RK kerk H Laurentiuskerk hoofdorgel
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Kerkstraat 3
Oud Gastel
Gemeente Halderberge
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

In 1125 was er reeds een kapel of kerkje.
In 1425-1450 bouw van de z.g. "Spaanse Kerk", toegewijd aan H Laurentius. De kerk werd bediend door Cisterciëzers.
In 1648 zijn in Noord-Brabant alle kloosters op last van de nieuwe overheid opgeheven en moesten alle kerkgebouwen aan de protestantsen worden overgedragen. Maar de vier Cisterciëzer parochies van de Sint-Bernardusabdij in Noord-brabant zijn ook zonder hun kerken blijven bestaan (Hoeven, Oud Gastel, Wouw en Oudenbosch).
De beschadigde kerk is in 1601 hersteld.
In 1606 kwam de kerk in protestantse handen. De katholieken gingen naar een schuurkerk.
In 1700 is in de schuurkerk een oxaal aangelegd.
In 1671 is de schade aan kerk en toren door blikseminslag hersteld.
Restauratie in 1755.
Na de Franse Revolutie konden de Cisterciëzers geleidelijk weer terugkeren. Hun vier Brabantse parochiekerken kwam weer in handen van de Bernardusabdij (Hoeven, Oud Gastel, Wouw en Oudenbosch). De kerk werd in 1802 weer een Katholieke kerk.
In 1861/63 is de toren gerestaureerd onder leiding van architect Bolsius uit 's-Hertogenbosch.
De vier eeuwen oude "Spaanse" kerk is in juli/augustus 1905 afgebroken. Alleen de toren bleef staan.
In 1905 tijdelijk een houten noodkerk op de weide van de heer Blankers naast de tuin van de pastorie. Geen orgel in de noodkerk.
Nieuwe kerk gebouwd in 1905/07 tegen de middeleeuwse toren naar ontwerp van architect prof ir G.J. van Swaay, hoogleraar te Delft, leerling van dr. Pierre Cuypers (toen 80 jaar). Aannemer Nicolaas Jacobus Hubertus van Groenendaal (1864-1932) te Breda. De oude grafzerken, bouwsporen en muurschilderingen gingen ongecumenteerd verloren voor de rijk gedecoreerde neogotische nieuwbouw.
Eerste steenlegging op 7 mei 1906 door pastoor G.A. Daamen; Inwijding kerk op 14 mei 1907.
De zeven gebrandschilderde ramen boven het altaar, communiebanken en preekstoel zijn gemaakt door Fa. Nicolas te Roermond.
Het hoofdaltaar is uit het atelier van de Gebroeders Brom te Utrecht, marmer met koper.
Een altaar is toegewijd aan de H Bernardus. De Cisterciensers worden ook wel Bernardijnen genoemd.
Enkele voorstellingen in de gebrandschilderde ramen.
H Hart-, Maria-, H Familie- en H Bernardusaltaar, preekstoel en communiebanken uit het atelier van J. Custers te Stratum.
Twee tegeltableaux van 'De Porceleine Fles' uit Delft in de H Familiekapel en de H Bernarduskapel.
De smeedijzeren lampen werden gemaakt voor gaslicht, later pasklaar gemaakt voor electrische verlichting.
Godslamp en kaarsendragers van Fa. Vincent te Schiedam.
De stoelen en banken aan de zijkanten zijn overblijfsels uit de oude kerk.
De beschildering van de kerk is uit 1928/33 door kerkschilder J. Oosterman uit Blaricum.
Op 28 oktober 1944 werd de kerk beschadigd door de Duitsers.
In 1976/80 restauratie van het kerkinterieur op initiatief van e.m. pastoor W. van Dam.
Nieuw altaar aangeboden op 3 juni 1990 bij gelegenheid van het 40-jarig priesterjubileum van pastor B. Krijbolder. Het altaar is begin 1993 geplaatst door Fa. van Peer te Sprundel.
Op 23 mei 1993 inzegening nieuw altaar en nieuw koororgel.
Ingrijpende restauratie in 2005. De kerk is een Rijksmonument.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Laurentiuskerk hoofdorgel Oud Gastel -

Orgelhistorie

b: Forceville 1690 voor ANTWERPEN Hemixem RK klooster Bernaardsabdij; barokke kas
o: Gebrs. J. en A. Franssen, Horst 1817 (of Van Hirtum ??)
r: A. Derksen van Angeren, Breda 1838; M II vp: Hw 13-Pos 8-Ped 6
- in 1850 is het orgel in de toren gezet
o: nieuwe kerk Fa. Stevens, Duffel 1906; de oude barokke orgelkas was verdween en de beelden waren verkocht. Nieuwe kas, technisch gedeelte herplaatst. Het voorfront werd niet herplaatst; Pn II vp:
- orgel beschadigd bij de bevrijding in 1944. Een Duitse granaat doorboorde het minder dikke gedeelte van de toren, De orgelkas ontplofte.
r: Fa. Vermeulen, Alkmaar na 1949
r: Stevens, Duffel 1960; oud pijpwerk naar BORNEM RK Abdij; Pn II vp: Hw 8-Nw 5-Ped 2
r: 1983

Dispositie

1838 (volgens Broekhuysen 1852):
Manuaal C-d3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Sup octaaf 2, Quint 1 1/2 of 1 3/5, Cornet V, Tertz II, Mixtuur IV, Trompet 8, Voxhumana 8
Positief C-d3
Prestant 8, Holpijp 8, Fluit 4, Octaaf 2, Sexquialter II, Mixtuur III, Cimbel II, Kromhoorn 8, Tremulant
Pedaal
Bourdon 16, Prestant 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4
Koppeling
Drie blaasbalgen, Ventil, Afsluiting

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)134, uitgave prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in noord-brabant, 's-hertogenbosch
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)244-245, het Noordbrabants Genootschap 1983
Leeuwen, Wies van: De Verdwenen Kerken van Noord-Brabant. WBooks (2017)18-19 120-121
Nijnatten, Ton van: kerken in het bisdom Breda 115** plattegrond*
Tijdschriften en andere uitgaves
75 jaar Laurentiuskerk Oud-Gastel 1982 (veel foto's*)
eucharistieviering bij gelegenheid van de wijding van het altaar en inzegening van het orgel in de H. Laurentiuskerk Oud Gastel 23 mei 1993
kerkepadgids (1988)32-33**
toekomst voor Religieus Erfgoed in Noord-Brabant 65
Laatste update: 2018-06-21 19:17:42