RK kerk H Augustinus
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Oudegracht 69
Binnenstad
Utrecht
Gemeente Utrecht
Utrecht

(Kerk)gebouw

In 1795 werd het verbod uit 1580 op een openlijke uitoefening van de katholieke godsdienst ingetrokken. De katholieken mochten hun schuilkerken verlaten en met staatssteun nieuwe kerken beginnen.Vanaf 1824 viel het bouwen van kerken onder het Ministerie van Waterstaat. Ingenieurs van dit ministerie beoordeelden de ontwerpen. Waterstaatskerken werden tot ± 1870 gebouwd.
In 1839/40 bouwden de paters Augustijnen de Augustinuskerk aan de Oudegracht. Zaalkerk in Waterstaats- neo-classicistische stijl naar ontwerp van de Haarlemse waterstaat-bouwmeester architect K.G. Zocher (1796-1864). De toren wordt bekroond door een koepeltje op zuiltjes.
Het was de eerste Rooms Katholieke kerk die na de Reformatie in Utrecht gebouwd werd.
In het exterieur is gebruik gemaakt van elementen uit de Grieks-Romeinse bouwkunst: kolossale zuilen met fries aan de voorkant en het driehoekige tympaan daarboven. Op de gevel achter de zuilen is een meanderversiering aangebracht. Uitgepleisterde muren, boogramen en een daktorentje. De galmgaten in het torentje hebben een eenvoudige "gotische" invulling.
Van binnen valt de kerk op door zijn rustige, ongedeelde, neo-barokke ruimte, zijn rijkversierde gestucte tongewelf en de klassieke kapitelen op de zuilen en pilasters. Meubilair als altaren, preekstoel, communiebank, etc. vervaardigd in laat-barokke stijl, aan de torenkant een grote galerij, hierboven een tweede galerij voor orgel en koorzangers.
De kerk is op 10 september 1840 ingewijd door mgr Cornelis Baron van Wijkerslooth.
De kerk wordt beheerd door de paters Angustijnen.
Het schilderij is in 1808 vervaardigd door Gerardus de San (1754-1830), in bruikleen van het Augustijnerklooster Mariënhage te Eindhoven.
De doopvont is uit ± 1808, oorspronkelijk gemaakt voor de hofkapel van koning Lodewijk Napoleon, die een "paleis" aan de Wittevrouwenstraat wilde bouwen (nu universiteitsbibliotheek), toen Lodewijk naar Amsterdam vertrok schonk hij dit vont aan zijn hofkapelaan J. de Carnoncle (was priester aan de Augustinuskerk aan de Jeruzalemsteeg).
Het neo-barokke hoofdaltaar werd met twee zijaltaren in 1857 door de Augustijner broeder Prosper Venneman uit Gent gemaakt.
Preekstoel in ± 1860 vervaardigd van eikenhout.
Het tabernakel is van hout. De deur is voorzien van een koperen plaat met agaath-stenen.
Het kruisbeeld is 18e eeuws. Het schilderij hierachter werd aan het eind van de 17e eeuw gemaakt door Ottomar Elliger II (1666-1735).
Het Mariabeeld is uit de 17e eeuw, afkomstig uit Spanje. In 1954 door een liefdadigheidsorganisatie aan de kerk geschonken.
De Mariakapel (Vredeskapel) aan de rechterkant werd in 1954 gebouwd, voorin twee gebrandschilderde ramen van Charles Eyck uit 1954.
Aan beide zijden van de kerk ter hoogte van de ramen een zuil met engel, afkomstig uit de in 1940 afgebroken Dominicuskerk.
De fresco boven het altaarbaldekijn is in 1972 aangebracht door de Utrechtse kunstenaar Harrie Sterk (1913-1991).
Links van het altaar een lezenaar uit het einde van de 19e eeuw.
De kerk is een beschermd monument.
Restauratie 1967/69.
De kerk behoort bij de stadscentrumparochie.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Dijk, Peter van/Oost, Ger: Utrecht Orgelstad (1981)6*
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)127
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 42, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Kluiver, dr J.H.: hist orgels in Zeeland II 90
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 36
Tijdschriften en andere uitgaves
de Mixtuur 11(1973)215, 45(1984)590
de Orgelvriend 12(1981)7-8*
het Orgel 6(1973)182, 4(1974)144-146 153*
kerken kijken Utrecht 1 juli t/m 13 september(1997)*
map NOV
organist & eredienst 7/8(1977)143
orgelnieuws Verschueren maart(1974)*
stichting Utrecht Orgelland: orgelfronten in de prov Utrecht (1850-1914)7*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Augustinus Utrecht -

Orgelhistorie

b: Henricus Dominicus Lindsen, Utrecht 1843/44, front ontworpen door K.G. Zocher, architect van de kerk; M II vp: Hw 10-Bov 6-Ped 6
het orgel kreeg na oplevering een vernietigende pers
r: Fa. M. Maarschalkerweerd & Zn., Utrecht 1897; ingrijpend gewijzigd: vrijstaande speeltafel en Barker-tractuur; M II vp: Hw 10-Zw 7-Ped 5
r: Fa. Witte, Utrecht ± 1900; pneumatische vrijstaande speeltafel, Barkermachine voor het Hoofdklavier, Bovenwerk rein mechanisch; M/Pn II vp: Hw 10-Bov 7-Ped 5
r: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1973/74; restauratie naar toestand 1844; de ombouw van 1897 bleef betreffende de dispositie gehandhaafd met enkele correcties; M II vp: Hw 10-Bov 8-Ped 5
- de opdracht werd in 1973 ontvangen
adviseur Hans van der Harst te Hilversum namens de KKOR

Dispositie

1845 (volgens Broekhuysen):
Hoofdwerk
Prestant 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur IV-V-VI bas/discant, Fagot 16 discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk
Baarpijp 8, Viola di Gamba 8 discant, Quintadena 8 discant, Prestant 4, Fluit 4, open plaats, Dulciaan 8
Pedaal
Subbas 16, Prestant 8, Octaaf 4, Octaaf 2, Fagot 16, Trompet 8
2 Koppelingen
3 Afsluiters, Tremulant, Ventiel, Calcant
 
1897:
Hoofdwerk (I) C-f3
Prestant 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Violon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Mixtuur II-III-IV, Cornet V, Trompet 8
Zwelwerk (II) C-f3
Baardpijp 8, Viola di Gamba 8, Voix Céleste 8, Quintadeen 8, Salicet 4, Fl. Octaviante 4, Basson-Hautbois 8
Pedaal C-d1
Open Subbas 16, Prestant 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Trombone 8
Koppels: Hoofdwerk-Positief, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Positief
 
1974:
Hoofdwerk (I) C-f3
Prestant 16 (C-E akoestisch), Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV-V-VI, Cornet V discant, Trompet 8
Bovenwerk (II) C-f3
Baardpijp 8, Quintadeen 8, Viola di Gamba 8, Salicet 4, Fl. Travers 4, Woudfluit 2, Carillon I-II, Basson-Hautbois 8
Pedaal C-d1
Open Subbas 16, Prestant 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Trombone 8
Manuaalkoppel, 2 Pedaalkoppels

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2017-01-02 11:16:47