RK kerk H Petrus' Banden- of Tolbrugkerk - St Pieterskerk
Afgebroken
Achter de Tolburg
Ortheneinde
's-Hertogenbosch (Den Bosch)
Gemeente 's-Hertogenbosch
Noord-Brabant
Ortheneinde
's-Hertogenbosch (Den Bosch)
Gemeente 's-Hertogenbosch
Noord-Brabant
(Kerk)gebouw
| Middeleeuwse kerk gebouwd in ?? | |
| De kerk is in 1635 afgebroken vanwege de uitbreiding van de stad. | |
| In 1629 waren alle 4 parochiekerken in gebruik bij de protestanten. | |
| Schuilkerk vanaf 1672 "achter de Tolbrug", bediend door de Jezuïeten, voor de katholieken van de St Jan en St Pieter | |
| De schuilkerk is in 1720 opgeheven. | |
| De schuilkerk is heropend in 1743 door Wereldheren. | |
| De kerk werd in 1799/80 uitgebreid. | |
| Nieuwe waterstaatskerk gebouwd in 1842/43 naar ontwerp van architect J.H. Laffertee. Neoclassicistische hallenkerk (in de volksmons Sint Pieterskerk) aan het Ortheneinde. Geschilderd gewelf en een verfijnd gebeeldhouwd oksaal met orgel. | |
| In 1912 kreeg de kerk een fraai koperen altaar.. | |
| Begin jaren vijftig werd de buurt rondom de kerk – het Tolbrugkwartier – helemaal afgebroken. De parochianen trokken naar elders waardoor het kerkbezoek drastisch terugliep. | |
| Eind jaren zestig verscheen een toekomstvisie op de Bossche binnenstadsparochies en daarin was geen plaats meer voor de Sint Pieterskerk. De kerk is in 1972 voor de eredienst gesloten. | |
| Op 15 februari 1973 stond de kerk leeg in verband met sloopwerkzaamheden. De kerk is in 1982 gesloopt, nadat verscheidene behoudsacties waren mislukt, alleen de preekstoel en het orgel zijn bewaard gebleven..Glasramen, meubileur en muurschilderingen zijn geheel verloren gegaan. | |
| Op de vrijgekomen grond is nu 3000 vierkante meter kantoorruimte, 29 luxe appartementen en 60 parkeerplaatsten. De zestiende-eeuwse pastorie is behouden gebleven en gerestaureerd. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
| Boeken | |
| Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 102 afb VI-2* 114, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964 | |
| Bouman, mr A.: orgels in Nederland (1943)99; uitgave Allert de Lange, Amsterdam 1943 | |
| Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)170 | |
| Harst, Hans van der: de restauratie van het grote orgel van de Sint Jans 's-Hertogenbosch 9 10 | |
| Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 35 36, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Jespers, Frans & Sleuwen, Ad van: tot roem van zijn makers (1978)18 20 28 120-122 130 160 181 208 226 | |
| Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)9-10, prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in Noord-Brabant | |
| Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 138 148-150 223, het Noordbrabants Genootschap 1983 | |
| Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)24 | |
| Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie Van Eijsdonck/Van Nistelrooy/Kuijte: (1983)8 23 64 95 96; Het Noordbrabants Genootschap | |
| Leeuwen, Wies van: De Verdwenen Kerken van Noord-Brabant. WBooks (2017)8 9* 29-30 61** 116-117 | |
| Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 107 |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| contactbrief voor kerkenverzamelaars 8(1982)13, 50(2003)30 | |
| de Mixtuur 52(1986)54 55 | |
| de Orgelvriend 10(1976)9*, 9(1985)8-9 | |
| gedenkboek Houët 64 129, het Noordbrabants Genootschap, 's Hertogenbosch 1980 | |
| gedenkboek bij gelegenheid van het 60-jarig bestaan van Fa. L. Verschueren (1891-1951)31* | |
| het Orgel 2(1973)54, 7/8(1973)222, 11(1973)314, 10(1978)296-305*, 4(1990)139 | |
