RK kerk - Basiliek H Petrus Banden
In gebruik
Foto: Anton van Daal
Marktplein 2
Oirschot
Gemeente Oirschot
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

Oude kapittelkerk, kathedraleske allure met indrukwekkende toren uit de 15e eeuw. De toren had een hoge spits. Zuiver voorbeeld van Kempische gotiek, onderste geledingen toren doorregen met tufstenen speklagen.
Groot koor met omgang en tegen de sluiting drie straalkapellen.
De koorbanken met rijk laatgotisch beeldhouwwerken waren te danken aan de kanunniken die in 1283 hun kapittel hadden gesticht. Ze zijn vervaardigd in het midden van de 17e eeuw door meester-schrijnwerker Jan Borchmans te Eindhoven.
Bij de brand in 1482 ging de kerk en het orgel verloren.
Nieuwe kerk gebouwd in de 16e eeuw, Petrus Banden aan de Markt 2.
Het oxaal, op zes granieten kolommen, noemt Schutjes: "het zangernkoor".
De torenspits is er in 1558 afgewaaid en nooit meer hersteld.
De kerk kwam tussen 1648 en 1799 in hervormde handen.
De katholieken gingen vanaf ± 1650 in een schuurkerk (zie daar).
In 1798 is de kerk aan de katholieken teruggegeven.
De toren is in december 1904 gedeeltelijk ingestort.
Kerkbrand in 1944; de derde geleding van de toren werd kapot geschoten. De hele kerk brandde uit.
De kerk is na de Tweede Wereldoorlog gerestaureerd van ernstige oorlogsschade.
Een viertal beelden is afkomstig uit de vroegere schuurkerk.
Preekstoel uit de Bossche Sint Pieter: knap stuk houtsnijwerk.
Tijdens een speciaal kerstconcert op zondag 2002 zijn de gerestaureerde gebrandschilderde ramen gezegend.
Op 8 januari 2005 is een nieuw doopvont gewijd, vormgegeven door de plaatselijke beeldhouwer Hans van Eerd.
De koorbanken van de Trappistinnen van Berkel Enschot zijn in 2009 verhuisd naar Oirschot.
De RK parochie Sint-Odulphus van Brabant is in het voorjaar van 2012 ontstaan uit een fusie tussen de parochies Sint-Odulphus en Sint-Antonius in Best, Sint-Petrus en H. Bernadette Oirschot-Spoordonk, Sint-Willibrordus in Middelbeers en H.H. Andreas en Antonius in Oostelbeers.
Op zondag 23 juni 2013 heeft bisschop Hurkmans tijdens een pontificale eucharistieviering de kerk tot basiliek verheven.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)183
Harst, Hans van der: de restauratie van het grote orgel van de Sint Jan 's Hertogenbosch 9 10
Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 36 43 124-127*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)148-150 219-221 222-223 aanv III 117, het Noordbrabants Genootschap 1983
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)49, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972
Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie van Eijsdonck / van Nistelrooy / Kuijte (1983)8 9 23 24 66 93-98 142 162-164; Het Noordbrabants Genootschap
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 102 107
Tijdschriften en andere uitgaves
250 jaar orgelmaker Vermeulen 57 58 66 84 91
brabants orgelrijkdom, uitgave brabantse orgelfederatie (2008)21*, (2011)38*
brochure 9 (7 foto's)*
contactbrief voor kerkenverzamelaars 49(2003)36, 53(2005)37, 68(2012)40, 70(2013)30
de Mixtuur 27(1978)676, 38(1982)320, 52(1986)52 56, 70(1992)533-540
de Orgelvriend 10(1976)9, 7(1985)1* 8-11**, 9(1985)1* 8-11**
het Maarschalkerweerd-orgel in de Bergeijkse Hofkerk 33
het Orgel 6(1972)151-152, 10(1976)327-328, 10(1978)296-305 (8 foto's)*, 4(1990)200*
kerkepadgids (1980)67
monumentenzorg: historische orgels juni(1981)*
orgelmaker van Hirtum 11
orgels in Ned 105
orgelwijding St. Petrus Banden Parochie Oirschot 19 juli 1953 (5 foto's*)

