RK klooster Zrs Franciscanessen - Congregatie Charitas der Penitenten-Recollectinen - St Elizabethgesticht

Afgebroken

(Kerk)gebouw

De kloosterorde Zrs Congregatie Charitas der Penitenten-Recollectinen is opgericht door Barbara Saelmaeckers "Moeder Trees", geboren in 1797 te Leuven. Elf jaar nadat ze zich in Oosterhout als zuster had gevestigd, stichtte zij een nieuwe congregatie: Congregatie Penitenten-Recollectinen van de Onbevlekte Ontvangenis - Charitas, kortweg Franciscanessen van Charitas.

In de nacht van 19/20 april 1853 trokken vier Zusters vanuit Oosterhout naar Steenbergen. De Congregatie van Penitenten-Recollectinen "Charitas" bezat nu drie huizen, waarvan Steenbergen het Moederhuis werd. Bij haar aankomst vestigden de vier Zusters zich in de voormalige gendarmerie in de Kleine Kerkstraat, welk perseel werd gekocht van Joannes de Wit en zijn zuster Elisabeth.

Er rezen in 1854 moeilijkheden tussen de Zusters Charitas en de Zusters Penitenten-Recollectinen van het Weeshuis. Pastoor J.C. van Etten van de Gummaruskerk stond aan de kant van de Zusters Charitas. De kwestie ging over de oprichting van een bewaarschool, waarmee de Roosendaalse Zusters tegen de bedoeling van de pastoor waren begonnen. Hij was van mening dat dit werk beter bij Charitas thuishoorde. Eerst later wanneer het schoolwezen aan Charitas werd onttrokken, schijnt in deze kwestie een oplossing te zijn gekomen.

Plannen tot uitbreiding bleven hangen. Vanaf 1860 werd er druk gekocht en uitgebreid om in de vereiste inwoning te kunnen voorzien.

In 1870 werd aan het Moederhuis te Steenbergen een andere bestemming gegeven door kostdames op te nemen.

De opperkamer werd in circa 1874 tot kapel ingericht, waar de Missen gelezen werden en de gestichtbewoners de laatste Sacramenten werd toegediend.

In de jaren 1875/76 waren grote uitbreidingen tot stand gekomen zoals de keurige kapel, die met haar monumentale stucversieringen een kostbaar kleinood was geworden mogelijk gemaakt door een gift van Godefridus Moors, een jongeman van 26, die op zijn sterfbed zijn ouders verzocht een bedrag ter beschikking van de zusters te stellen. De kapel is in de jaren 1875/76 opgetrokken in Byzantijnse stijl op de plaats waar in vroegere jaren de RK Schuurkerk H Gummarus had gestaan. Volgens de gegevens was aannemer Soffers uit Ginneken de bouwer. Zijn naam werd vereeuwigd op een marmeren plaat in de kapelgang, daar aangebracht op 21 april 1876 b.g.v. de eerste steenlegging door Godefridus Cornelis Moors (broer van de stichter). De kapel is op 2 of 12 september 1865 plechtig ingezegend door pastoor Van Etten.Op 7 mei 1876 is de kapel ingewijd door mgr Van Beek.

De altaren werden verkregen uit giften van weldoenders. In 1877 werd de kapel verrijkt met een kruisweg. Elisabeth de Wit (overleden in 1871) schonk op het laatst van haar leven geld voor een orgel, geplaatst in 1879.

De zusters Penitenten-Recollectinen van Roosendaal bedienden in 1874 nog steeds het Weeshuis, en de zusters van Charitas het Gasthuis. De nieuwe bisschop van Breda Henricus van Beek gaf te kennen dat het beter was het onderwijs aan de Penitenten-Recollectinen over te laten en de zusters Charitas zich enkel te wijden aan de verpleging van zieken en het verzorgen van ouden van dagen. In maart van 1875 werden de scholen opgeheven.

Daar de aangroei van postulanten met de jaren steeds groter werd, zag men zich verplicht in 1890/91 voor de 24 Novinicen een nieuw noviciaat aan het Moederhuis te bouwen.

Daar waar de zusters van Mariadal het onderwijs uitdroegen en verspreidden, stortten de zusters van Charitas zich op de verzorging van bejaarden, zieken en wezen die geen familie of vrienden hadden om op terug te vallen. Ook werkten zij in de missie: Sedert 1926 in Indonesië en later ook in Tanzania.