| orgelmaker van Hirtum 10 |
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| RK kerk H Petrus' Banden- of Tolbrugkerk - St Pieterskerk | 's-Hertogenbosch | - |
Orgelhistorie
| b: | Niehoff, 's Hertogenbosch ± 1550; orgel op het oxaal |
| b: |
vóór rk schuurkerk "achter de Tolbrug" - onderhoud Leonard van Eysdonk 1773 tot 1799 |
| r: | Leonard van Eysdonk 1775; reparatie |
| r: | Jan Beerens 1780 |
| r: | Leonard van Eysdonck 1781; herstelbeurt |
| r: |
Van Hirtum 1791 en 1795 - onderhoud Leonard van Eijsdock 1802 en 1805 - onderhoud Gebr. van Hirtum, Hilvarenbeek 1816 |
| r: |
J.C. Schmidt (Smits) 1822; herstel - onderhoud I Smits (J.C. Schmitz ?) 1829 en 1830 |
| r: |
Gebrs. Franssen, Roermond 1832 en 1834 - het orgel is in 1843 verkocht |
| b: | Franciscus Cornelius Smits I, Reek 1843; noodorgel |
| b: |
Franciscus Cornelius Smits I, Reek 1846/47, naar voorbeeld van het hoofdorgel van de Sint-Janskathedraal. Het orgel was een schenking van Martinus de Wijs; M III vp: Hw 12-Rw 11-Bov 11-Ped 10 - het orgel werd aanbesteed op 26 juni 1843 - onderhoud 1847 tot 1857 Franciscus Cornelius Smits, Reek - onderhoud 1857 tot 1886 J.J. Vollebregt & Zn., 's Hertogenbosch |
| r: |
J.J. Vollebregt & Zn., 's Hertogenbosch 1866, schoonmaak, reparatie en herintonatie - onderhoud 1857 tot 1886 J.J. Vollebregt & Zn., 's Hertogenbosch |
| r: |
J.J. Vollebregt & Zn., 's Hertogenbosch 1866; grote schoonmaak - offerte voor een restauratie Franciscus Cornelius Smits II, Reek 1890, deze restauratie is niet uitgevoerd |
| r: |
Gebrs. Franssen, Roermond 1899/1900; groot herstel, schoonmaken, repareren, intoneren en stemmen, nieuwe bekers voor Clairon 4, nieuwe klaviatuur en een pneumatische Barkerhefboominstallatie, zwelkast derde manuaal - onderhoud Breuer & Nass te Roermond 1925 - oorlogsschade in 1944/45 |
| r: | Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1946/47; herstel oorlogsschade |
| r: |
Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1956 adviseur Hub Houët te Eindhoven namens de KKOR i.s.m. Monumentenzorg - na de sluiting van de kerk in 1972 bleef het orgel onbeheerd achter in de voor sloop bestemde kerk - ernstige schade in de zomer van 1973 door diefstal van pijpwerk en ornamenten - het orgel is in 1973 gedemonteerd en opgeslagen naar de Fa. L. Verschueren te Heythuysen - Uiteindelijk besloot men het orgel in de Petruskerk te Oirschot te plaatsen, omdat deze kerk voldoende hoogte, breedte en diepte had om dit grote orgel te herbergen |
| o: | Fa. L. Verschueren te Heythuysen 1976 naar OIRSCHOT RK kerk H Petrus' Banden |
| r: |
Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1977/78; M III vp: Hw 12-Rugpos 11-Bov 12-Ped 10 adviseur Hans van der Harst namens de KKOR |
Dispositie
| 1847 (volgens van ’t Kruijs): | |
| Hoofdmanuaal | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3 bas, Octaaf 2, Mixtuur IV, Cornet III discant, Trompet 16, Trompet 8, Harmonica 8 | |
| Rugwerk | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Fluittravers 8 discant, Prestant 4, Fluit 4 bas/discant, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II, Trompet 8, Dulciaan 8 | |
| Bovenklavier | |
| Prestant 8, Holpijp 8, Viol di Gamba 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sesquialter II, Carillon III discant, Kromhoorn 8, Ophikleïd 8 bas, Oboë 8 discant, Vox Humana 8 | |
| Pedaal | |
| Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Prestant 4, Mixtuur V, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8, Klairon 4 | |
