RK kerk Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Onze Lieve Vrouwestraat 61
Handel
Gemeente Gemert-Bakel
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

Kapel vóór 1434 zonder toren.
De toren is gebouwd eind 15e eeuw.
De kapel is een paar maal vergroot.
In 1662 kwam een eind aan de 40-jarige protestantse overheersing van de vrije heerlijkheid Gemert. De Handelse kapel werd hersteld.
Jan van Dijck heeft als schrijnwerker en orgelbouwer in 1677 een altaar vervaardigd, geschonken door de Gemertse commandeur Bertram Wessel van Loë.
In 1695-1708 werd aan de oostzijde van de kapel een groot priesterkoor aangebouwd.
In september 1709 werd een deel van het koor door brand verwoest.
De kerk is gerestaureerd in 1747.
Na het herstel is ook het schip vergroot en in 1754 gereed gekomen.
Het exterieur en interieur zijn in barokke stijl. Door latere verbouwingen is er weinig bewaard gebleven.
In de zomer van 1894 werd begonnen met restauratie en vergroting van de kapel onder leiding van architect Pierre Cuypers.
Kerkrestauratie in 1896/97. Het dak van de kapel werd vernieuwd, het schip uitgebreid met twee zijbeuken en een nieuw priesterkoor aangebouwd. De 15e eeuwse toren werd vervangen door een Neo-gotische toren, drie geledingen met een ingangspartij die doet denken aan de middeleeuwse ingang van de voormalige kapel.
Drie spitsboognissen en dubbele galmgaten. De kapel is bekroond door een slanke naaldspits.
Ingrijpende verbouwing vanaf 1902 onder leiding van Jos Th. J. Cuypers. De drie oostelijke traveeën van het schip kregen zijbeuken en er verrees een nieuw koor.
In 1935 werd de zuidbeuk vergroot met een portaal en werd ingericht als Mariakapel.
De Maria-troon in het centrum van de kerk werd eind dertiger jaren verplaatst naar de zijbeuk.
Na de Tweede Wereldoorlog werden de rijkversierde wanden van de kerk witgeschilderd.
De kerk werd in 1946 tot parochiekerk verheven.
In 1955 werd de Mariakapel uitgebreid met een portaal.
De noordelijke travee werd in het begin van de 60-er jaren dichtgemetseld en deed daarna dienst als doopkapel.
De zuidelijke ingang werd in 1955 opgenomen in een nieuw portaal.
Er is een groot processiepark rond 1910 achter de kerk aangelegd.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)69, uitgave prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in noord-brabant, 's-Hertogenbosch
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)119, het Noordbrabants Genootschap 1983
Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie van Eijsdonck / van Nistelrooy / Kuijte (1983)24 56-57; Het Noordbrabants Genootschap
Tijdschriften en andere uitgaves
brabants orgelrijkdom, uitgave brabantse orgelfederatie (2008)17* (2011)36*
contactbrief voor kerkenverzamelaars 54(2005)35
inspelingsbrochure 5 juni 2005 (9 foto's)*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming Handel -

Orgelhistorie

b: Jan van Dijcke, Gemert 1694 voor RK kapel. Het orgel is een geschenk van de Gemertse commandeur Bertram Wessel van Loë; M I
in 1699 is het orgel niet meer bespeelbaar
orgel door brand beschadigd in 1709
r: Matthijs Verhofstadt, Gemert 1710; orgel hersteld en gewijzigd
onderhoud door Smits, Reek 1833
onderhoud door Johann Winkels, Venray 1854 en 1856
r: Leonard van Nistelrooij, Oss 1868; vergroting, verbouwing van de kas met delen oude kas van Jan van Dijck, nieuwe registers, nieuwe windlade, grootste deel mechaniek en het klavier en pedaal vervangen
r: Augustin Ostertag, 's Hertogenbosch 1886
r: Augustin Ostertag, 's Hertogenbosch 1890; tweede klavier met bijbehorende windlade, een extra windlade voor Subbas 16 op pedaal achter het orgel, mechanieken en windvoorziening vervangen, speeltafel van achterzijde naar de zijkant; M II vp: Hw 8-Onderpos 5-Ped 1
onderhoud eind 19e eeuw bij Smits,Reek tot 1928
r: Smits, Reek 1912
onderhoud vanaf 1928 Gebrs. Vermeulen, Weert
r: Gebrs. Vermeulen, Weert 1935; elekro-moter
r: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1953; orgel naar achteren verplaatst, klavieren naar voorzijde kas, Rugwerk in een moderne open kas, windvoorziening in de toren; M II ap: Hw 8-Rw 7-Ped 1
orgel in 1966 niet meer bespeelbaar en buiten gebruik gesteld
orgel in 1989 door Pels & van Leeuwen te 's Hertogenbosch gedemonteerd en opgeslagen
r: Pels & van Leeuwen, 's Hertogenbosch 2005; orgel teruggebracht naar situatie 1868, speeltafel aan de achterzijde; M I vp: Man 8-Ped 1
adviseurs KKOR dr Ton van Eck en drs Rogér van Dijk, Rudi van Straten, drs W. Diepenhorst en ir M.G. Polman namens Monumentenzorg
inspeling van het orgel op 5 juni 2005 door Véronique van den Engh

Dispositie

1886:
Manuaal
Prestant 8, Holpijp 8, Aeoline 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Trompet 8 bas/discant
 
1890:
Manuaal of Groot Orgel
Prestant 8, Viola da Gamba 8, Hohlflute 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolet 1, Trompet 8 bas/discant
Manuaal II of positief
Aeoline 8, Salicional 8, Voix celeste 8, Bourdon 8, Gemshoorn 4
Pedal C-f°
Subbas 16
Manuaal en Pedaalkoppeling
 
na 1890 (volgens Vermeulen):
Manuaal I
Prestant 8, Gamba 8, Hohlflöte 8, Prestant 4, Flöte 4, Octave 2, Flageolet 1, Trompet 8
Manuaal II
Bourdon 8, Salicionaal 8, Aeoline 8, Céleste 8, Gemshoorn 4
Pedaal
Subbas 16
2 Koppelingen
 
± 1940:
Manuaal C-f'''
Prestant 8, Gamba 8, Hohlflöte 8, Prestant 4, Flöte 4, Octave 2, Flageolet 1, Trompet 8
Positief C-f'''
Bourdon 8, Salicionaal 8, Aeoline 8, Celeste 8, Gemshoorn 4
Pedaal C-fº
Subbas 16
Manuaalkoppel, Pedaalkoppel
 
1953:
Hoofdwerk (manuaal II) C-f'''
Prestant 8, Salicionaal 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Superoctaaf 2, Ruispijp II, Trompet 8
Rugwerk (manuaal I) C-f'''
Bourdon 8, Kwintadeen 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Nachthoorn 2, Sesquialter II-III, Regaal 8
Pedaal C-fº
Subbas 16
aangehangen aan Rugwerk
2 Treden voor de koppelingen
 
2005:
Manuaal C-f'''
Prestant 8, Holpijp 8, Viola 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Flageolette 1, Trompet 8 bas/discant
Pedaal C-f° aangehangen
Subbas 16
Foto: Anton van Daal

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2013-08-12 09:12:07