Hervormde kerk - Trouwkerkje
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Van Bergenplein 1
Leur
Etten-Leur

Gemeente Etten-Leur
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

Kapel gebouwd in 1284 als RK kapel H Maagd / Kruis.
Deze kapel is verwoest in 1584.
Nieuwe kerk gebouwd in 1614.
In 1669 werden 150 cathechisatieboeken en 50 trouwformulieren besteld.
In 1790 of in het jaar 1886 is de kerk omgebouwd.
In 1952 besloten de hervormden van Etten en Leur samen te gaan.
De voormalige kerk is in 1965 gesloten en voor een gulden aan de gemeente Etten Leur verkocht en voortaan worden de kerkdiensten in Etten gehouden in de Ned Hervormde kerk De Baai (zie daar)..
Algehele restauratie in 1969. De orgelluiken zijn verdwenen.
De kerk is nu beschikbaar als gemeentelijke trouwkapel en voor culturele doeleinden.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Brouwer: orgelluiken in Ned 70
Harst, Hans van der: brochure basiliek te oudenbosch 7
Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 26 84*
Hess 33
Jespers, Frans: Sieur Jacobus Zeemans - d'Hüskes nummer 23 13(1992)52-56 foto 41* 42* 43* 44*
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)180-181 aanv II 34, het Noordbrabants Genootschap 1983
Luteijn, A.C.M.: de orgelpijp uit 20*; bosch & keuning, Baarn 1976
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 104
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 56, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Schippers: foto L 19*, de Mixtuur Schagen
Zom: ontstaansgeschiedenis van de Hervormde Gemeente te Dongen (1993)7 38
Tijdschriften en andere uitgaves
75 jaar Flentrop orgelbouw 38 62
brabants heem jg XXIV nr 4 pag 85
brabants orgelrijkdom (2012)24, uitgave brabantse orgelfederatie
brabants orgelrijkdom, uitgave brabantse orgelfederatie (2011)33
contactbrief voor kerkenverzamelaars 14(1985)21
de Mixtuur 5(1971)66, 22(1977)472 485, 80(1995)1005
gegevens Jan Dekker
het Orgel 2(1969)58, 7/8(1969)196 214, 2(1973)55 139-148, 11(1973)318* 322-323
kerkepadgids (1978)15

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk - Trouwkerkje Etten-Leur -

Orgelhistorie

b: Jacobus Zeemans, Breda 1716/17; beelden gesneden door Gerrit van der Block: lofwerk, cartouches, druipers, vazen, engelen, twee wapens en een David, vergulder Willem Goris; M I: bas 9-discant 10 met contra-tonen G, A en B
Orgelluiken uit 1717
r: Dulcken & Gibout, Antwerpen 1755; balgen vernieuwd, orgel in kerktoon gestemd
r: Nicolaas van Hirtum, Hilvarenbeek 1792; reparatie en vernieuwing
r: Antoni Christiaansen Breda 1806; klavier vernieuwd, nieuwe magazijnbalg, de 3 contra-tonen werden verwijderd en pijpen voor Cis en Dis geplaatst; M I: bas 9-discant 11
r: Bernard Lamsloot, Mechelen ± 1886
r: Wijmer, Breda 1899; enig pijpwerk (voor de tweede Prestant 8 ??)
r: 1904, frontpijpen van Prestant 4 bas en Prestant 8 discant buiten werking gesteld, nieuwe Vioolprestant 8 binnenin het orgel
b: Fa. G. van Leeuwen, Leiderdorp 1933 in oude kas met oud pijpwerk
r: Spiering, Dordrecht ± 1948
* orgel in 1969 door Fa. Flentrop te Zaandam gedemonteerd en opgeslagen
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1971/73 grote restauratie onder leiding van architect De Wilde te Breda; er zijn kopieën gemaakt van de oude laden, oude balgen gerecontrueerd. De klaviatuur is hersteld, zoals het in 1806 is gemaakt, de contra-octaaftonen zijn niet hersteld. Veel pijpwerk en mechaniek is nog van Zeemans; M I bas 9-discant 11
Adviseur Klaas Bolt
Op 18 februari 1973 nam men het orgel weer in gebruik met een bespeling door Klaas Bolt

Dispositie

1617 (volgens Hess uit 1774):
Manuaal C-c3 (tonen Cis en Dis ontbraken, 3 registers in de bas pijpen voor Contra tonen G, A en H)
bas
Holfpijp 8, Praestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Gemshoorn 2, Quint 1 1/2, Super Octaaf 1, Tertiaan I, Mixtuur III
discant
Praestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Gemshoorn 2, Quint Nasaat 1 1/2, Sexquialter II, Cornet III, Mixtuur III
Geen pedaal
Ventiel, 2 Blaasbalgen
Deling bas/discant tussen c1 en cis1
Nachtegaal
 
1806 (volgens handschift Lohman ± 1860):
Manuaal kontra G A B C D E-c3
bas
Holfluit 8, Prestant 4, Fluit 4, Roerfluit 4, Octaaf 2, Super Octaaf 1, Kwint 1 1/2, Mixtuur III 2/3 discant, Tertiaan II
discant
Prestant 8, Holfluit 8, Fluit travers 8, Octaaf 4, Kwint 3, Super Octaaf 2, Gemshoorn 2, Kwintfluit 1 1/2, Mixtuur III, Sexquialter II, Cornet III
Geen pedaal
Ventiel, Twee balgen, liggen onder het klavier in de kast
 
1973 (Zeemans/Van Leeuwen/Flentrop):
Manuaal C-c3
Bassus
Holpijp 8, Praestant 4, Fluijt 4, Octaaf 2, Gemshoorn 2, Quint 1 1/2, Super Octaaf 1, Tertiaan I 4/5, Mixtuur III 2/3
Discant
Prestant 8 I, Prestant 8 II (vanaf d1), Holpijp 8, Octaaf 4 (dubbel), Fluijt 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Gemshoorn 2, Quint Nasaat 1 1/2, Mixtuur III 2, Sexquialter 1 1/2-4/5
Geen pedaal
bas-discant-deling c1-cis1, de Prestant 8 II begint op d1
Winddruk 78 mm., stemming volgens Werckmeister ± 1700, toonhoogte bijna a1 = 440

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-10-11 11:20:14