RK kerk - Basiliek van Onze Lieve Vrouw ten Hemelvaart hoofdorgel
In gebruik
Foto: Anton van Daal
Ossenmarkt 40
Zwolle

Gemeente Zwolle
Overijssel

(Kerk)gebouw

Kapel gebouwd in 1399.
Kerk gebouwd in ± 1463. Middeleeuwse éénbeukige vrij hoge kruiskerk met toren op de plaats van de kapel uit 1399 gewijd aan Onze Lieve Vrouw ten Hemelvaart. Vanwege de vorm van de toren beter bekend als de "Peperbus", gebouwd in 1892. Hoogte 78 meter. De kerk werd in zuivere kruisvorm opgetrokken.
Na de overgang van de stad naar de Reformatie in 1580 verloor de tweede kerk van Zwolle voor lange tijd haar kerkelijke functie. Het gebouw fungeerde als opslagplaats, tehuis voor daklozen en, in de 18e eeuw, als oefenplaats voor de patriottische schutterij. De orgelmakers Arp, Frans Caspar en Johann Jûrgen Schnitger richtten in het kerkgebouw hun orgelmakerij in, tijdens de bouw van het orgel van de Grote Kerk.
In 1809 kregen de Zwolse rooms-katholieken de beschikking over het ontluisterde kerkgebouw. De architect Friedrich Wilhelm Mengelberg (1837-1919) voorzag de kerk van een nieuw neogotisch interieur (hij ontwierp veel orgelfronten voor Maarschalkerweerd). In het kader van de herinriching werd een Duits orgel aangekocht.
Neo-gotisch koor en transept met veel werk van F.W. Mengelberg en goudsmid Brom, beiden te Utrecht. Fraaie kerkschatten, waaronder middeleeuwse beelden en schilderijen.
Grote kerkrestauratie van 1975 tot 1981 en 1983.
De Peperbustoren had tijdelijk - in 1989 - geen carillon. Het wordt gerestaureerd door klokkengieterij Eysbouts te Asten.
In 18 oktober 1999 is de kerk verheven tot basiliek, officieel "Basilica Minor". Reden was dat deze kerk onder andere een belangrijke plaats inneemt in de geschiedenis van de Moderne Devotie waaraan onlosmakelijk de naam van Thomas à Kempis is verbonden. Op vrijdag 3 november 2000 heeft kardinaal Simonis de eretekenen van de basiliek, het conopeum en het tintinnabulum in de Onze Lieve Vrouwebasiliek tijdens een plechtige eucharistieviering ingewijd.
De RK parochies van de H Michaël, H Jozef, Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand, Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming en Verrijzenis des Heren zijn in 2001 gefuseerd onder de naam van de H Thomas à Kempis.
De met groen en goud belegde reliekschrijn uit 1672 uit de RK kerk H Michael verhuisde in 2005 naar de basiliek. Voor de inrichting van een schatkamer in de Onze Lieve Vrouwebasiliek zijn ook inventarisstukken uit de Michaelkerk gegaan.
In en rond Zwolle is in 2015 de nieuwe parochie van de H. Thomas à Kempis gevormd. De nieuwe parochie omvat de RK kerk - Basiliek van Onze Lieve Vrouw ten Hemelvaart te Zwolle, de RK kerk H Jozef te Zwolle-zuid, de RK kerk Onze Lieve Vrouw Onbevlekte Ontvangenis te IJsselmuiden, de RK kerk H Stephanus te Hasselt, de RK kerk Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming te Hattemerbroek en de RK kerk Onze Lieve Vrouwe- of Buitenkerk te Kampen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk - Basiliek van Onze Lieve Vrouw ten Hemelvaart hoofdorgel Zwolle -