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk - Basiliek H Petrus Banden Oirschot -

Orgelhistorie

b:
- het orgel is bij de brand van 1482 verloren gegaan
b/r: H. Niehoff, 's Hertogenbosch vóór 1587
b: Floris Hocque/Hans Goltfus 1634, vooraan in de kerk op een oxaal; positief M I: Man 9
- na 1648 is het orgel nauwelijks meer gebruikt
r: E. Bodesteyn 1652/53
- orgel afgebroken in 1763, het orgel was bij gebrek van nodige inkomsten vervallen en buiten gebruik geraakt
b: Paulus en Leonard van Eysdonck, Gemert 1763/64, kas van Johan van der Mast te Gorinchem in het zuider kruispand midden op een verheven oxaal (de geweze zangplaats der Oude Kanoniken); met pijpwerk vorig orgel; M I: Man 10
contract getekend op 29 juni 1763
orgel gekeurd door Nicolas Houbré en de Bossche organist Otto Wicherts
orgel op 3 maart 1765 in gebruik genomen met een bespeling door organist Nicolas Houbré te 's Hertogenbosch
- onderhoud Leonard van Eysdonck te Gemert 1763 tot 1780 (1785)
r: Jan Michael Müller, Dordrecht 1780; ingrijpende vernieuwing: laden en pijpwerk revisie, nieuwe ventilen in het secreet, twee nieuwe balgen, twee nieuwe registers
orgel gekeurd in november 1780 door de Nijmeegse organist Petrus Beyen
- onderhoud Jan Michael Müller te Dordrecht 1782 tot 1785
- het orgel werd in 1798 met de kerk door de katholieken overgenomen, maar het oude orgel bleek voor het gebouw te klein
- onderhoud Nicolaas van Hirtum te Hilvarenbeek 1798 tot 1805
r: in ± 1805 is het oxaal vergroot, waartoe het oude orgel in 1805 werd afgebroken door Nicolaas van Hirtum te Hilvarenbeek
o: HUISSELING Ned Hervormde kerk 1806
b: Le Picard, Luik vóór MAASTRICHT RK klooster Minderbroeders Franciscanen; M III ap: GO-Positif-Echo: 29 registers
o/r: Jan Beerens, Weert 1806/07; M III ap: Hw 15-Pos 12-Echo 6
plechtige inwijding van het orgel in 1807
- schade bij waternoodsramp in de nacht van 28 op 29 januari 1809
r: J.R. Titz, Venray ± 1809
r: Jan Vermeulen, Weert 1817
r: Arnold Graindorgue, Luik 1823/24; grondige restauratie, 3 nieuwe balgen
- onderhoud F.C. Smits te Reek 1825 tot 1845
r: Paulus van Nistelrooy, Oss 1845; verfoeliën, balgen vernieuwd en verder herstel
- onderhoud Paulus van Nistelrooy te Oss 1845 tot 1850
r: Leonard van Nistelrooy, Oss 1846; uitbreiding met een Positief, hij verving het aangehangen pedaal en plaatste een Viola di Gamba op het Manuaal; M II ap: Man 12-Pos 5
r: Leonard van Nistelrooy, Oss 1850; nieuwe tongen Vox Humana en Viola di Gamba
grote schoonmaakbeurt in 1857
r: Matthias van Dinter, Weert 1861/62 (1869); orgel omgebouwd, vrij Pedaal; M III vp: Hw 11-Pos 11-Réc 5-Ped 4
r: Michiel Maarschalkerweerd, Utrecht ± 1900; reparatie
- het orgel is in 1904 ernstig beschadigd door de instorting van een deel van de toren
- orgel afgebroken in 1924
b: Orgelfabriek Caecilia, Salzburg (Oostenrijk) 1924; Pn
- het orgel is in 1944 door brand verloren gegaan
b: Gebrs. Vermeulen, Weert 1953; het westraam moest vrij blijven, het orgel werd opgesteld in de toren; EP III vp: Hw 12-Pos 8-Zw 11-Ped 8
adviseur dr W. Kerssemakers namens de KKOR
ingebruikneming 19 juli 1953 met een bespeling door Huub Houët, organist St. Catharinakerk te Eindhoven
o: VEGHEL RK kerk H Hart 1978; grote delen
b: Franciscus Cornelius Smits I, Reek 1846/47 voor 's HERTOGENBOSCH RK kerk H Pieter; M III vp: Hw 12-Rw 11-Bov 12-Ped 10
r: J.J. Vollebregt & Zn., 's Hertogenbosch 1866, verbeteringen en aanpassingen
r: Gebrs. Franssen, Roermond 1900; werkzaamheden zoals pneumatische barkerhefboommachine en zwelkast voor manuaal III
- oorlogsschade in 1944/45
r: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1946/47; herstel oorlogsschade
o/r: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1977/78; het pijpwerk werd weer op de oude toonhoogte gebracht, gestolen of verdwenen pijpen en ornamenten werden nieuw gemaakt, het oude pedaalklavier en de mechanische tractuur werden hersteld en er kwamen nieuwe manualen. De frontpijpen werden voorzien van bladtin en bladgoud; M III vp: Hw 12-Rugpos 11-Bov 12-Ped 10
adviseurs Hans van der Harst en Hub. Houët namens de KKOR in samenwerking met de adviseur namens Monumentenzorg
r: Verschueren Orgelbouw, Heythuysen 2000; grote restauratie: het terugleggen van de kernen van grote pijpen, verwijderen van oxydatie in een aantal pijpen van de tongwerken
r: Verschueren Orgelbouw, Heythuysen 2014; de verzakking van kernen in veel grote labiaalpijpen verholpen, evenals oxydatie van koppen van tongwerken

