Hervormde kerk Laurentius
In gebruik

Geen
foto
beschikbaar

Kerkstraat 2
Dongen

Gemeente Dongen
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in de tweede helft van de 14e eeuw als RK kerk, gewijd aan de H Laurentius. Laat-gotische kerk.
Hervormde gemeente vanaf 1616. De Hervormden kerkten in een kamer van Jacob Lambrechts Vermeulen en Jenneke Andriesdochter aan de "Heuvel".
Kort na 1621 is er geen Hervormde gemeente meer.
Vanaf 3 mei 1643 Hervormde diensten in een kamer van Isaak Peters van Loon in de "Ham".
De Hervormde kerk is in 1644/47 herbouwd en vergroot. De kerk werd opgemetseld door Willem Augustijns Verhagen. Het timmerwerk uitgevoerd door Jan Gerritzoon.
De RK Grote kerk kwam op donderdag 25 juni 1648 in hervormde handen.
± 1665 is de Hervormde Grote kerk verbeterd. In 1667 werd de luidklok hergoten door Claudius Humblot, tegelijk met de restauratie van de bovenbouw van de toren.
In 1669 zijn 50 cathechisatieboeken en 30 trouwformulieren besteld.Nieuw uurwerk geplaatst in 1670/71 door uurwerkmaker Juriaan van Zutphen.
In 1672 brandt het eerste kerkje aan de Ham af tijdens de plundering van Dongen door een Franse legerbende.
De Hervormde kerk is op 20 juli 1672 door Franse ruiters geplunderd.
De kerk is in 1817 hersteld na jarenlange verwaarlozing.
De kerk is vanaf 1922 gesloten voor kerkelijk gebruik wegens instortingsgevaar, men kerkte in de hervormde pastorie.
Tijdens een storm op 22 mei 1928 stortte het dak van het schip in, alleen het transept en het koor bleven overeind. In 1930 brak brand uit in de kerk. Toren en koor konden gerestaureerd worden, het schip bleef een ruïne. De toren staat er nog. In het koor worden de zondagse diensten gehouden.
In 1932 werden koor en transept met een muur dichtgemaakt en afgescheiden van het schip. Het koor werd als Hervormde kerk ingericht en tegen de afdichtingsmuur kwam een oxaal.
Kerkrestauratie in 1986/87.
Op 1 november 1986 werden het gerestaureerde koor en het zuidertransept weer in gebruik gesteld. Het was de afsluiting van een omvangrijke restauratie.
In 1993 het 350-jarig jubileum van de hervormde gemeente gevierd.
PKN-kerk.
Eigenaar van de kerk is nu de Stichting Oude Kerk. Er zijn plannen tot restauratie van kerk en toren. Na enige discussie is in het voorjaar van 2011 begonnen aan de conservering van de ruïne.
Vrijdag 11 mei 2012 is de conservering afgerond en kan men weer veilig in het oude schip van de kerk lopen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)101 209
Jespers, Frans & Sleuwen, Ad van: de orgelmakers Van Hirtum (1976)10
Jespers, Frans & Sleuwen, Ad van: tot roem van zijn makers (1978)25 28 50* 51* 90-94 192
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)16, prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in Noord-Brabant
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)64 aanv I 175, het Noordbrabants Genootschap 1983
Zom: ontstaansgeschiedenis van de herv gemeente te Dongen 1993
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 17(1987)25, 59(2008)17, 62(2009)36, 66(2011)35, 68(2012)38
de Mixtuur 58(1987)374-375
de Orgelvriend 5(1978)20**, 6(1987)31
het Orgel 5(1976)188

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Laurentius Dongen -

Orgelhistorie

b:
o: DONGEN RK kerk - scbuilkerk 1648
b: J.J. Vollebregt & Zn., 's Hertogenbosch 1858; M I ap: Man 10
r: Fa. Zwaag, Breda 1922
gedemonteerd wegens instortingsgevaar Fa. Zwang, Breda 1922, behalve de kas
r: G.J. van Dungen, Waalwijk 1923
pijpwerk opgeslagen in 1924
harmonium in juli 1924 voor de diensten in de pastorie
instorting dak van de kerk in 1928; orgelkas, laden en klaviatuur gingen geheel verloren
b: M. Spiering, Dordrecht 1932; op het oxaal van de herstelde kerk in een aangeboden tweedehands kas, binnenwerk van Vollebregt, tweedehands lade; M I Pn vp: Man 7-Ped 1
b: Fa. K.B. Blank, Utrecht 1964/69; nieuwe kas, pijpwerk van Vollebregt, opgesteld in de balustrade; M I ap: Man 8
adviseur Jaap Hillen
orgel in januari 1969 na enige strubbelingen goedgekeurd en opgeleverd
orgel onbespeelbaar in 1986
elektronium in 1987 achter een pijpenfront

Dispositie

1858:
Manuaal C-f'''
Bourdon 16, Prestant 8, Bourdon 8, Salicet 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Nachthoorn 2, Cornet V discant, Trompet 8 bas/discant
Pedaal C-c'
aangehangen
Ventiel
 
1932:
Manuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Viola 8, Holpijp 8, Voix Céleste 8, Octaaf 4, Fluit 4
Pedaal
pneumatische transmissie van de Bourdon 16 Manuaal
 
1969:
Manuaal C-f'''
Bourdon 16 discant, Prestant 8, Salicionaal 8, Bourdon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Quint 1 1/3
Pedaal C-d'
aangehangen
Winddruk 95 mm., toonhoogte a'=440 Hz.

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42