RK kerk - Basiliek H Plechelmus hoofdorgel
In gebruik
Foto: ansichtkaart
St Plechelmusplein 4
Oldenzaal

Gemeente Oldenzaal
Overijssel

(Kerk)gebouw

Omstreeks 770 is in opdracht van St. Lebuinus een kerkje gesticht.
Nieuwe kerk ± 950, relieken van Sint Plechelmus die in 732 overleed, werden in 954 naar Oldenzaal gebracht.
Nieuwe kerk gebouwd in de tweede helft van de 12e eeuw. Toren uit de tweede helft van de 13e eeuw.
± 1480 maakte de romaanse zuidbeuk plaats voor een ruimer gedachte gotische zijbeuk.
Kerkbrand in 1492, de bovenste geleding van toren verdwijnt.
Het romaanse koor uit de loop is van de 15e eeuw of ± 1525 vervangen door een gotisch koor.
Gedreven zilveren, gedeeltelijk vergulde, reliekschrijn uit 1500.
Hervormde kerk vanaf ??
Ernstige schade in 1794/95 door terugtrekkende Engelse, Hessische en Hannoverse troepen, die de kerk voor inkwartiering van manschappen en paarden gebruikten.
Tot 1809 bleef het inwendig in "een jammerlijken toestand", alleen het koor was in gebruik bij de Hervormde gemeente
In 1810 is de kerk weer in rk handen; de Hervormden bleven in het koor.
De plechtige ingebruikname en de inwijding was op 30 augustus 1810.
Restauratie kerk in 1897.
Grote barokke preekstoel.
In 1930 is de sacristie gebouwd die aansluit op een gotische voorganger.
46 glas-in-lood ramen, oudste ramen uit 1890 van Pierre Cuypers.
De kerk is in 1950 verheven tot basiliek. De reden was dat deze van oorsprong 9e eeuwse kerk van zeer grote waarde is geweest voor de kerstening van Twente.
Groot glas-in-loodraam in 1955 gemaakt door glazenier Schoenmakers.
Op zondag 10 oktober 2004 is in de Plechelmusbasiliek met een pontificale eucherieviering herdacht dat de historische kerkwijding van deze kerk 1050 jaar geleden, in 954 dus, plaats vond. De Oldenzaler gemeenschap bood een het kerkbestuur een koororgel aan.
De Plechelmusparochie bestaat uit de RK kerken van Oldenzaal, Deurningen, Rossum, Saasveld en Weerselo.
Minder banken, een centralere plek voor het altaar en een zoveel mogelijk multifunctionele inrichting. Dat zijn opvallende onderdelen uit de nieuwe interieurplannen voor de Plechelmusbasiliek. Het altaar wordt enkele meters opgeschoven richting de voorste banken, waar het een vaste plek krijgt. Het priesterkoor krijgt een soberder inrichting. Een oude communiebank wordt in het midden geplaatst als soort afscheiding met een deel van het priesterkoor. De focus komt veel meer op het altaar en het tabernakel. Het koor krijgt een plek naast het altaar. Het middenschip blijft intact en wordt binnen de pilaren geconcentreerd. Het zitcomfort van de banken zal verbeterd worden door het zitvlak te vergroten en het achterschot meer achterover te plaatsen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk - Basiliek H Plechelmus hoofdorgel Oldenzaal -