Dispositie

1765 (volgens Boekzaal):
Manuaal C-d'''
Prestant 8, Bordon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Super-Octaaf 2, Quint Fluit bas/discant, Mixtuur III, Cornet III, Tertiaan bas/discant, Vox Humana 8 bas/discant, Tramblant
Ventiel, Windsluiter, Drie blaasbalgen, Tambouryn van houten pijpen
 
1707 (volgens J. Beerens 1780):
Manuaal
Bourdon 16 bas/discant, Monter 8, Holpijp 8, Prestant 4, Fluijt 4, Groote Quint 3, Nazaer, Octave 2, Ters, Sexquialter bas/discant, Mixtuer, Cornet, Tertiaan bas/discant, Trompet bas/discant, Hoboij discant, Claron 4
Positief
Bourdon 8, Prestant 4, Fluijt 4, Octave 2, Nazaer, Ters, Super Octave 1, Cornet, Mixtuer, Cymbal, Sexquialter bas/discant, Cromhorn bas/discant
Echo
Bourdon 8 discant, Prestant 4 discant, Octave 2 discant, Doublet discant, Ters discant, Cromhorn discant
 
1806:
Manuaal
Bourdon 16 bas/discant, Monter of Prestant 8, Holpijp 8, Prestant 4, Fluijt 4, Groote Quint 3, Nazaer, Octave 2, Ters, Sexquialter bas/discant, Mixtuer, Cornet, Trompet 8 bas/discant, Hoboij discant, Claron 4
Positief
Bourdon 8, Prestant 4, Fluijt 4, Octave 2, Nazaer, Ters, Super octave 1, Cornet, Mixtuer, Cymbal, Sexquialter bas/discant, Gromhorn bas/discant
Echo
Bourdon 8 discant, Prestant 4 discant, Octave 2, Doublet 2 discant, Ters discant, Gromhorn discant
Pedaal
aangehangen
 
1844 (volgens Broekhuyzen):
Manuaal
Bourdon 16, Prestant 8, openfluit 8 discant, Hohlfluit 8, VioldiGamba 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur III, Trompet 8 discant
Positief
Holpijp 8 bas/discant, Violdigamba 8 discant, Prestant 4 bas/discant, Gemshoorn 2, Basson 8 bas/discant
Pedaal
aangehangen
Koppeling
Tremulant, Ventil, 3 Blaasbalgen
 
