RK klooster Augustijnen (OSA; OESA) - Mariënhage

Nieuwe bestemming

(Kerk)gebouw

De historie gaat terug tot de oorsprong van de stad in de 11e eeuw. In de middeleeuwen stond hier een kasteel, net buiten het dorp, aan de Dommel. Jan van Schoonvorst schonk in 1419 het kasteel aan de Augustijner kanunniken. Op de fundamenten van het kasteel Ten Hage werd in 1420 een klooster gebouwd.

In 1628 werd het oudste, nog bestaande deel van het klooster grondig gerestaureerd en kreeg het zijn huidige vorm.

In de 18e eeuw heeft het gebouw dienst gedaan als verblijf van de rentmeester van de prins van Oranje als heer van Eindhoven. Later kwam het in particulier bezit.

Activiteiten: Provincialaat (1891-1905; 2012); Noviciaat (tot 1903; 1929-1934); studiehuis voor filosofie (tot 1965); pastorale- en liturgische zorg; devoties tot de H. Rita en H. Nicolaas van Tolentijn; wetenschappelijke bibliotheek; Thesaurus Linguae Augustinianae; Theologisch instituut; afdeling van de Familia Augustiniana; Augustijns Instituut; Augustijnse Bibliotheek; provinciaal ordesarchief.

Geschiedenis: Het klooster Mariënhage is in 1891 gesticht op de plek en deels in de gebouwen van het in 1419 gestichte klooster. Patroonheilige: H Hart van Jezus. Het oorspronkelijke klooster werd tijdens de Reformatie verwoest. In 1628 en 1632 werd het herbouwd. In de achttiende eeuw was het de woning van de rentmeester van de prins van Oranje in Staats-Brabant. De oude vleugel is een rijksmonument. 1898: ingebruikname van de Paterskerk; oprichting van het Gymnasium Augustinianum. 1899: huis aangekocht t.b.v. een internaat. 1902: maandschrift voor christelijke gezinnen gesticht. Tot 1903: noviciaat. 1923: ingebruikname van het nieuwe gebouw van het Gymnasium Augustinianum. 1928: stichting van een apart convent bij het gymnasium. 1936: ingebruikname nieuwe kloostervleugel. 1942: klooster en gymnasium worden gevorderd door het Duitse bezettingsleger; broeders en paters en kostbaarheden worden elders ondergebracht. 1946: terugkeer in klooster; opening Labre-huis voor zwervers en daklozen. 1948: oprichting jongenskoor Die Sanghertjes uyt die Hage. 1952: oprichting Wetenschappelijke Bibliotheek. 1954: opening Bibliotheek; bibliotheken van Culemborg, Witmarsum, Nijmegen en Parijs naar Eindhoven overgebracht. Daarna werd de Thesaurus Linguae Augustinianae (woordenregister, met filologische studies, naar alle woorden uit de werken van Augustinus), opgezet en beheerd door de Provincie, in Mariënhage gehuisvest. 1960-1969: filosofen krijgen les op het Theologisch Instituut Eindhoven i.s.m. Assumptionisten, Lazaristen, Norbertijnen en Spiritijnen. Als het bejaardenoord Gagelbosch zijn poorten opent nemen zes augustijnen daar hun intrek. Het klooster past de behuizing aan t.b.v. medebroeders uit het opgeheven convent van het Augustinianum. 1986: renovatie oudbouw klooster; oprichting Augustijns Instituut. 1997: Augstijns Instituut en Bibliotheek en Provinciaal Archief in nieuwbouw. 2002: oprichting leerstoel voor augustijnse studies (Utrecht en Amsterdam). 2006: pastorale zorg Paterskerk overgedragen aan pastorale team Binnenstadparochie.

Eindhoven zoekt vanaf 2013 herontwikkeling van het gebied Augustianum aan de andere kant van de Paterskerk. De oudste plek van Eindhoven met een rijke historie, die teruggaat tot de oorsprong van onze stad in de 12e eeuw. De beide eigenaren in het gebied, de Augustijnen (Paterskerk) en de gemeente Eindhoven (voormalig Augustinianum en Studentenkapel) willen voor dit unieke stukje Eindhoven een geleidelijke, betaalbare gebiedsontwikkeling tot stand brengen (zie Oecumenische kapel - Studentenkapel Augustianum).

De Paterskerk en het klooster erachter krijgen een nieuwe bestemming. Het hele gebied wordt door DELA overgenomen en krijgt een publieksfunctie. Het oudste plekje van Eindhoven wordt gerestaureerd. Dan is er plaats voor "rouw- en trouwplechtigheden, concerten, congressen, lezingen en kerkdiensten".

"In het klooster Mariënhage zien de overgebleven paters Augustijnen door vergrijzing hun krachten afnemen. Zij zijn op hoge leeftijd en hun behoefte aan zorg neemt toe. De paters blijven overigens wel op het complex wonen. DELA neemt het gebied met de bijbehorende gebouwen over van de Orde der Augustijnen en gemeente Eindhoven. DELA laat de bestaande gebouwen en de Paterskerk restaureren en maakt deze toegankelijker. De Paterskerk wordt een ceremoniehuis. In de voormalige jongensschool Augustinianum komt een congreshotel en de studentenkapel krijgt een klein ceremoniehuis en een brasserie, zo blijkt uit bericht van de provincie. De kloostertuin wordt openbaar en verbonden met de groenstroken langs de Dommel en het centrum van Eindhoven. De gemeente gaat de Kanaalstraat aanpassen.

In april 2018 begon een grootscheepse restauratie en herbestemming van het gebied. Het gebied met een klooster, school, internaat, kapel en een kerk past niet zo goed tussen winkelstraten en kantoren maar het is wel de plek waar Eindhoven begon. Het klooster staat op de plaats van het vroegere kasteel Ten Hage, gebouwd in 1420. In 1686 na de 80 jarige oorlog is het weer opgebouwd en aan het einde van de 19e eeuw werd het een Augustijnenklooster.