RK kerk H Willibrordus hoofdorgel
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Markt 9
Deurne
Gemeente Deurne
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

De eerste berichten over een kerk in Bakel verschijnen in een oorkonde van paus Alexander II uit 1069, waarin de (Willibrord-)kerken van Deurne, Bakel, Waalre en Diessen worden genoemd.
Romaans kerkje gebouwd in 1096..
± 1200 is de westtoren gebouwd.
Gotische kruisbasiliek gebouwd in 1400 met toren met aan de zuidzijde een uitgemetselde traptoren. Het schip is vroeg-gotisch. Reeds in 1460 werden het nieuwe vijfzijdig gesloten koor en het transept "dwarsbeuken" toegevoegd.
De kerk kwam in 1648 in protestantse handen. Ze gebruikten alleen het koor van de oude kerk. De rest werd opslagruimte voor o.a. turf.
De katholieken zochten na 1648 naar een plek om samen te komen. Die was er in Deurne niet. Bij de Vrede van Munster was bepaald dat de katholieke eredienst in de gehele Meijerij van Den Bosch verboden was. Ze moesten verder weg (zie RK Schuilkerk).
In 1801 werd de kerk weer toegewezen aan de Rooms-Katholieke parochie.
Ingrijpende restauratie in 1881/82 onder leiding van architect Pierre Cuypers. Hij bouwde met handhaving van de kolommen en scheibogen een nieuw schip, even hoog als het voordien hogere koor en verving de houten kap door stenen gewelven. De zijbeuken werden vergroot.
Het interieur werd door kerkschilder Theo Hermens uit Den Bosch gepolychromeerd. Bij de restauratie in 1961/62 is deze beschildering alleen in het koor gehandhaafd.
De kerk heeft twee zeer oude gotische beelden: een Anna-te-Dieën (Maria, Anna en het Jezuskind) en een Nood Gods (Piéta), een uitbeelding van Maria met haar dode Zoon op schoot.
De ramen in de grote spitsboogvensters van het koor zijn 19e-eeuws. Het hoofdaltaar in gemaakt in neo-gotische stijl van J. Custers. De kruiswegstaties zijn op koper geschilderd door Peter Heinrich Windhausen (1832-1903). Vijf kolossale schilderijen van Hans van Hoek uit Deurne.
In de rechter zijbeuk een altaar-triptiek (Christus met 14 apostelen) uit 1955 geschilderd door Hendrik Wiegersma (1891-1969), arts en kunstschilder in Deurne.
De plattegrond van de Willibrorduskerk komt overeen met de funderingsresten die bij de restauratie van deze kerk in 1961 zijn teruggevonden. Het was een natuurstenen gebouw van 5,5 bij 13 meter.
Restauratie kerk in 1998/04. Met kerst 2004 was de tweede restauratiefase afgerond.
Sinds kerst 2017 kunnen de kerkklokken weer volop luiden. Het Angelusklokje uit 1720 is gerestaureerd en heeft een nieuwe klokkenstoel gekregen. Net voor het jaareinde is de nieuwe uurwerk- en luidaansturing in de Sint Willibrorduskerk afgeregeld.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Willibrordus hoofdorgel Deurne -

Orgelhistorie

b: 1622
het orgel werd op 12 april 1622 gekeurd
r: mr Joghem van der Horst 14 juli 1622
r: mr Cornelys 17 juli 1622
r: mr Joghem van der Horst 15 augustus 1622
- het orgel werd in 1648 niet door de katholieken meegenomen, maar bleef in de kerk
- In de RK Schuurkerk stond geen orgel
b: F.C. Smits, Reek 1838, balustrade-orgel met een onderpositief met eigen front; M II ap: Hw 8-Pos 7
- onderhoud Fa. Smits te Reek tot 1874
- onderhoud L.A. van Nistelrooy en Pou Kuijte te Oss vanaf 1874
r: L.A. van Nistelrooy en Adrianus (Janus) Kuijte, Oss 1880; wijzigingen
o/r: Fa. Franssen, Roermond 1883/84; orgel naar achteren tegen de westwand, zodat de zangers meer ruimte kregen, de kas van het positief verdween, de spaanbalgen werden omgebouwd tot een magazijnbalg, nieuwe klaviatuur aan de zijkant (zuidzijde), alle mechanieken werden vernieuwd en hij wijzigde de windladen en de dispositie; M II ap: Hw 9-Pos 8
r: Adrianus (Janus) Kuijte, Oss 1897; schoonmaakbeurt
- dispositie 1898 tot 1954: M II ap: Man 9-Pos 8
- in 1912 was sprake van een "desolaten toestand" van het orgel
r: Fa. Franssen, Roermond 1912; schoonmaak, mechanieken verbeterd en de laden hersteld, nieuwe koperen mondstukken bij de Basson en Clarinet geplaatst. het originele frontpijpwerk van Smits ging toen verloren
r: Gebrs. Vermeulen, Weert 1929; windmotor geplaatst
onderhoud Gebrs. Vermeulen te Weert vanaf 1929
r: Fa. J.J. Elbertse & Zn., Soest 1953/54; uitbreiding met een electro-pneumatisch pedaal, nieuwe manuaal- en pedaalkoppeling, nieuw pedaalklavier (naar Mechelse indeling van 27 toetsen), het orgel kreeg een boventoonrijk karakter; M II EP vp: Hw 10-Pos 8-Ped 4
adviseur Hub. Houet te Eindhoven namens de KKOR
inspeling in 1954 door Hub Houët te Eindhoven
- De mogelijkheid tot restauratie werd in 2006 onderzocht. In juni 2006 werd het restauratierapport voltooid door Marcel Verheggen. In het kader van de "Regeling Rijkssubsidiëring wegwerken restauratieachterstanden" kon de restauratie worden uitgevoerd. Het contract werd op 3 december 2008 ondertekend.
r: Verschueren Orgelbouw, Heythuysen 2010/11, schilderwerk door Fa. Ridderhof te Deil; Smits-pijpwerk van elders kon worden ingepast, een bescheiden zelfstandig pedaal kon aan weerszijden van het Positief worden geplaatst. Het front van het Positief werd gereconstrueerd en ontbrekende delen van de kas werden bijgemaakt, nieuwe windvoorziening: de balgenstoel met drie spaanbalgen is op een verhoogde balgenvloer opgesteld, nieuwe klaviatuur, pijpwerk hersteld; M II vp: Man 8-Pos 6-Ped 3
adviseur Marcel Verheggen namens de KKOR
het orgel werd eind april 2011 opgeleverd. Op 21 mei 2012 werd het orgel weer in gebruik genomen

