Hervormde Nieuwe kerk transeptorgel
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Dam
Amsterdam
Gemeente Amsterdam
Noord-Holland

(Kerk)gebouw

zie: Ned Hervormde nieuwe kerk hoofdorgel

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Transeptorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde Nieuwe kerk transeptorgel Amsterdam -

Orgelhistorie

b: Pieter Jansz de Swart, Utrecht tussen 1565 en 1570
op 10 juni 1644 wordt opdracht gegeven door het stadsbestuur aan Germer van Hagerbeer met orgel te vernieuwen. In mei 1645 moest het werk gereed zijn
- het orgel werd bij de kerkbrand op 11 januari 1645 zwaar beschadigd
b: Germer van Hagerbeer 1645; M I:
de bouw werd vertraagd door het overlijden van Germer van Hagerbeer in 1646, het orgel werd in 1651 opgeleverd door zijn halfbroer Jacobus van Hagerbeer
r: Jacobus Galtusz. van Hagerbeer 1663; ingrijpende verbouwing en vergroting met 7 registers in een afzonderlijke kast op het orgelbalkon in het transept, tonen Fis en Gis toegevoegd; nieuwe lade voor het Manuaal, het Borstwerk verviel, nieuwe kas als Zijwerk als tweede klavierpijpen en toetsen voor Fis en Gis. Voor het aangehangen Pedaal een suppletielaatje van vier tonen; M II ap: Hw 7-Borstw 11
- onderhoud door Fam. Duyschot
- onderhoud Matthais Schulze
- onderhoud Christiaan Müller
r: Christiaan Müller 1753; reparatie
- onderhoud Pieter Müller
r: Pieter Müller 1774; herstelling
- onderhoud J.J. Vool te Amsterdam tot zijn dood in 1819
r: J.J. Vool, Amsterdam 1780/81; enig reparatiewerk
r: J.J. Vool, Amsterdam 1799; gehalveerde manuaalkoppel
- onderhoud Hermanus Knipscheer te Amsterdam na 1819
r: J, Bätz & Co., Utrecht 1839; reparatie; M II ap: 19 tregisters
r: Fa. Flaes & Brünjes 1866; nieuwe frontpijpen, alleen de lege kas, laden, tractuur en klaviatuur waren nog over
- het orgel was sinds 1870 buiten gebruik
- bij de ingrijpende restauratiewerkzaamheden rond 1910 aan de kerk werd de oude balgenruimte gesloopt. Het binnenpijpwerk is rond 1910 verdwenen ??
r: Maarschalkerweerd, Utrecht 1912; nieuwe frontpijpen
. Na ± 1940 begint de interesse voor het orgel weer te leven
- restauratieplan van Mr A, Bouman na 1945
r: D.A. Flentrop, Zaandam 1947/48; reconstructie in de geest van die tijd, herstel binnenpijpen en windvoorziening volgens 20e eeuwse maatstaven. Bourdon 16 liggend op de zijgalerij en bespeelbaar door middel van elektrische tractuur. Met de klank werd minder respectvol omgesprongen. Het pijpwerk werd gemaakt door de Fa. Stinkens, die hier voor het eerst tongwerken leverde; M II EL vp: Zijpos 7-Hw 12-Ped 1
adviseur mr A. Bouman
- Flentrop had in 1948 alle afkomende delen van roosters en pijpstokken in de eigen werkplaats opgeslagen
- het orgelwordt in 1959 gedemonteerd en opgeslagen door Fa. Flentrop, Zaandam in verband met de kerkrestauratie
opdracht voor restauratie en herplaatsing ontvangen in 1973
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1987/89; reconstructie naar oorspronkelijke situatie in de oude kas, compleet met de aan de binnenkant blauw geschilderde orgelluiken. Het pijpwerk is integraal vernieuwd;; M II ap: Hw 12-Zijpos 7
adviseurs Cor H. Edskes te Groningen en O.B. Wiersma namens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg
heringebruikneming orgel op 6 juni 1989 met een bespeling door Gustav Leonhardt en Bernard Winsemius, beide organisten van de Nieuwe kerk
- op woensdag 7, donderdag 8 en vrijdag 9 juni waren korte lunchconcerten door de vaste organisten van de kerk Gustav Leonhardt en Bernard Winsemius
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1992; het orgel werd gereconstrueerd
adviseur Cor Edskes
Op dinsdag 6 juni 1992 werd het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door de beide organisten van de kerk Gustav Leonhardt en Bernard Winsemius

