RK kerk H Stephanus
In gebruik
Foto: Edward Ippel
Stationsstraat 1
Borne
Gemeente Borne
Overijssel

(Kerk)gebouw

De Stefanus of Oude Kerk van Borne werd omstreeks het jaar 1000 gesticht door de Dominicaner monniken van het klooster te Ruinen.
In een akte van 1206 wordt de kerk te Burgunde of Borne voor het eerst genoemd. Dit document legt een transactie vast tussen de bisschop van Utrecht en het klooster, waarbij de kerk in Borne eigendom wordt van de bisschop.
In de 15e eeuw werd in fasen het romaanse kerkje vervangen door een hoog-gotische kerk, waarvan het koor uit de eerste helft van de 15de eeuw dateert en het merkwaardige schip van twee even hoge beuken van omstreeks 1480. Omdat de meeste gelovigen niet konden lezen waren de muren kleurrijk beschilderd met heiligen en taferelen uit het leven van Jezus.
De beuken van het schip, gescheiden door twee zuilen in de as van de kerk, dragen stenen gewelven.
Inwendig: in koorsluiting hagioscoop, muurschilderingen van omstreeks 1500.
Aan het eind van de 80-jarige oorlog moest men echter toch toegeven aan de eisen van de Staten-Generaal en kwamen er Calvinistische dominees.
Lutherse en Rooms-katholieke diensten werden oogluikend toegestaan, vaak op de zolder van een boerderij. Pas veel later konden zij een eigen kerk bouwen.
Nieuwe schuurkerk gebouwd in 1785 aan de Grotestraat.
Deze kerk is gesloopt.
Nieuwe kerk gebouwd in 1887/88 naar ontwerp van architect Nicolaas Molenaar sr. aan de Grotestraat. Hij ontwierp ook het in 1894 gebouwde Sint-Johannesgesticht, dat naast de kerk ligt.
Het is een driebeukige hallenkerk in neogotische stijl, met een transept. Het schip telt vier traveeën. Na het transept volgt nog een travee van het priesterkoor, met een zevenzijdige sluiting.
Op 8 april 1888 werd de eerste steen gelegd.
Binnen is de kerk overdekt met kruisribgewelven. Het hoofd- en zijaltaar, de kansel en het triomfkruis werden gefabriceerd door de Haagse firma Te Poel en Stoltefus. De heiligenbeelden werden gemaakt door de ateliers van F.W. Mengelberg en J.P. Maas.
De toren is gebouwd in 1894 op de linkerhoek naast de hoofdingang, De toren heeft vier vierkante geledingen met een naaldspits en is 46 meter hoog.
De muren werden in 1912 met fresco's beschilderd door J.A. Waterkamp, maar deze werden later overgeschilderd en zijn pas in 2005 weer ontdekt en gedeeltelijk zichtbaar gemaakt.
De drie luidklokken werden in 1949 in de toren geplaatst.
Restauratie in 1967. De kerk werd gemoderniseerd waarbij nieuwe vloeren werden aangelegd en de gepolychromeerde muren en plafonds werden overgeschilderd. Het interieur werd daarbij sterk gewijzigd, zo verdween de biechtstoel en moest het linker zijaltaar plaatsmaken voor een orgel.
Kerkrestauratie in 1987/88.
Het kerkgebouw is een Rijksmonument.
Bij het verwijderen van oude kalklagen zijn in 2005 fresco's gevonden. Onderzoek heeft aangetoond dat de freco's in 1912 zijn gemaakt door de Duitse kerkschilder Joseph Anton Waterkamp. Er wordt onderzocht of er financiën beschikbaar kunnen zijn om de freco's te restaureren.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
-
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 54(2005)18
voorlopige Monumentenlijst disp. map 1.74

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Stephanus Borne -

Orgelhistorie

b: Gebr. Gradussen 1907 met ouder pijpwerk;
r: Fa. Jos Vermeulen, Alkmaar 1968/69; restauratie: zij electrificeerden de tractuur en wijzigden ook de dispositie, het orgel werd op de kerkvloer geplaatst
Met een bespeling door Alphons Gaalman uit Hengelo werd het orgel in juli 1969 weer in gebruik genomen

Dispositie

1969 (Gradussen/Vermeulen):
Hoofdwerk
Prestant 8, Salicionaal 8, Holpijp 8', Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Quint 2 2/3, Cornet III, Mixtuur IV-VI, Trompet 8
Nevenwerk
Fluit 8, Bourdon 8, Open fluit 4, Woudfluit 2, Superquint 1 1/3, Flageolet 1, Dulciaan 8
Pedaal
Subbas 16, Gedekt 8 unit, Fluit 4 unit, Ruispijp III
Koppelingen: Hoofdwerk-Nevenwerk, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Nevenwerk
Foto: Piet Bron

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-05-20 11:43:51