RK kerk H Petrus Banden
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Kerkplein 1
Oisterwijk
Gemeente Oisterwijk
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

Middeleeuwse kerk gebouwd in de 13e eeuw. Hoge toren.
In 1561 waren er 12 priesters aan deze kerk, die nooit de status van een collegiale kerk kreeg.
In 1587 is de kerk met de hoge toren geheel uitgebrand na een overval van de Staatse troepen. Ook de kapel en de beelden liepen grote schade op.
Het notenhouten beeld werd geheel gerestaureerd.
Het koor en dwarsschip werden tussen 1608 en 1616 herbouwd.
Na de 80-jarige oorlog kwam de kerk is 1648 in handen van de gereformeerden (= hervormden) en behielden haar tot 1809. De kapel werd gesloten en het middeleeuwse beeld werd ondergebracht bij particulieren.
Schuurkerk H Pieter gebouwd in of voor 1786.
In 1809 is de oude kerk aan het Kerkplein weer teruggegeven aan de katholieken. In de 15e en 16e eeuw was de kerk zeer rijk ingericht, ook met een orgel, maar in 1809 resteerde slechts een bouwval
De hervormden bouwden in de Kerkstraat de huidige Hervormde kerk (zie daar).
In 1823 begon men aan een verbouwing van de kerk: het dwarsschip werd afgebroken in 1824 of 1825 werd de kerk voor het eerst gebruikt. Tot zolang deed de schuurkerk dienst.
In 1895 volgde algehele sloop en nieuwbouw.
Nieuwe neogotische kruisbasiliek gebouwd in 1896/97 naar ontwerp van bouwmeester dr P.J.H. Cuypers. Zware vieringstoren met achthoekige spits en pittoreske hoektorentjes, Hij ontwiep ook het front voor een nieuw orgel.
Noodkerk Petrus Banden aan het Kerkplein.
Deze noodkerk is gesloopt.
De kerk staat sinds 1973 op de Rijksmonumentenlijst als belangrijk exempel van de neogotiek in ons land.
De kerk is ruim 50 meter lang en bijna 38 meter breed met een torenhoogte van 67,5 meter. Links van de hoofdingang de Noord-West kapel met geschilderde glas-in-lood ramen van Max Weiss uit 1957. In de kapel hiernaast een zeldzaam middeleeuws beeld van Onze Lieve Vrouwe ter Linde in 1910 geplaatst.
In 1962 werden Maria en het Kind door bisschop Bekkers met gouden kroontjes gekroond.
Boven de noorderingang zijn grote gebrandschilderde ramen van Max Weiss, in 1955 geplaatst ter vervanging van de in de oorlog verwoeste ramen uit het atelier van Cuypers.
In het priesterkoor een neo-gotisch altaar. De laatste kapel is de doopkapel met haar symbolische ligging vlakbij de hoofdingang.
Kerk gerestaureerd in de jaren 1992-1995.
In september 1994 zijn bij de reconstructie van het Kerkplein funderingen teruggevonden van de in 1895 gesloopte kerk. En men hoopt zelfs nog op dieper liggende en oudere funderingen.
In 1997 vierde de kerk haar 100-jarige verjaardag.
Op 19 mei 1998 vatte de hoofdtoren van de viering vlam. De spits brandde volkomen uit en ook twee van de vier hoektorentjes. Triest stond de kerk nu in 1998 in Oisterwijk. De kerk is gesloten. De schade is groot. Men rekent op een restauratie van 1 1/2 jaar. De parochie gebruikt nu de Johanneskerk en ook een noodgebouw.
In 1999 is de torenspits door een nieuwe vervangen en kan verder worden afgebouwd. Een houten zolder is vervangen door een van beton. De kerkdiensten kunnen weer plaats vinden.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)187
Jespers, Frans & Sleuwen, Ad van: de orgelmakers Van Hirtum (1976)23
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)134, uitgave prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in noord-brabant, 's-hertogenbosch
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)138 224-226, het Noordbrabants Genootschap 1983
Kuilenburg, Wout van: aanv gegevens Oss 21
Leeuwen, Wies van: De Verdwenen Kerken van Noord-Brabant. WBooks (2017)120-121
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 33(1995)30, 36(1996)39, 40(1998)34, 42(1999)44
de Mixtuur 22(1977)470 473 474 493, 25(1978)577, 34(1981)122 132, 51(1985)15
het Orgel 11(1967)263-264, 5(1985)213
kerkepadgids (1988)65-66*
orgelmaker van Hirtum 23 53-55
toekomst voor Religieus Erfgoed in Noord-Brabant 10*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Petrus Banden Oisterwijk -

