RK kerk H Gertrudis hoofdorgel
In gebruik
Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Dorpsstraat 1
Ossendrecht
Gemeente Woensdrecht
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in de 15e eeuw. Op het leien dak van het koor lagen gebakken vorsten. De steunberen van de toren waren later aangebouwd.
In 1612 is de RK kerk geschonken aan de protestanten.
RK kerkdiensten in een boerenschuur van de paters Wilhelmieten te Huijbergen (tot 1649) en daarna te Zandvliet.
In 1798 is de H Gertrudiskerk aan de katholieken teruggegeven.
Het schip had een pannendak en dateert uit 1818, de rest van de kerk was uit de 15e eeuw.
In 1842 werd Ossendrecht een zelfstandige parochie; daarvóór maakte het deel uit van de parochie Hoogerheide.
In 1844 verkreeg de pas opgerichte parochie een reliek van de Heilige Apolonia. Sindsdien was er een betrekkelijk bescheiden verering van de reliek en de heilige, die omstreeks 1955 tot een einde kwam.
In 1895 is de kerk te klein en vervallen. Kerkdiensten in een oude schuur van de Erven Melsen.
De oude kerk werd in maart 1896 gesloopt.
Nieuwe kerk gebouwd in 1897 naar ontwerp van architect P.J. van Genk te Leur aan de Dorpsstraat. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met westtoren met vier geledeingen en traptoren aan de noordzijde. Achtzijdige spits met met wimbergen waarin wijzerplaten. Karakteristiek werk in het oeuvre van P.J. van Genk, hoofdzakelijk beïnvloed door de vroege Franse gotiek. Bakstenen gevels met natuursteen detaillering. Dak en bedekking: Lei in maasdekking.
De kerk is op 3 mei 1897 ingezegend.
Het interieur heeft brede zijbeuken, veelhoekig gesloten koor en houten kruisribgewelven op zuilen met forse bladkapitelen. Modernere beglazing in het koor.
Het orgel werd in 1948 geplaatst op de koorzolder in de torenruimte.
Tijdens een hevige hagelbui die juni 2009 over Zuidwest Brabant trok, werden enkele ramen ernstig beschadigd.
De ramen zijn inmiddels hersteld en na 2009 herplaatst.
De restauratie van het dak, waar houtrot en lekkage in ernstige mate voorkomen, begon in 2013.
De kerk is een gemeentelijk monument.
Onbekenden hebben donderdag 31 maart 2011 de ramen van de kerk ingegooid. Op zeven plaatsen gingen er stenen door het glas in lood. De daders zijn mogelijk jonge vandalen, maar het kerkbestuurder houdt ook rekening met andere oorzaken.
Tegenwoordig behoort het met Hoogerheide, Woensdrecht, Huijbergen en Putte tot parochie De Bron.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Gertrudis hoofdorgel Ossendrecht -

Orgelhistorie

b: L. Delhaye, Antwerpen 1763 voor KAPELLE (B)
o: 1837
b: F. Loret Vermeersch, Mechelen 1852; M I: Man 9
b: Gebrs. Vermeulen, Alkmaar 1948; EP II vp: Hw 5-Nw 7-Ped 4
- De open opstelling droeg er toe bij dat het orgel in de loop der jaren zeer vervuild raakte. Door de plaatsing pal voor de twee glas-in-loodramen in de torenruimte had de zon vrij spel, waardoor het orgelinterieur steeds blootgesteld werd aan temperatuurswisselingen. Na 2000 vertoont het orgel steeds meer mankementen en storingen. In 2003 vraagt het toenmalige kerkbestuur advies aan de KKOR. In haar rapportage van 25 augustus 2003 adviseert deze instantie om geen geld meer te spenderen aan dit orgel maar om uit te kijken naar een goed gebruikt orgel en dat beneden in de kerk te plaatsen. Na 2003 wordt het orgel nog nauwelijks gebruikt; het koor verhuist naar beneden en men gebruikt een elektronisch orgel. Waterschade in 2010, het orgel werd definitief onbespeelbaar. In augustus 2010 ontstaat grote waterschade in de torenruimte, waarna het Vermeulen-orgel definitief onbespeelbaar is. Van dit oude orgel heeft Loek van Nes, bouwer van het nieuwe orgel dat beneden in de kerk staat opgesteld, een groot aantal binnenpijpen en de windmotor (her)gebruikt (zie daar). De rest van het orgel bleef ongewijzigd achter op de koorzolder.

Dispositie

1837 (Delhaye):
Manuaal
Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Tertz 1 3/5, Mixtuur IV, Cornet IV, Kromhoorn 8 bas/discant, Tremulant
Pedaal
aangehangen
3 Blaasbalgen, Ventil
 
1948 (Vermeulen):
Manuaal I C-g3
Prestant 8, Bourdon 8, Principalino 4, Mixtuur II-III, Trompet 8
Manuaal II C-g3
Salicionaal 8, Holfluit 8, Roerfluit 4, Spitskwint 2 2/3, Nachthoorn 2, Terts 1 1/3, Kromhoorn 8
Pedaal C-f1
Subbas 16, Octaafbas 8, Prestant 4, Octaaf 2
Electropneumatische systeem met kegelladen
Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)140
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)240 aanv III 118, het Noordbrabants Genootschap 1983
Nijnatten, Ton van: kerken in het bisdom Breda 111** plattegrond*
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 64(2010)42
info Vermeulen-orgel: Piet Bron
Laatste update: 2018-03-07 11:07:47