Activiciteiten in Steenbergen: Moederhuis (1853-1905); bejaardenzorg (tehuis Charitas); verpleging; wijkverpleging (vanaf ca. 1920); onderwijs (o.a. voor schipperskinderen; tot 1917)

De zusters werkten sindsdien te Steenbergen, Haarlem, Heemstede, Beringen (B), Oud Gastel, Oudenbosch, Dordrecht, 't Veld, Oostburg en Zundert, voordat ze in 1905 in Roosendaal neerstreken. Dat laatste ging gepaard met de verplaatsing van het Moederhuis van Steenbergen naar Roosendaal in 1905.

In de Kleine Kerkstraat kregen ze de beschikking over een oude gebouwtje van de gendarmerie, waar zij in 1853 het Moederhuis van de Franciscaanse Penitenten-Recollectinen onderbrachten. Vestiging in het pand: voor 1946. Activiteiten: Moederhuis (1853-1905); bejaardenzorg (tehuis Charitas); verpleging; wijkverpleging (vanaf ca. 1920); onderwijs (o.a. voor schipperskinderen; tot 1917).

Geschiedenis: Gehuisvest in Steenbergen sinds 1853. Het klooster werd vanaf de stichting tevens moederhuis van de congregatie. In die tijd stond de congregatie ook bekend als Zusters van Steenbergen. Het eerste klooster was een verbouwing van de voormalige gendarmerie.

De zusters van Charitas richtten net als de Zusters van het Weeshuis een bewaarschool op met instemming van pastoor van Etten. Ook gaven zij naai-, brei en godsdienstonderricht.

Een conflict aangaande het onderwijs met de Zusters van het Weeshuis loste zich in 1871 op na het overlijden van pastoor van Etten en het bezoek van de nieuwbenoemde bisschop van Breda mgr Henricus van Beek. Deze verzocht de Zusters de onderwijstaken af te stoten en over te dragen aan de weeshuiszusters.

Het liefdegesticht breidde zich uit met een mannenafdeling voor pensionbewoners, een noviciaat, een slagerij en een bakkerij en in 1902 met een operatie-afdeling.

in 1905 werd het Moederhuis overgeplaatst naar een nieuw klooster, het Gesticht Charitas aan de Kalsdonksestraat te Roosendaal (zie daar). Uitbreiding in Steenbergen was niet mogelijk omdat het klooster van alle kanten werd ingebouwd en het huis te oud en te klein was.

Steenbergen kreeg de status van een succursaal (een onderhorig huis), maar bleef nochtans haar traditie getrouw en gold in 1934 als een der voornaamste huizen der Congregatie.

De ziekenafdeling ontwikkelde zich verder tot een zelfstandig ziekenhuis voor langdurig bedlegerigen. De zusters legden zich vanaf 1918 ook toe op wijkverpleging.

Op 3 december 1918 brandde de voorbouw af, waarbij ook waardevolle archiefstukken verloren gingen. In 1919/20 werd een nieuwe monumentale voorgevel gebouwd.

In 1921 werd het herbouwde Charitas opnieuw in gebruik genomen.

Verder volgden in 1925 een nieuwe stalling, in 1928 een kliniek voor het Wit-Gele Kruis, waaraan een consultatiebureau voor zuigelingen verbonden werd. Op 20 april 1928 vierden de Penitenten-Recollectinen van Charitas op eenvoudige wijze haar 75-jarige vestiging te Steenbergen. Naast ziekenverpleging en verzorging van ouden van dagen hebben de Steenberse Zusters zich aanvankelijk officieel met bewaarschoolonderwijs bezig gehouden en nog tot in 1917 hielden ze schipperskinderen in pension.

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog werd de ziekenafdeling fors uitgebreid.

De ziekenhuisfunctie raakte Charitas in de zestiger jaren kwijt.

Nieuwe kapel gebouwd in 1965.

In 1980 is een geheel nieuw verzorgingstehuis geopend aan de Rozemarijnstraat 1. Vertrek van de zusters in 1982.

De oude kapel is in 1988 afgebroken.

Historie adressering: Kleine Kerkstraat B33.