Dispositie

1838:
Manuaal
Bourdon 16 bas/discant, Prestant 8, Bourdon 8, Prestant 4, Holfluit 4, Octaaf 2, Mixtuur II, Trompet 8 bas/discant
Positief
Viol di gamba 8, Bourdon 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Basson 8 bas/discant, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Koppeling
Ventil
 
1838 (volgens Broekhuysen):
Manuaal
Bourdon 16 bas/discant, Prestant 8, Holpijp 8, Prestant 4, Holfluit 4, Octaaf 2, Mixtuur II, Trompet 8 bas/discant
Positief
Viol di Gamba 8, Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Basson 8 bas/discant, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Koppeling
Ventil
 
1898:
Manuaal C-f3
Bourdon 16, Principaal 8, Bourdon 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Octaaf 2, Cornet IV, Basson 16, Trompet 8
Positief C-f3
Viola Principal 8, Viola d'amour 8, Bourdon 8, Voix Céleste 8 vanaf fisº, Prestant 4, Flûte Octave 4, Picolo 2 (overblazen), Clarinette 4, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Koppeling
Ventil
 
vóór 1954:
Manuaal C-f3
Bourdon 16, Principal 8, Viola di gamba 8, Bourdon 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Cornet IV discant, Trompet 8
Positief C-f3
Viollon principal 8, Viola d'amour 8, Voix céleste 8 vanaf fisº, Bourdon 8, Prestant 4, Fluit octaviante 4, Piccolo 2, Klarinette 8
Pedaal
aangehangen
Koppeling
 
1954:
Manuaal I C-f3
Prestant 8, Bourdon 8, Salicionaal 8*, Octaaf 4*, Fluit 4, Prestantquint 2 2/3*, Octaaf 2, Cornet IV discant vanaf c', Mixtuur III-V*, Trompet 8*
Manuaal II C-f3
Prestant 8, Bourdon 8, Prestant 4, Fluit Octav. 4, Nasard 2 2/3*, Piccolo 2*, Terts 1 3/5*, Kromhoorn 8*
Pedaal C-d1
Subbas 16*, Octaafbas 8, Gedekt 8 (deels transmissie), Octaaf 4 (deels transmissie)
Koppelingen
de met * gemerkte stemmen werden nieuw geplaatst
 
2011:
Manuaal (II) C-f3
Bourdon 16 bas/discant, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Mixtuur II 1 1/3, Trompet 8 bas/discant
Positief (I) C-f3
Holpijp 8, Fiol di Gamba 8, Prestant 4 bas/discant, Fluit 4, Octaaf 2, Basson 8 bas/discant
Pedaal C-d1
Bourdon 16, Prestant 8, Fagot 16
Koppel Man-Pos, Koppel Ped-Man
Tremulant, Ventil
Deling bas/discant h-c1, Toonhoogte a1 = 415 Hz., Temperatuur: evenredig zwevend, Winddruk 66 mm.
Foto: Anton van Daal

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)171
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)9, prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in Noord-Brabant
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 53 57-58 aanv I-174, het Noordbrabants Genootschap 1983
Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie van Eijsdonck / van Nistelrooy / Kuijte (1983)25 42-44 48 146; Het Noordbrabants Genootschap
Tijdschriften en andere uitgaves
brabants orgelrijkdom, uitgave brabantse orgelfederatie (2008)18* (2011)41* (2012)8-11 (7 foto's)*
contaktbrief voor kerkenverzamelaars 44(2000)48, 53(2005)35
gedenkboek Houët 126, het Noordbrabant Genootschap, 's Hertogenbosch 1980
het Orgel 5(1976)188, 4(1990)138
orgelmaker van Hirtum 10
Laatste update: 2018-05-28 11:03:06