RK kerk H Georgius koororgel 1
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Langeweg 2
Kruisland
Gemeente Steenbergen
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

In 1487 mocht Kruisland een kerk bouwen en kreeg een pastoor. De kerk werd in 1496 gebouwd op de plaats van de latere Hervormde kerk.
Nadat in 1580 de pastoor was gevlucht, bleef de kerk lange tijd leeg.
De kerk werd in 1648 toegewezen aan de Gereformeerden. Pas in 1654 werd er een predikant benoemd.
In ± 1750 is deze kerk afgebroken.
Restanten van de oude kerk werden gebruikt voor katholieke kerkjes in Steenbergen, Wouw en Roosendaal.
Op 17 juli 1795 is de eerste steen gemetseld van de nieuwe schuurkerk aan de Langeweg.
Op 1 november 1795 is het nog niet afgebouwd kerkje reeds in gebruik genomen. Het nieuwe kerkje verrees aan de noordzijde met een ingang aan de Marktkant.
Een klokketorentje in een klokkenstoel werd in 1836 gebouwd.
In 1866 werd aan het schuurkerkje een toren gebouwd.
Nieuwe kerk gebouwd in 1886/87 naar ontwerp van architect J.J. van Langelaar te Prinsenhage aan de Langeweg. Aannemer was J. van Groenendaal te Den Haag.
De kerk is op 1 november 1886 in gebruik genomen en ingewijd op 3 mei 1887.
In 1923 is de kerk vergroot met zijbeuken.
In 1925 werd het het priesterkoor van de kerk beschilderd door L. Tholhuizen te Kruisland en Adr. Verdonck te Den Bosch. Het werk geschiede onder leiding van P. van Genk, architect te Leur en beeldhouwer Jos van Genk te Antwerpen.
In 1943 zijn de klokken uit de toren geroofd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de toren in 1944 opgeblazen door Duitse militairen. Het dak en de gewelven van de kerk werden verwoest.
In 1949 (1947) is de kerk hersteld onder leiding van architect W.J. Bunnik te Breda.
De toren is in 1960 herbouwd.
In 1991 is een altaar samengesteld uit delen van het St. Joseph-altaar (lag op zolder na plaatsing pijporgel).
De kerk behoord met de RK kerk HH Petrus en Paulus te Dinteloord, de RK kerk H Joannes de Doper te Nieuw Vossemeer, de RK kerk Maria ten Hemelopneming te De Heen, de RK kerk H Cornelius te Welberg, de RK kerk H Gummarus en de RK kerk - parochie van de Vrede - Vredeskerk te Steenbergen vanaf 1 januari 2011 tot de Sint Annaparochie.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Koororgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Georgius koororgel 1 Kruisland -

Orgelhistorie

b: Hendrik Niehoff 1545/49 voor ZIERIKZEE Ned Hervormde Grote of Nieuwe of Lievensmonsterkerk; M II ap: Man 8-Rugpos 11
r: R.B. en Joh. Duyschot 1680
r: Anthony Helmann, Antwerpen 1716; herstelling en schoonmaakbeurt
r: Hendrik Pescheur, Antwerpen 1729 (1731)
r: Jean Moreau 1763; gerepareerd en vernieuwd
o: 1803
- het orgel is in 1887 vernietigd
b: Cornelis Johannes Rogier (1804-1885), Bergen op Zoom 1847; pijpwerk van Jean Corneille Charles de la Haye (1809-1863) te Antwerpen ??; M I ap: Man 10
b: Fa. Joseph Adema, Amsterdam 1892 twee kassen; M II vp: Hw 6-Pos 5-Ped 1
- het orgel is in 1944 verloren gegaan
b: ± 1870 (± 1900) vóór; M I ap: Man 7
- het orgel werd verkocht aan Piano- en Orgelhandelaar Schinkel te Leiden
o/r: VLAARDINGEN RK kerk H Willibrordus Fa. Valckx & van Kouteren, Rotterdam 1952; nieuwe kas; M I ap: Man 7
o: BERGEN OP ZOOM RK kerk H Jozef ± 1960
o: Gebrs. Vermeulen, Weert op 17 oktober 1969; nieuw front; M I ap: Man 7

Dispositie

1549:
Manuaal contra F G A B mol B C-c3
Prestant 12, Bourdon 12, Octaaf 6 discant dubbel, Super octaaf 3 discant drie pijpen dik, Mixtuur III-VIII 2 2/3, Scherp IV-XII 1, Cornet IV discant, Trompet 12, Tremulant
Rugpositief F G A B B mol C-g2 a2
Prestant 6 discant dubbel, Bourdon 6, Octaaf 3 discant dubbel, Holfluit 3, Superoctaaf 1 1/2, Sifflet 1, Scherp IV-VI 1, Mixtuur II-VI 1, Tertiaan II discant, Sexquialter II 1 1/2 discant, Kromhoorn 6, Tremulant
Nachtegaal, Windfluiting
 
1769:
Manuaal contra F G A-c3
Prestant 12 (discant dubbel), Bourdon 12, Octaaf 6 (discant dubbel), Super octaaf 3 (discant III), Mixtuur III-VIII 2 1/2, Scherp IV-XII 1, Cornet IV discant, Trompet 12, Tremulant
Rugpositief F G A-g2 a2
Prestant 6 (discant dubbel), Bourdon 6, Octaaf 3 (discant dubbel), Holfluit 3, Superoctaaf 1 1/2, Sifflet 1, Scherp IV-V-VI 1, Mixtuur II-VI 1, Tertiaan II discant, Sexquialter II 1 1/2 discant, Cromhoorn 6, Tremulant
Drukkoppel klavieren
Nachtegaal, Wintsluiting Manuaal, Wintsluiting Rugpositief
 
1847:
Manuaal C-f3
Prestant 8 bas/discant, Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Gemshoorn 2, Mixtuur IV bas/discant, Cornet IV, Trompet 8 bas/discant, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Afsluiting, Ventiel, Twee blaasbalgen
 
1892:
Manuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Salicionaal 8, Octaaf 4, Trompet 8
Positief (manuaal II)
Viola di Gamba 8, Vox celeste 8, Bourdon 8, Flûte harm. 8, Flûte Harm. 4
Pedaal
Bourdon 16
 
1960 ??:
Manuaal C-f3
Prestant 8, Holpijp 8, Gamba 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2
Pedaal C-d1
aangehangen
 
1969:
Manuaal C-f3
Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Quint 1 1/3, Mixtuur II-III
Pedaal C-d1
aangehangen

Bronvermelding van het koororgel

Boeken
Eekelen, drs Frans van: Steenbergen een stad met geschiedenis; Uitgeverij Boekscout.nl, Soest 2014
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)161
Jespers, Frans: Brabants orgelbezit (1975)134, uitgave prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in noord-brabant, 's-hertogenbosch
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)174-175, het Noordbrabants Genootschap 1983
Kluiver, drs J.H.: historische orgels in Zeeland III 107 125
Nijnatten, Ton van: kerken in het bisdom Breda 084** plattegrond*
Slootmans, Corn. J.F.: Grepen uit de geschiedenis van Steenbergen vóór 1648. Voordracht op 2 maart 1939 door Slootmans (Gemeente-Archivaris van Bergen op Zoom) voor de vereniging "Geloof en Wetenschap" te Steenbergen.
Tijdschriften en andere uitgaves
150 jaar Adema Orgelbouw sinds 1855 (2006)27
de Mixtuur 30(1980)766 767 771
het Orgel 9(1960)171-173, 8(1961)177, 3(1980)85
Laatste update: 2018-03-14 10:30:30