Hervormde of Nicolaaskerk Hoofdorgel
In gebruik
Foto: Anton van Daal
Leeteinde 1
Broek in Waterland
Gemeente Waterland
Noord-Holland

(Kerk)gebouw

Laatgotische tweebeukige kerk gebouwd vóór 1400 en gewijd aan St Nicolaas.
De kerk is door de Spanjaarden in 1573 in brand gestoken.
Herbouw kerk in 1628/39 op de oude fundamenten. Schip naar het oosten uitgebreid ten koste van een deel van het koor.
De katholieke kerk ging over in hervormde handen.
In de 18e eeuw zijn de portalen toegevoegd.
De preekstoel is een geschenk van Jan Simon Rijser en Grietje Jans, die in 1685 in deze kerk in het huwelijk traden. De preekstoel is gemaakt van ebbenhout, rozenhout en palisander, de lessenaar heeft een pelikaan-motief. De zandloper op de preekstoel loopt precies 1 uur, de duur van de preek in vroeger jaren.
Boven de ingang van het eiken doophek een massief koperen boog met wapen.
Gebrandschilderd raam uit 1640, de omlijsting is uit 1729.
De zes koperen kronen uit ± 1650 zijn geschonken door de inwoners van Broek in Waterland..
273 grafstenen, ook de steen van Neeltje Paater, aandeelhoudster van de Oostindische Compagnie.
Aan de muur aan de torenzijde twee borden met namen van alle predikanten vanaf 1585 tot heden.
In de zomer van 1987 is een begin gemaakt met de restauratie van de kerk. Oude fraaie plafondschilderingen werden ontdekt. Zij verkeren in goede staat. De schilderingen zijn in 1740 onder de blauwe verf verstopt. Blauw was toen een chique kleur! De fundering onder de gehele kerk hersteld en vernieuwd.
Op zaterdag 9 december 1989 is de kerk weer in gebruik genomen.
PKN-kerk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde of Nicolaaskerk Hoofdorgel Broek in Waterland -

Orgelhistorie

b: Wander Beekes, Utrecht 1832, gebouwd dankzij een legaat van D. Ditmarsch; klaviatuur aan de zijkant; M II ap: Man 10-Bov 7
orgel op 30 december 1832 in gebruik genomen na keuring door Overman (Ezerman ??) te Zierikzee
r: Pieter Flaes, Amsterdam 1880; oorspronkelijke Viola di Gamba 8 door een nieuwe vervangen en Prestant 4 door Salicionaal 8
r: Fa. A. Bik, Amsterdam 1929; Voix céleste 8 op Bovenwerk ten koste van de Vox humana, pneumatisch vrij pedaal, pedaalklavier vernieuwd, dubbelkoren Mixtuur verwijderd; M II Pn vp: Ped 2
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1989, orgel geschilderd door Henk Dogger (schildersbedrijf Tegel te Badhoevedorp); orgel gedeeltelijk teruggebracht in de oorspronkelijke dispositie; M II Pn vp: Hw 10-Bov 7-Ped 2
orgel op 8 december 1989 weer in gebruik genomen met een bespeling door adviseur Klaas Bolt

Dispositie

1832:
Manuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur IV-V bas/discant, Cornet V discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk
Fluit douce 8, Viola di Gamba 8, Prestant 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2, Carillon III discant. Vox humana 8
Pedaal
aangehangen
 
1885 (volgens van ’t Kruijs in ± 1860 gebouwd door Fa. Bätz & Co., Utrecht):
Hoofdmanuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Cornet V, Mixtuur IV-V, Trompet 8
Bovenmanuaal
Viola di Gamba 8, Fluit douce 8, Prestant 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2, Carillon III discant, Vox Humana 8
Pedaal
aangehangen
Koppeling
Tremulant, Ventiel
 
1966:
Manuaal
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur IV-V, Cornet V discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk
Salicionaal 8, Fluit douce 8, Viola di Gamba 8, Vox Celeste 8, Roerfluit 4, Gemshoorn 2, Carillon III 4-1 3/5-1 discant
Pedaal
Subbas 16, Violoncel 8
Manuaalkoppeling, Pedaalkoppel aan Manuaal
Tramelant, Ventiel
de forte-pianoinrichting is in 1929 vervallen
 
1989:
Hoofdwerk C-f3
Bourdon 16, Prestant 8 (vanaf c' dubbel), Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur IV 2 bas/discant, Cornet V 8 discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-f3
Violdegamba 8, Fluitdous 8, Salicet 4, Roerfluit 4, Gemshoorn 2, Carrillon III 4-1 3/5-1 discant, Voxhumana 8, Tramblant
Pedaal C-d1
Subbas 16, Fluit 8
Koppeling manuaal, koppeling pedaal
3 originele spaanbalgen
Toonhoogte iets boven a1 = 440 Hz., Winddruk 84 mm. wk.
De forte-piano-inrichting werkt door middel van twee treden
Foto: Anton van Daal

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)180
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 42, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)104, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 90
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 18(1987)17, 19(1988)19
de Mixtuur 70(1992)545-547*
de Orgelvriend 1(1979)27
het Orgel 5(1966)152* 155-156, 11(1968)303* 315, 3(1976)110, 11(1977)342
kerkepadgids (1979)55
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42