RK kerk H Martinus
In gebruik
Foto: wikipedia
Haagsemarkt 4
Princenhage
Breda
Gemeente Breda
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

In 1261 werd Princenhage een zelfstandige parochie.
Begin 15e eeuw is de kerk gebouwd waarvan het benedendeel van de bestaande toren een overblijfsel is.
De tweede kerk was een bakstenen eenbeukige kerk, 24 m. lang, overblijfsel onderste twee geledingen van de toren.
In 1499 is een nieuw koor met dwarspanden gebouwd.
Nieuwe kerk gebouwd vóór 1639.
De kerk kwam in 1648 in hervormde handen. Het orgel zou voortaan zijn klanken in de protestantse eredienst laten horen.
Schuurkerk gebouwd in ??
In 1676 is de schuurkerk afgebrand.
In 1721 is de herbouwde schuurkerk weer afgebrand.
Op 9 november 1800 is de torenspits door storm afgeknot.
Op 27 november 1800 werd de kerk weer aan de katholieken teruggeven.
In 1819 is de vernielde torenspits vervangen door een open lantaarn.
Fatale kerkbrand op 2 augustus 1872, de kerk werd deels door brand verwoest.
Vernieuwing van de kerk naar ontwerp van P. Cuypers, uitgevoerd onder leiding van architect J.J. van Langelaar.
Op 6 november 1921 trof een storm de hoge toren. Omdat er geen geld was voor reparatie liet men het staan.
In 1923 is de torenspits weer hersteld.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de kerk gerestaureerd. De orgelkas verdween hierbij spoorloos.
In de periode van de kerkrestauratie, voltooid in 1963, verdween de orgelkast met de beschilderde luiken.
De kerk is tussen april 1991 en november 1993 gerestaureerd.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 42, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Jespers, Frans: Sieur Jacobus Zeemans - d'Hûskes nummer 23 13(1992)6
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)194-195 234 249-250 aanv II 34 338-339 aanv III 118, het Noordbrabants Genootschap 1983
Nijnatten, Ton van: kerken in het bisdom Breda 033* plattegrond*
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 30(1993)39
de Mixtuur 11(1973)211 215, 25(1978)593, 40(1982)398 399 400 401, 52(1986)56
het Orgel 2(1979)49-52, 1(1982)4*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Martinus Breda -

Orgelhistorie

b: orgelmaker uit Antwerpen 1639
- In 1648 is de kerk in Hervormde handen overgaan
- Het orgel is in de loop der tijden verdwenen
o: MEERLE RK kerk - Schuurkerk 1648
b: Johan Rijmsmits, Breda 1653/54 voor Schuurkerk
o: MADE RK kerk 1804
- in 1800 toen de kerk werd teruggeven was er niet meer een orgel
b: Delhaye ?? voor BRUSSEL RK kerk Onze Lieve Vrouw
o: Laureis van Roy 1804; M I: Man 15
- onderhoud P. Welter te Geertruidenberg 1823 en 1827
r: Derksen van Angeren, Breda 1839; de drie oude blaasbalgen werden vervangen door twee nieuwe
bij de fatale kerkbrand op 2 augustus 1872 ging het orgel verloren
b: Charles Anneessens-Meunier, Gramont 1877, ouder materiaal, orgel in twee gescheiden delen opgesteld tegen de zijwanden van de toren, met frontpijpen naar de kerk en daarbij grote beschilderde luiken; M II vp: GO 15-Réc 14-Ped 6
- De orgelkas is uit 1881 van de Gebrüder Müller
r: J.J. van de Bijlaardt, Dordrecht 1907; herstelling, hij verwijderde o.a. Clairon en Klarinette
r: Fa. Maarschalkerweerd, Utrecht 1911; reparatie, Cornette buiten werking
- Op 6 november 1921 waaide bij een hevige storm de torenspits om. Het orgel liep hierdoor grote schade op.
r: Fa. Maarschalkerweerd, Utrecht 1922; reparatie na stormschade. Ondanks verschillende aanzetten tot restauratie (fa. Cavaillé-Coll-Mutin (1926), Anneessens (1927) en Verschueren (1939) werd er niets met orgel gedaan. In later jaren zijn verschillende registers verwijderd en opgeslagen bij de Zusters en op de zolder van de sacristie.
r: F. van der Boomen, Eindhoven 1928/29; orgel enigszins hersteld.
- uit een rapport van de Fa. Verschueren dd. 13 december 1939 bleek, dat nog slechts 13 van de 35 stemmen aanwezig en weer bespeelbaar te maken waren. Dit plan kwam, mede vanwege de oorlogsdreiging, niet tot stand
- Het neerstorten van een VI in het begin van 1945 had tot gevolg, dat er veel puin in het orgel terecht kwam.
r: Fa. Jules Anneessens, Menen na 1945; Positief-lade bespeelbaar gemaakt, Subbas 16 pneumatisch aangesloten op het pedaal
- in de vijftiger jaren is het ongebruikte pijpwerk, het orgelfront en de laden van het Groot Orgel en Pedaal verwijderd
r: Fa. Jules Anneessens, Menen (bij Ieper) 1963; orgel opgelapt zonder blijvend resultaat
- tussen ± 1965 en 1977 was het orgel bijna niet meer bespeelbaar.
- In de loop van 1975 zocht het kerkbestuur contact met Hans van der Harst, teneinde te onderzoeken of het restant van het orgel de moeite van herstel waard was. Het kerkbestuur wist - door bemiddeling van drs Frans Jespers - beslag te leggen op een fraai neogotisch orgelfront, voorzien van tinnen pijpen, dat afkomstig was uit de gesloopte H Hartkerk te Oosterhout (sinds 1970 in ZEGGE
r: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1977/78; met behulp van het nog aanwezige materiaal kon een instrument met één manuaal en pedaal worden gemaakt. Het orgel werd vóór in de kerk geplaatst op een podium tegen de oostwand van het noorderdwarsschip met een orgelfront uit OOSTERHOUT RK kerk H Hart (Müller) (hiervoor stond het front sinds 1972 in de RK kerk H Maria Boodschap te ZEGGE: NOS serie M. Gijzen); M I vp: Man 13-Ped 1
Het contract werd in oktober 1977 getekend
Adviseur Hans van der Harst namens de KKOR
In 1978 kon het orgel in gebruik worden genomen