Dispositie

disp. vóór 1651:
Hoofdwerk (I)
Prestant 8, Quintadena 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Tertian, Trompet 8 bas/discant
Borstwerk (II)
Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerquint 3, Gemshoorn 2, Quint 1 1/2, Sifflet 1, Mixtuur IV-V, Scherp IV-V-VI, Sexquialtera II, Dulciaan 8
Pedaal
Bourdon 16
 
1651:
Hoofdwerk C D E F G A-c3
(klein Borstwerk) ??
Pedaal C D E F G A-dis1
aangehangen
 
± 1660:
Zijwerk met 7 registers
 
1964 (volgens Bouman):
Hoofdwerk (II)
Praestant 8 (dubbel vanaf c''), Holpijp 8, Octaaf 4, Roerquint 2 2/3 (dubbel vanaf f'), Gemshoorn 2, Terts 1 3/5, Quint 1 1/3 (dubbel vanaf cis'), Sifflet 1 (dubbel vanaf dis'), Sesquialtra II (vanaf gº), Mixtuur IV-V 1, Scherp IV-VI 2/3, Dulciaan 8
Zijpositief (I)
Baarpijp 8, Quintadena 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Superoctaaf 2, Tertiaen II-III 1 3/5, Trompet 8
Pedaal
Bourdon 16
 
1989 Flentrop:
Manuaal (II) C D E-c3
Prestant 8 (vanaf b1 dubbel), Holpijp 8, Octaef 4, Gemshoorn 2, Quintfluyt 1 1/2 (vanaf bes2 dubbel), Tertiaen 1 3/5 (vanaf bes2 dubbel), Superoctaef 1 (vanaf dis1 dubbel), Mixtuer IV-V 1, Scherp IV-V-VI 2/3, Sexquialtra II vanaf gº, Dulciaen 8
Zijwerk (I) C D E-c3
Prestant 8, Quintadena 8, Octaef 4, Fluyt 4, Quint 3, Tertiaen (is Terts 1 3/5), Trompet 8 bas/discant
Pedaal C D E-c1
aangehangen aan het Zijwerk
eigen pijpen op de tonen c1 cis1 d1 e1 (dispositie daarvan als die van het Zijwerk)
Schuifkoppel manualen bas/discant (bij naar voren getrokken bovenklavier gekoppeld), Pedaalkoppel
Afsluyter
Tremulant (werkt op het gehele orgel)
Toonhoogte a1 = ca. 460 Hz. (komt overeen met die van het grote orgel), Stemming: Middentoonstemming, Winddruk: 68 mm.

Bronvermelding van het transeptorgel

Boeken
Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 5 afb 1-3* 11 afb I-10* 24 afb II-7* 42, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964
Bouman, mr A.: orgels in Nederland (1943)35 39 45 foto 13*; uitgave Allert de Lange, Amsterdam 1943
Brouwer: Sleutelstad-Orgelstad 72* 74
Brouwer: orgelluiken in Ned 6 8 afb. 4* 18 62
Hess 3
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 10 73*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tijdschriften en andere uitgaves
75 jaar Flentrop orgelbouw 36 52
contactbrief voor kerkenverzamelaars 22(1989)21
de Mixtuur 19(1976)394*, 69(1991)502-505*
de nagelaten geschriften van de orgelmaker Arp Schnitger (1968)30
het Orgel 3(1969)69, 7/8(1973)215, 9(1973)256, 5(1989)272-273, 6(1990)congres 20-23 juni 58-70 (15 foto's)* 140
het Orgelblad I(1958)14*
zomeragenda het orgel (2000)2*
Laatste update: 2018-07-16 09:43:41