In 2016 dreigde Kasteel Amerongen niet meer aan haar betalingsverplichtingen te kunnen voldoen en een faillissement dreigtde. Nadat de stichting verschillende instanties had gevraagd om bij te springen, heeft inmiddels de gemeente Utrechtse Heuvelrug aangegeven bij te springen. Ook de provincie Utrecht is hulp gevraagd door middel van een lening. Hierover is op 7 december 2015 besloten.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gierveld, dr Arend Jan: het ned. huisorgel in de 17e en 18e eeuw 48 105-106; Vereniging voor Ned. Muziekgeschiedenis 1977
Tijdschriften en andere uitgaves
de Mixtuur 39(1982)358
het Gregoriusblad 3(2010)14
het Orgel 4(1974)156

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Kasteel Amerongen Amerongen -

Orgelhistorie

b: Gideon Thomas Bätz, Utrecht 1780 in opdracht van Anna Elisabeth Christina van Tuyll van Serooskerken, Annebet genoemd, echtgenote van Frederik Christiaan Reinhard van Reede; de in rococo-stijl geconcipieerde kast is een kruising van een orgelpositief en een kabinetorgel, het middenveld heeft een gewelfde kroonlijst. De bovenkast kan middels vier deuren worden afgesloten; M I: bas 4-discant 5
- Pas in november 1813 is het instrument op Kasteel Amerongen afgeleverd; mede doordat de familie in de Franse Tijd moest uitwijken naar Engeland. Het orgel werd geplaatst op de Bovengalerij.
- In 2007 is het kabinetorgel wegens de bouwkundige restauratie van de bovengalerij gedemonteerd en opgeslagen. Voordat het orgel is gedemonteerd heeft Wim Diepenhorst, orgelspecialist van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE), het instrument uitgebreid bekeken. Hij was zeer te spreken over de originele staat van het instrument en de originele pompaandrijving door middel van een blaasbalg van schapenleer. Dit gegeven en het feit dat het orgel altijd op dezelfde plaats heeft gestaan, maken het tot een uniek stuk.
- Sinds 2007 stond het Bätz-orgel opgeslagen bij Elbertse Orgelmakers te Soest. Verschillende restauratoren werden benaderd voor het opstellen van een restauratieplan.
r: Orgelmakerij Elbertse, Soest 2014/15; de lijm- en soldeernaden zijn hersteld, de windladen luchtdicht gemaakt en de blaas- en schepbalg voorzien van nieuw leer. Tijdens de restauratie is een opmerkelijke vondst gedaan. Bij de restauratie van de pijpen van de Fluijt 4 voet is een verzameling oude papieren uit het privé-archief van de moeder van Gideon Thomas Bätz gevonden. Deze verrassing was des te groter omdat behalve op het klavierplankje nergens in het orgel de naam van de orgelmaker was gevonden.
adviseurs Wim Diepenhorst en Rudi van Straten namens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
- Eind september 2015 is het orgel op zijn oorspronkelijke plaats teruggekeerd. Op 3 oktober is het orgel officieel in gebruik genomen, op 17 oktober is een concert gegeven waarbij ook publiek welkom was. Jan Jansen, de voormalige organist van de Utrechtse Dom bracht met Mieneke van der Velden, viola da gamba en Heiko ter Stegge, dwarsfluit, werken ten gehore van Bach en Mozart.

Dispositie

1813 (Bätz):
Manuaal
Prestant 8 discant, Holpijp 8 bas/discant, Flute travers 8 discant, Prestant 4 bas, Gemshoorn 4 bas, Octaaf 2 discant, Fluit 2 bas, Mixtuur discant, Tremulant
 
1970:
Manuaal C-f3
Prestant 8 discant, Holpijp 8, Flute travers 8 discant, Prestant 4, Fluit 4, Gemshoorn 4 bas, Octaaf 2, Fluit 2 bas, Mixtuur II discant, Tremulant
 
2015:
Manuaal C-f3
Prestant 8 discant, Holpijp 8 bas/discant, Fluijt trav(ers) 8 discant, Prestant 4, Gemshoorn 4 bas, Fluit 4, Octaaf 2, Mixtuur II 2 2/3-2 discant, Tremulant
Toonhoogte: a1 = 409 Hz. bij 18º Celsius. Stemming: Neidhardt 1732. Winddruk: 50 mm. warterkolom.
Deling bas/discant: tussen hº en c1
Foto: website Kasteel Amerongen.nl

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-05-20 10:28:36