RK klooster Zrs Birgittinessen (OSSS) - Abdij Mariënwater - RK kerk H Birgitta van Zweden
In gebruik
Foto: Ansichtkaart
Vorstenburg 1
Uden
Gemeente Uden
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

De Orde van de H Birgitta werd in de 14e eeuw in het Zweedse Vadstena gesticht.
Het klooster Mariënwater (Coudewater) nabij Rosmalen is in 1648 gesticht voor de Kruisheren.
Geschiedenis: Het slot Vorstenburg, waar zij vanaf 1713 gevestigd zijn, was eerder eigendom van de Kruisheren. Zij vestigden hier een klein meisjespensionaat.
Mariënwater was een zogeheten dubbelklooster. Zowel de Fraters (broeders) als Sorores (zusters) in de Orde van de H. Birgitta van Zweden leidden een leven volgens de in het manuscript beschreven constituties.
De kloosterkapel is gebouwd in 1719/20 in barokstijl. De kapel is voor een deel als dubbelkerk gebouwd, een bovenkerk voor de zusters en een onderkerk voor de leken. Beide kerkvloeren zijn gericht op een altaarpartij die de gehele hoogte van de kerk gebruikt.
In klooster en kerk zijn veel voorwerpen en meubelen uit de voormalige abdij Coudewater, die in de 18e eeuw zijn meegenomen naar Uden.
In 1794 vernielden Franse soldaten het klooster.
Tot 1812 kende het klooster een relatieve rust.
Tussen 1812 en 1840 werd het klooster met uitsterven bedreigd, omdat er geen zusters mochten worden aangenomen. De kloostergebouwen werden onteigend.
Vanaf 1840 mocht de orde weer voortbestaan. Het klooster werd pas in 1904 weer in eigendom verworven. Er is een artsenijhof met 250 verschillende kruiden.
Onder de grond is in 1990 een publieke ruimte en het depot gebouwd.
De bronzen deuren uit 1992/94 zijn vervaardigd door Jos Reniers.
Het museum voor Religieuze Kunst is sinds 1974 gevestigd in een deel van de abdij Maria Refugie.
In 2005 zijn de monumentale abdijvleugels gerenoveerd.
Historie adressering: Veghelsedijk 11.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)171
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)12, prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in Noord-Brabant
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)200 302-303 aanv III 120, het Noordbrabants Genootschap 1983
Kuilenburg, Wout van: aantekeningen van de orgelmaker Adrianus Kuijte (1981)17; Het Noordbrabants Genootschap 1982
Kuilenburg, Wout van: aanv gegevens Oss 27
Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie van Eijsdonck / van Nistelrooy / Kuijte (1983)128-129 143 181; Het Noordbrabants Genootschap
Tijdschriften en andere uitgaves
de Mixtuur 45(1984)618, 51(1985)17
erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven
het Orgel 4(1990)144 190-194 (2 foto's)*
kerkepadgids (1979)23

Orgelhistorie

b: 1757 geplaatst in de balustrade van het koor, bespeelbaar aan de achterzijde; kabinetorgel M I: Man 7 (in de Aantekeningen van Kuijte)
(volgens Gierveld b: Blötz of Teschemacher ± 1775)
- het binnenwerk van het orgel is in 1794 vernield bij oorlogshandelingen tijdens de Franse overheersing
o: 1840; M I: Man 7
- stembeurt in 1878 door Adrianus (Janus) Kuijte te Oss
r: Adrianus (Janus) Kuijte, Oss 1900, 1903
o: WEERT RK klooster Zrs Birgitinessen 1904; binnenwerk
b: Franciscus Cornelius Smits sr of jr, Reek 1904 in oude kas uit 1757 (alleen het frontgedeelte met de frontpijpen is bewaard gebleven); binnenwerk uit ST MICHIELSGESTEL Instituut Ruwenberg aan de Oude Dijk: RK klooster Fraters van Tilburg (Gebr. Smits, Reek 1880)
o/r: Franciscus Cornelius Smits, Reek 1912; verplaatsing naar de achterwand van de bovenkerk met aan weerszijden een vergroting met vlakke velden, 2e klavier; M II ap: Hw 5-Pos 5
r: Gebrs. Vermeulken, Weert rond 1940; dispositie-wijzigingen, deTrompet 8 werd verwijderd
r: Zwelkast
- In 1971 werd drs. J.J. van der Harst tot adviseur aangesteld. In juni 1971 volgde een rapport met een restauratievoorstel
- het orgel is in 1980 in onbespeelbare staat, het orgel wordt gedemonteerd en vervangen door een elektronium
r: Verschueren Orgelbouw, Heythuysen 1983; het jalouzieraam achter het front voor de zwelinrichting werd verwijderd, klaviatuur naar de linker zijkant, een magazijnbalg met twee schepbalgen in de onderkas, M II ap: Hw 6-Pos 5
adviseur drs J.J. van der Harst onder Monumentenzorg
het orgel werd in september 1983 zonder officieel vertoon weer in gebruik genomen
- deze windvoorziening was in 1990 buiten gebruik

Dispositie

1878 (volgens Kuijte):
Manuaal
Bourdon 8, Violino 8 discant, Fluit travers 8 discant, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Basson 8 bas, Dulciaan 8 discant
 
1912 (volgens dispositieboek Vermeulen):
Manuaal I
Bourdon 16, Prestant 8, Bourdon 8, Fluit 4, Octaaf 2
Manuaal II
Holpijp 8, Celeste 8, Viola 8, Salicet 4, Quint 2 2/3
Pedaal
aangehangen
Koppel
 
1912:
Hoofdwerk (I) C-f3
Bourdon 16 bas/discant vanaf cº, Prestant 8 vanaf cº, Holpijp 8, Diapason 4, Blokfluit 2, Trompet 8, Nihil*
Zwelwerk (II) C-f3
Voix Céleste 8 (is een oude Gamba), Viool 8, Bourdon 8, Salicet 4, Nasard 2 2/3 (verschoven Fluit 4)
Pedaal C-bº
aangehangen
Manuaalkoppel
Bas (registerknop om Pedaal C-bº te koppelen aan I
Zweltrede. Speeltafel opzij
* het register nihil is een Flageolet 1 geweest, die eruit is gelicht
 
1980 (volgens organist):
Manuaal I
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Diapason 4, Blokfluit 2
Manuaal II
Bourdon 8, Céleste 8, Viool 8, Salicet 4, Nazard 3
Pedaal
aangehangen
Manuaalkoppel
 
1983:
Hoofdwerk (II) C-f3
Bourdon 16 bas/discant (C-H niet aanwezig), Prestant 8, Holpijp 8, Prestant 4, Nasard 3 bas, Blokfluit 2, Cornet III discant
Positief (I) C-f3
Holpijp 8, Flûte Travers 8 discant, Viool 8, Salicet 4, Fluit 4
Pedaal C-hº
Aangehangen
Een niet originele klavierkoppel is bij de restauratie van 1983 verwijderd

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2017-01-02 10:55:38