| 4 Koppelingen, waarvan twee manuaalkoppels gedeeld | |
| 4 Afsluitingen, Tremulant, Ventil, Zwelling | |
| 1900: | |
| Hoofdwerk (I) C-f3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Cornet V, Mixtuur IV, Trompet 16, Trompet 8, Basson 8 | |
| Nevenwerk (II) C-f3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Fluit Traversière 8, Roerfluit 8, Prestant 4, Fluit 4, Gedekte Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II, Trompet 8, Clairon 4 | |
| Manuaal III C-f3 | |
| Prestant 8, Viola 8, Holpijp 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sexquialter II, Carillon III, Oboe 8 discant, Ophicleïd 8 bas, Kromhoorn 8, Voxhumana 8 | |
| Pedaal C-d1 | |
| Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Prestant 4, Mixtuur V, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8, Clairon 4 | |
| 1943 (volgens dr A. Bouman): | |
| Hoofdwerk (II) | |
| Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Praestant 4, Fluit 4, Quint 2 2/3 bas, Octaaf 2, Cornet III 8, Mixtuur III 2, Trompet 16, Trompet 8, Basson 8 | |
| Rugwerk (I) | |
| Bourdon 16, Praestant 8, Roerfluit 8, Fluit Travers 8 discant, Praestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II 1, Trompet 8, Klaroen 4 | |
| Manuaal III | |
| Praestant 8, Holpijp 8, Viola di gamba 8, Praestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sesquialtera II 2 2/3, Carillon III 4 discant, Hobo 8 discant, Ophicleïde 8 bas, Kromhoorn 8, Vox humana 8 | |
| Pedaal | |
| Praestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Praestant 4, Mixtuur III 2, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8, Klaroen 4 | |
| ± 1960 (volgens Bouman): | |
| Hoofdwerk (II) C-f3 | |
| Praestant 8, Holpijp 8, Praestant 4, Fluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Cornet III 8, Mixtuur III 2, Trompet 16, Trompet 8, Basson 8 | |
| Rugwerk (I) C-f3 | |
| Bourdon 16, Praestant 8, Roerfluit 8, Fluit travers 8 discant, Praestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II 1, Trompet 8, Klaroen 4 | |
| Bovenwerk (III) C-f3 | |
| Praestant 8, Holpijp 8, Viola di gamba 8, Praestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sesquialtera II, Carillon III (4-1 3/5-1) discant, Hobo 8 discant, Ophicleïd 8 bas, Kromhoorn 8, Vox humana 8 | |
| Pedaal | |
| Praestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Praestant 4, Mixtuur III 2, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8, Klairon 4 | |
| 1978: | |
| Hoofdwerk (II) C-f3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Quint 3 bas, Octaaf 2, Mixtuur IV 2, Cornet III 8-4-2 2/3 discant, Trompet 16, Trompet 8, Harmonica 8 doorslaand, Tremulant | |
| Rugpositief (I) C-f3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Fluittravers 8 discant, Prestant 4, Fluit 4 bas/discant, Octaaf 2, Flageolet 1, Mixtuur II 1, Trompet 8, Dulciaan 8, Tremulant | |
| Bovenwerk (III) C-f3 | |
| Prestant 8, Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Blokfluit 2, Sesquialter II, Carillon III 4-1 3/5-1 discant, Kromhoorn 8, Oboe 8 discant, Ophikleïd 8 bas doorslaand, Vox Humana 8, Tremulant | |
| Pedaal C-d1 | |
| Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Prestant 4, Mixtuur V 2, Bazuin 16, Trompet 8, Serpent 8 doorslaand, Klairon 4 | |
| Koppelingen: Hoofdwerk-Rugwerk bas/discant, Hoofdwerk-Bovenwerk bas/discant, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Rugwerk | |
| Toonhoogte 1/2 toon onder a1 = 440 Hz. |
Bronvermelding van bovenstaand orgel
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Geen informatie aanwezig | |
Laatste update: 2018-05-31 19:04:45