Dispositie

1804 (volgens Broekhuysen 1852):
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Fluit Travers 8 discant, Quintadeen 8, Viol di Gamba 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint Fluit 3, Octaaf 2, Veldfluit 2, Flageolet 1, Mixtuur III 1, Cornet V discant, Trompet 8, Tremulant
Pedaal ?
Ventil, drie blaasbalgen
 
1877 (Anneessens-Meunier):
Groot Orgel (I) C-g3
Principal 16, Soubasse 16, Montre 8, Bourdon 8, Violon 8, Flûte Harmonique 8, Dulciana 8, Quinte 6, Prestant 4, Flûte Octaviante 4, Octavin 2, Cornette IV sup., Bombarde 16, Trompette 8, Clairon 4
Positief (II) C-g3 C-f3 (in zwelkast)
Bourdon 16, Viole de Gamba 8, Flûte Orchestre 8, Voix Céleste 8, Salicional 8, Flûte Angélique 8, Principal 4, Flûte Traversière 4, Fugara 4, Flagéolet 2, Trompette Harmonique 8, Basson Hautbois 8, Voix Humaine 8. Klarinette 8
Pedaal C-d1
Contrebasse 16, Violoncelle 8, Flûte 4, Tuba Mirabilis 16, Bombarde 8, Trompette 4
Manuaalkoppel, Pedaal-Groot Orgel, Pedaal-Positief
Vrijstaande speeltafel, Zwelkast om het Récit, Zweltrede Récit, Combinatietreden voor tongwerken en vulstemmen Groot Orgel en Positief
 
1978 (Anneessens-Meunier/Verschueren):
Manuaal C-f3
Montre 8, Bourdon 8, Flûte Harmonique 8, Salicional 8, Prestant 4, Flûte 4, Nazard 3, Octavin 2, Tierce 1 3/5, Cornet III vanaf cis1 2 2/3 discant*, Plein Jeu III 1 1/2*,Trompette 8*, Voix Humaine 8*
Pedaal C-d1
Soubasse 16
Pedaalkoppel
Speelhulpen: Anches et Mutations
De registers met een * spreken pas, wanneer de treffende voettrede is ingedrukt
Toonhoogte: a1 = 440 Hz. Winddruk 73 mm. Temperatuur: evenredig zwevend
Toets- en registertractuur: mechanisch. Windlade(n): sleeplade

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-05-20 09:38:12