Orgelhistorie

b: vóór 1517 op een oxaal
eerste vermelding in het reglement van de Sacramentsbroederschap in 1517
b: na 1608
b: vóór 's HERTOGENBOSCH, oude bidplaats St. Jacob
o: RK schuilkerk H Pieter Nicolaas van Hirtum, Hilvarenbeek 1803; M I: Man 9
- onderhoud Nicolaas van Hirtum en zoons tot 1821
r: Nicolaas van Hirtum, Hilvarenbeek 1814, 1821
- het orgel is niet naar de teruggegeven RK kerk H Petrus Banden overgebracht
b: Bernardus Petrus van Hirtum, Hilvarenbeek 1828/31; M II ap: Hw bas 7-discant 8-Pos bas 4-discant 4
orgel gekeurd in 1832 door Paulus Verbeke, organist van de St. Jan te 's Hertogenbosch
- onderhoud door Van Hirtum te Hilvarenbeek
- schoonmaakbeurten in 1837, 1844, 1868
- Van Hool leverde in 1852 ornamenten voor de orgelkas
r: Adrianus (Janus) Kuijte, Oss 1879
r: Gebrs. Franssen, Roermond 1880; enige strijkers en een pedaal aangebracht M II vp: Hw 11-Pos 9-Ped 3
- onderhoud door Gebrs. Franssen te Roermond
b: Gebrs. Franssen, Roermond 1898/99, front ontworpen door architect Cuypers; met gebruikmaking van verschillende registers uit het oude orgel; Pn II vp: GO 12-Zw 10-Ped 5
adviseur prof W.H. van Besouwen
r: Gebrs. Vermeulen, Weert 1935; orgel omgebouwd
r: Fa. Valckx & van Kouteren, Rotterdam 1950; uitbreiding; EP II vp:
r: Fa. Valckx & van Kouteren, Rotterdam 1956; EP III vp: Hw 13-Pos 9-Zw 10-Ped 12
- er bleef geen pijpwerk van Van Hirtum meer bewaard, het oudste pijpwerk dateert nu van 1880, het front is van 1899
r: Gebrs. Vermeulen, Weert 1995
heringebruikname orgel op 26 november 1995

Dispositie

1828 (Van Hirtum):
Manuaal C-f3
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Viooldigambas 6 discant, Octaaf 4, Fluit 4, Quint Fluit 3, Superoctaaf 2, Quint 1 1/2 bas, Flageolet 1, Sexquialter II discant, Mixtuur IV, Cornet IV, Trompet 8 bas/discant
Positief C-f3
Holpijp 8, Praestant 4, Fluit 4, Quint Fluit 3, Octaaf 2, Waltfluit 2, Quint 1 1/2, Mixtuur III, Kromhoorn 8*
Pedaal C- ??
aangehangen
Koppeling
Ventil, Drie balgen
* gereserveerd
 
1828 (volgens Hans van der Harst):
Hoofdwerk (II)
Bourdon 16 bas/discant, Prestant 8, Holpijp 8, Viol dia Gamba 8, Octav 4, Fluit 4, Quintfluit 3, Octav 2, Quintfluit 1 1/2, Flageolet 1, Mixtuur IV, Cornet IV, Sesquialter II discant, Trompet 8 bas/discant
Positief (I)
Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Waldfluit 2, Quint 1 1/2, Mixtuur III, Cornet III, Kromhoorn 8 bas/discant
Pedaal
aangehangen
 
1800 (Van Hirtum/Franssen):
Manuaal
Bourdon 16 Principaal 8, Roerfluit 8, Flûte Harmonique 8, Gamba 8, Prestant 4, Fugara 4, Octaaf 2, Cornet IV, Trompet 8, Clairon 4
Positief
Violon Principaal 8, Viola 8, Voix Céleste 8, Flûte Harmonique 4, Violine 4, Kwint 3, Picolo 2, Fagot-Hautbois 8, Clarinet 8
Pedaal
Violonbas 16, Subbas 16, Open Fluit 8
 
1899 (Franssen):
Groot orgel C-f3
Violon 16 discant, Bourdon 16, Principaal 8, Roerfluit 8, Viola di gamba 8, Fluit harmonique 8, Fugara 4, Prestant 4, Octaaf 2, Cornet IV, Trompet 8, Clairon 4
Positief expressief C-f3
Prestant 8, Bourdon 8, Viola 8, Voix celeste 8, Fluit harmonique 4, Violine 4, Quint 3, Picolo 2, Fagot Hautbois 8, Clarinet
Pedaal C-d1
Subbas 16, Violon bas 16, Open fluit 16, Octaafbas 8, Basson 16, Tuba 8
Drie koppels
Calcant, Ventiel, 5 vaste combinaties
Pneumatisch membraanladesysteem
 
1847 ('s Hertogenbosch RK kerk H Pieter):
Hoofdmanuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3 bas, Octaaf 2, Mixtuur IV, Cornet III discant, Trompet 16, Trompet 8, Harmonica 8
Rugwerk
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Fluittravers 8 discant, Prestant 4, Fluit 4 bas/discant, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II, Trompet 8, Dulciaan 8
Bovenklavier
Prestant 8, Holpijp 8, Viol di Gamba 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sesquialter II, Carillon III discant, Kromhoorn 8, Ophikleïd 8 bas, Oboë 8 discant, Vox Humana 8
Pedaal
Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Prestant 4, Mixtuur V, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8, Klairon 4
4 Koppelingen, waarvan twee manuaalkoppels gedeeld
4 Afsluitingen, Tremulant, Ventil, Zwelling
 
1978:
Hoofdwerk (II) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Quint 3 bas, Octaaf 2, Mixtuur IV 2, Cornet III 8-4-2 2/3 discant, Trompet 16, Trompet 8, Harmonica 8 doorslaand, Tremulant
Rugpositief (I) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Fluittravers 8 discant, Prestant 4, Fluit 4 bas/discant, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II 1, Trompet 8, Dulciaan 8, Tremulant
Bovenwerk (III) C-f3
Prestant 8, Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sesquialter II, Carillon III 4-1 3/5-1 discant, Kromhoorn 8, Oboe 8 discant, Ophikleïd 8 bas doorslaand, Vox Humana 8, Tremulant
Pedaal C-d1
Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Prestant 4, Mixtuur V 2, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8 doorslaand, Klairon 4
Koppelingen: Hoofdwerk-Rugwerk bas/discant, Hoofdwerk-Bovenwerk bas/discant, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Rugwerk
Toonhoogte 1/2 toon onder a'=440 Hz.

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-20 18:45:53