Hervormde kerk - Kapelkerk
Nieuwe bestemming
Foto: Hans Vreeman
Kapelsteeg 4
Alkmaar
Gemeente Alkmaar
Noord-Holland

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd rond 1400. Middeleeuwse kapel gewijd aan Onze Lieve Vrouw.
Rond 1500 werd het gebouw ook aan Sint Jan de Doper gewijd. Het is rond die tijd vergroot met een zijbeuk, terwijl in 1520 het koor is gebouwd.
Enkele tientallen jaren later werd de kerk verlengd.
Na de reformatie werd de kerk in 1572 de Hervormde Kapelkerk.
Het gebouw is in 1760 volledig uitgebrand.
In 1707 is de kapel aan de noordzijde uitgebreid.
Op 21 augustus 1760 is de kerk grotendeels afgebrand en daarna herbouwd.
Nieuwe 18e eeuwse koepeltoren.
Het interieur is voorzien van een gestucadoord tongewelf, eikenhouten banken en een 18e eeuwse mahoniehouten preekstoel.
De kerk kwam in 1572 in protestantse handen.
De kerkrestauratie is op 3 september 1957 afgesloten.
De bouwkundige toestand van het gebouw was in 1982 zo slecht, dat tot sluiting is overgegaan.
De kerk is gerestaureerd in het kader van de regeling kanjermonumenten 2002. Op 26 november 2001 is een begin gemaakt met de restauratie. De restauratie van de kerk is in juli 2003 afgerond
Vanaf zondag 7 maart 2010 zijn in deze kerk zondagmiddagdiensten van de Christelijk Gereformeerde kerk, Ned Gereformeerde kerk en Gereformeerde kerk vrijgemaakt (zie daar).
De kerk is in 2013 gesloten voor de eredienst. De kerk blijft eigendom dan de Hervormde kerkvoogdij van Alkmaar en wordt gebruikt voor trouw- en rouwdiensten, orgelconcerten, congressen en ontvangsten.
In 2016 heeft de Gereformeerde kerk vrijgemaakt de kerk gekocht.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Bakker: een nieuw orgel voor de Oud Gereformeerde Gemeente te Ede 11 17 18 19 25
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)85 154 246
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 26 29 111*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)91, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 19
Os, drs J.F. van: foto G 7*, de Mixtuur Schagen
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)146, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
75 jaar Flentrop Orgelbouw 50
contactbrief voor kerkenverzamelaars 8(1982)13, 14(1985)18, 48(2002)31, 50(2003)28, 64(2010)32, 70(2013)22
de Mixtuur 32/33(1980)45 55 62 63 65 70 72 73 75 77, 46(1984)648, 53(1986)138, 58(1987)350 353
de Orgelvriend1(1979)4-5**
het Orgel 2(1967)37, 7/8(1968)195, 11(1968)312, 4(1976)131

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk - Kapelkerk Alkmaar -

Orgelhistorie

b: Jan van Covelen 1528 voor ALKMAAR Ned Hervormeerde Grote kerk - klein orgel
o: 1542; M I: Man 6
r: Levinus Eekmans, Amsterdam 1631; orgel omgebouwd
o/r: overgeplaatst op een nieuwe galerij boven de westingang van de kerk J.G. Hagerbeer 1655; orgel verbouwd
r: Johannes Duyschot & Zn., Amsterdam 1704 en 1707; werkzaamheden
onder toezicht van Veldcamps Senior
eindkeuring in maart 1707 door de organisten Sybrand van Noort, Henrik Bakkerus, Cornelus van Herk en Egbert Enno Veldcamps
r: Frans Caspar Schnitger 1725; hij bouwde een vrijwel nieuw orgel met gebruikmakend van veel materiaal uit het oude orgel
- bij de brand in 1760 ging het orgel geheel verloren. Het orgel is in 1674 spoorloos verdwenen
b: Christian Müller, Amsterdam 1760/62; geschonken door jonkvrouw Johanna Geertruide le Chätelain, M II ap: Hw 11 (10)-Bov 7 (8)
het orgel werd in 1762 in gebruik genomen
r: Fa. L. Ypma & Co, Alkmaar 1882/83; restauratie: de klaviatuur werd verplaatst en de manuaalomvang vergroot. Enkele dispositiewijzigingen uitgevoerd; M II ap: Hw 11-Bov 8
r: H.W. Flentrop, Zaandam 1939/40; restauratie waarbij de dispositie ingrijpend is veranderd, uitbreiding met een vrij pedaal met twee units en een akoestische Bourdon 32; M II EL vp: Hw 11-Bov 8-Ped 5
r: Fa. Flentrop, Zaandam 1988; herstelwerkzaamheden: Octaaf 2 en Gemshoorn 2 van manuaal verwisseld, evenals de Gedekt 8 en de Roerfluit 8
- in 2002 is het orgel door Flentrop Orgelbouw gedemonteerd en opgeslagen, waarna het grondig is gerestaureerd door Flentrop Orgelbouw te Zaandam
op 30 september 2004 is het orgel opnieuw in gebruik genomen

Dispositie

1774: volgens Joachim Hess
Onderwerk
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Roerquint 6, Octaaf 4, Fluit 4, Superoctaaf 2, Sesquialter, Mixtuur, Trompet 8
Bovenwerk
Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Gemshoorn 4, Quintfluit 3, Nachthoorn 2, Cornet discant, Dulciaan 8
Pedaal
aangehangen
 
1885 (volgens van ’t Kruijs):
Hoofdmanuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Baarpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Octaaf 2, Cornet IV, Mixtuur II-III, Sexquialter II, Trompet 8
Bovenmanuaal
Prestant 8, Roerfluit 8, Viola di Gamba 8, Quintadeen 8, Gemshoorn 4, Quintfluit 3, Nachthoorn 2, Dulciaan 8
Pedaal
aangehangen
Koppeling
Ventiel, Tremulant
 
1979:
Hoofdwerk (I) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quintfluit 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Sexquialter II, Cornet IV discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk (II) C-f3
Gedekt 8, Quintadeen 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Nachthoorn 2, Quint 1 1/2, Scherp III, Dulciaan 8, Tremolo
Pedaal C-d1
Bourdon 32 (resultantbas), Subbas 16, Octaafbas 8, Gedekt 8, Octaafbas 4
Koppelingen: trekkoppel manualen, Pedaal-Hoofdwerk
Elektrisch pedaal
 
2004:
Hoofdwerk
Bourdon 16, Prestant 8 (discant dubbelkorig), Roerfluit 8, Roerquint 6, Octaaf 4, Roerfluit 4, Octaaf 2, Sesquialter II 2 2/3, Mixtuur III-VI 1 1/3, Cornet IV 4 vanaf c°, Trompet 8 bas/discant.
Bovenwerk
Prestant 8 vanaf c° (discant dubbelkorig), Quintadeen 8, Holpijp 8, Viola di Gamba 8 vanaf cº, Gemshoorn 4, Quintfluit 3, Nachthoorn 2, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal
Aangehangen
Koppeling: Hoofdwerk - Bovenwerk

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42