Orgelhistorie

b: mr Jacob van Biltsteyn, Kampen 1454; Hw blokwerk en viervoets Rugwerk tegen de noordelijke wand
r: Jan Morlet III 1641/44
b:
b: Nicolaus Brunswick, Münster 1697 voor MUNSTER voormalig Observantenkirche; de kast was door kloosterlingen gemaakt
o/r: Heinrich Quellhorst, Oldenzaal 1809; herstel en plaatsingswerkzaamheden
r: Carl Friedrich August Naber, Deventer 1846, ingrijpende werkzaamheden
r: Van Loo
r: Fa. M. Maarschalkerweerd & Zn., Utrecht 1868; aantal wijzigingen
- Broekhuyzen geeft de toestand na het werk van Maarschalkerweerd weer in het dispositieboek van Van 't Kruys
b: Fa. M. Maarschalkerweerd & Zn., Utrecht 1894/96 in de bestaande kas uit 1679, met een gulle gift van de familie Heerkens-Van Sonsbeek; laden, klaviatuur en pneumatische hulpapparatuur van de Fa. Wiegle; Pn III vp: Hw 13-Pos 10-Réc 7-Ped 8
het contract werd op 12 september 1894 getekend
Het orgel was in augustus 1896 gereed en werd gekeurd door de organist Jos A. Verheijen
Adviseur Hans van der Harst schreef in november 1975 een rapport over de staat van het orgel: puur technisch herstel van windladen en tractuur
r: Jos Vermeulen Orgelbouw, Alkmaar 1981 met subsidie van Monumentenzorg; Pn III vp: Hw 13-Pos 10-Zw 7-Ped 8
Adviseur Hans van der Harst namens de KKOR onder supervisie van O.B. Wiersma, Rijksadviseur voor Orgels
het orgel is op 13 november 1983 weer in gebruik genomen met een bespeling door Hans van der Harst en Harm Jansen, organist Grote kerk te Hattem

Dispositie

1885 (volgens van ’t Kruijs):
Hoofdmanuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Gamba 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3 discant, Octaaf 2, Mixtuur IV, Cimbel III*, Fagot 16, Ranket 16*, Trompet 8,
Bovenmanuaal
Fluit Trav. 16 discant*, Prestant 8, Gamba 8, Holpijp 8, Fluit 8*, Prestant 4, Fluit Dolce 4, Quint 3, Octaaf 2, Spitsfluit 2*, Mixtuur III*, Vox Humana 8, Kromhoorn 8*
Pedaal
Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Trompet 8, Clairon 4
Koppelingen
Tremulant*, Cimbelster*, Philomela*, Calcant
de met * geteekende registers zijn thans vervallen
 
1984 (Maarschalkerweerd/Vermeulen):
Hoofdmanuaal of Onderklavier (I) C-g3
Prestant 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Violon 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-VI, Cornet V, Basson 16, Tromprt 8
Positief of middenklavier
Bourdon 16, Vioolprestant 8, Zacht gedekt 8, Salicionaal 8, Flûte harmonique 8, Prestant 4, Fluit dolce 4, Woudfluit 2, Mixtuur II-III, Trompet 8
Récit of Bovenklavier
Viola di Gamba 8, Voix Céleste 8, Holpijp 8, Flûte traversière 8, Flûte octaviante 4, Piccolo 2, Vox humana 8
Pedaal
Open Subbas 16, Gedekt 16, Violon 16, Octaaf 8, Violoncel 8, Open fluit 4, Bazuin 16, Trombone 8
Koppels: I-II, II-III, I-III, P-I, P-II, P-III
Generaal Crescendo
Tremulant Zwelwerk wel in de speeltafel voorbereid, doch nooit gerealiseerd

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 57, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)61, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 34 43 105*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tijdschriften en andere uitgaves
150 jaar Adema Orgelbouw sinds 1855 (2006)33
250 jaar Orgelmaker Vermeulen 50 111
contactbrief voor kerkenverzamelaars 22(1989)17, 43(2000)14-15 28, 44(2000)20 37, 46(2001)25, 55(2006)24, 56(2006)27, 122(2018)7
de Mixtuur 9(1973)148 149 151 156, 11(1973)215, 45(1984)623-624
de Orgelvriend 5(1976)6-7*, 10(1984)10 11
het Maarschalkerweerd-orgel in de Bergeijkse Hofkerk 39 40 55
het Orgel 5(1978)177, 12(1981)429, 1(1996)7, 6(1996)18-19* 25
orgels in Ned 104-105
Laatste update: 2018-03-22 18:46:33