1852:
Manuaal
Bourdon 16 bas/discant, Prestant 8, Holpijp 8, Viol di Gamba 8 bas/discant, Prestant 4, Fluijt 4, Quint 3, Octaaf 2, Larigot 2, Tertz, Mixtuur III, Trompet 8 bas/discant, Vox Humana 8
Positief
Prestant 8, Bourdon 8, Fluijt 4, Quint 3, Octaaf 2, Flageolet 1, Cornet, Mixtuur IV, Sexquialter bas/discant, Kromhoorn 8 bas/discant
Echo (half geluid)
Bourdon 8 discant, Prestant 4 discant, Quint, Octave 2, Tertz, Gromhorn discant
Pedaal
aangehangen
3 Blaasbalgen
 
1885 (volgens van ’t Kruijs):
Hoofdmanuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Bourdon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Picolo 2, Mixtuur, Cornet, Trompet 8
Rugwerk
Prestant 8 discant, Bourdon 8 discant, Viola 8, Gemshoorn 8, Prestant 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Flageolet 1, Cornet, Trompet 8
Bovenmanuaal
Bourdon 8, Dwarsfluit 4, Salicionaal 4, Fluit 4, Vox Humana 8
Pedaal
Subbas 16, Open Fluit 8, Octaaf 4, Bazuin 16
Koppelingen
 
1953 (Vermeulen):
Hoofdwerk (I) C-g3
Prestant 16, Prestant 8, Spitsgamba 8, Bourdon 8, Prestant 4, Dwarsfluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Cornet V, Mixtuur IV-VI, Trompet 8, Klaroen 4
Positief (II) C-g3
Gemshoorn 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Blokfluit 4, piccolo 2, Superquint 1 1/3, Klein Mixtuur IV, Kromhoorn 8
Zwelwerk (III) C-g3
Quintadeen 16, Prestant 8, Salicionaal 8, Roerfluit 8, Zing. Prestant 4, Koppelfluit 4, Nasard 2 2/3, Woudfluit 2, Tertiaan II, Cymbel IV, Trompet harm. 8, Tremolo
Pedaal C-f1
Contrabas 16, Subbas 16, Octaafbas 8 (gec.), Gedektbas 8 (gec.), Koraalbas 4 (gec.), Ruispijp IV, Bazuin 16, Trompet 8 (gec.)
Koppelingen: Manuaal I-Manuaal II, Manuaal I-Manuaal III, Manuaal II-Manuaal III, Manuaal I-Manuaal II 16, Pedaal-Manuaal I, Pedaal-Manuaal II, Pedaal-Manuaal III, Pedaal-Manuaal III 4
Automatisch Pedaal Manuaal II met vrije versterkingen, Automatisch Pedaal Manuaal III met vrije versterkingen
Vaste combinaties: PP P MF F FF Tutti
Vrije combinatie I stelt de handregisters af, Vrije combinatie II stelt de handregisters af, Generaal Register Crescendo
Handregisters afsteller, Tongwerkafsteller
Trede voor zwelkast manuaal III, trede voor Generaal Register Crescendo
 
1978 (Smits):
Hoofdwerk (II) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Quint 3 bas, Octaaf 2, Mixtuur IV 2, Cornet III discant, Trompet 16, Trompet 8, Harmonica 8 doorslaand, Tremulant
Rugpositief (I) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Fluit Travers 8 discant, Prestant 4, Fluit 4 bas/discant, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II 1, Trompet 8, Dulciaan 8, Tremulant
Bovenwerk (III) C-f3
Prestant 8, Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sesquialter II, Carillon III discant, Kromhoorn 8, Oboë 8 discant, Ophikleïd 8 bas doorslaand, Vox Humana 8, Tremulant
Pedaal C-d1
Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Prestant 4, Mixtuur V 2, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8 doorslaand, Klairon 4
Koppelingen: Hoofdwerk-Rugwerk bas/discant, Hoofdwerk-Bovenwerk bas/discant, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Rugwerk
Vier afsluiters en een ventil
Toonhoogte 1/2 toon onder a1 = 440 Hz.

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-02-15 10:12:56