Orgelhistorie

b: vóór 1559
b: Cornelis en Michiel Slegel 1560/70 (J. Slegel)
r: 1664
r: Diedrich Martens, Vreden 1729; pijpen hersteld, blaasbalgen waren slecht
- Diedrich Martens, onderhoud 1729 tot 1749
- J.G. Schilling, onderhoud 1749 tot 1786
- het orgel is in 1795 grotendeels geruïneerd
b: Friedrich Heilman 1785/87 voor OLDENZAAL RK kerk - Schuil- of Schuurkerk H Plechelmus
o: nieuwe kerk RK kerk - Basiliek H Plechelmus Georg Heinrich Quelhorst 1810
inwijding orgel op 30 augustus 1810
o: DENEKAMP RK kerk H Nicolaas Georg Heinrich Quelhorst 1815
b: Georg Heinrich Quelhorst (en stiefzoon C.F. Naber), Deventer 1811/15; M II vp: Man 12 (13)-Pos 9-Ped (27 registers)
orgel in 1815 in gebruik genomen
r: Jacobus Armbrost, Haaksbergen zeer kort na de bouw; ingrijpende verbeteringen, stemming volgens Kirnberger
r: Jacobus Armbrost, Haaksbergen 1830; restauratie en schoonmaak
r: Johann Heinrich Holtgräve, Deventer 1844; herstellingen
r: Gerard Elberink, Oldenzaal 1856; herstellingen
o: UTRECHT Gereformeerde kerk - Westerkerk Gebr. Franssen, Roermond 1893
b: M. Maarschalkerweerd, Utrecht 1909
b: Fa. B. Pels & Zn., Alkmaar 1948; EP III vp: Hw 11-Pos 9-Zw 10-Ped 8
orgel tot 1970 in gebruik
b: Johan Frederik Witte, Utrecht 1889 voor HOORN Ned Hervormde Grote kerk, neo-renaissancistische kas
r: Fa. Flentrop, Zaandam 1941
o/r: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1969/71, nieuwe kas, vrijstaande speeltafel; M II vp: Hw 11-Bov 10-Ped 7
adviseurs dr P.J. de Bruyn te Houten en J. van der Harst te Utrecht namens de KKOR

Dispositie

1815 (Quelhorst):
Manuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Gedakt 8, Octaaf 4, Nagthoorn 4, (Roerfluit 4), Quint 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Tertz 1 3/5, Mixtuur V, Fagot 16, Trompet 8
Rug positief
Prestant 8, Holpijp 8, Fl. Travers 8 discant, Gemshoorn 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Carillon III, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal
Calcanten Klok
 
1948 (Pels):
Hoofdwerk ( I)
Bourdon 16*, Prestant 8*, Fluit Harmonique 8*, Gemshoorn 8, Nachthoorn 8, Octaaf 4*, Roerfluit 4*, Octaaf 2*, Cornet V*, Mixtuur IV-VI*, Trompet 8*
Positief (II)
Vioolprestant 8*, Quintadeen 8*, Dolce 8*, Zing-Principaal 4, Blokfluit 4, Blokfluit 2, Sesquialter II, Cimbel II-III. Kromhoorn 8, Tremolo
Zwelwerk (III)
Holquintadeen 16, Holpijp 8*, Salicionaal 8*, Vox Celeste 8*, Zwegel 4*, Fluit 4*, Octaaf 2, Scherp III-IV, Trompet Harmonique 8, Schalmei 4
Pedaal
Contrabas 16, Subbas 16*, Octaaf 8*, Gedekt 8*, Koraal 4, Mixtuur III, Bazuin 16*, Trombone 8
oud pijpwerk * van het voormalig orgel van M. Maarschalkerweerd, Utrecht 1909
 
1971 (Witte/Verschueren):
Hoofdwerk (I) C-g3
Prestant 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Cornet V discant, Mixtuur III-IV-V, Trompet 8
Bovenwerk in zwelkast (II) C-g3
Salicionaal 8 Viola 8 (C-H gec. met Holpijp 8), Gemshoorn 8 (C-H gec. met Holpijp 8), Holpijp 8, Salicionaal 4, Fluit 4, Nasard 3, Flageolet 2, Dulciaan 8, Schalmei 8
Pedaal C-f1
Prestant 16 (tr.), Subbas 16, Octaaf 8, Bourdon 8, Quint 6, Octaaf 4, Bazuin 16
Koppelingen: Man. I-II, Ped.-I, Ped.-II
Foto: nieuwe kas Verschueren

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 9 25 32 43, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Verkerk, Jan/Kamp, Herman: Kroniek van de orgelgeschiedenis van de Gereformeerde kerk van Vollenhove (2012)11 28
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 23(1990)6, 24(1990)20, 43(2000)28, 44(2000)20, 53(2005)24, 125(2018)6
de Mixtuur 11(1973)215, 24(1978)533, 36-37(1981)216, 46(1984)656, 64(1989)232,
de Orgelvriend 11(1975)6, 6(1980)13, 10(1984)10-11
de orgelmaker Witte 19 21* 24 28 33 36** 43 64
het Orgel 12(1969)367, 11(1971)316
kerkepadgids (1980)78, (1983)51-52*
orgelnieuws Verschueren oktober(1971)*
Laatste update: 2018-07-13 09:39:37