RK kerk - Basiliek H Servaas hoofdorgel

In gebruik

(Kerk)gebouw

Boven het graf van St. Servaas - die hier werd begraven - verrees in de 4de eeuw de eerste kapel aan het Vrijthof.

De bouw van een nieuwe kerk begon vanaf ± 1039 (boven het graf van de 4e-eeuwse heilige St. Servaas). Het gebouw is in Romaanse stijl opgetrokken. De crypten uit de 6e eeuw zijn bewaard gebleven.

Het schip en transept werden in 1039 ingewijd.

In de Karolingische tijd was de kerk een twaalfhoekig gebouw met in het midden een zeskantige koepel. De stenen van het gebouw zijn verwerkt in de kerk uit de elfde eeuw.

Kerk vergroot in de 11e (12e) eeuw met dwarsbeuk en koor.

Romaanse kerk met een opvallende westbouw en "Keizerszaal" uit de 12e eeuw.

Aan de oostkant flankeren twee torens de apsis, die is voorzien van een galerij met rondbogen.

De 11e/12e eeuwse delen zijn te herkennen aan de muurbehandeling met lisenen (verticale banden) verbonden door rondboogfriezen, aan de twee lichtvensters met een deelzuiltje en aan de zg. dwerggalerij aan de apsis, de halfronde uitbouw aan het oostkoor.

Vanaf hier werden de relikwieën van heiligen aan het volk op het plein getoond.

De belangrijkste reliek wordt bewaard in de Noodkist van Sint Servaas, een schrijn die dateert uit 1160.

De Duitse keizer kon vanaf zijn zetel in het koor de gehele kerk overzien

Bergportaal uit de 13e eeuw. Kloostergang en pandhof uit de 14e en 15e eeuw.

40 kanunniken. Opheffing van het kapittel in 1797.

Tegen 1800 werd de kerk buiten gebruik gesteld, de oude inventaris inclusief orgel werd opgeruimd en de kerk gebruikt als pakhuis voor meubilair uit gesloten Maastrichtse kerken en kloosters.

Kerk in 1805 weer als parochiekerk in dienst genomen.

In ± 1840 is de afsluitwand achter orgel afgebroken en het meest westelijke gedeelte bij de kerkruimte getrokken.

De 19e eeuwse middentoren is verbrand in 1955.

In 1981 werden twee zijden van de twaalfhoek bloot gelegd.

Kerkrestauratie van 1981 tot 1992.

De kerk werd op 14 mei 1985 tot basiliek verheven. Dit gebeurde bij het bezoek dat Paus Johannes Paulus II bracht aan het graf van de H Servatius.

Recente opgravingen hebben de volgende bouwgeschiedenis van deze kerk opgeleverd: "na het overlijden van Servaas (± 359) is een kluis of cella over zijn graf gebouwd. In 550 werd op die plek een Merovingisch kerkje van 14 x 17 meter gebouwd. In het midden van de 8e eeuw wordt er een smalle langwerpige basilica-kerk gebouwd van 19 x 40 meter, drie beuken breed. Het altaar stond op de plek van het graf van Servaas. Deze kerk bestond tot de tiende eeuw. In 1039 wordt de nieuwe grote pelgrimskerk ingewijd. Onder proost Humbertus wordt begonnen met de restauratie van deze kerk. Uiteindelijk zal in de loop van de eeuwen hieruit de Servaaskerk ontstaan die wij nu kennen."

Restauratie koor in 1990.

Neo-gotische koorbanken geplaatst - gemaakt voor ALVERNA rk klooster minderbroeders (o: MAASTRICHT klooster)

Na een restauratie van negen jaar is de kerk op 12 mei 1990 opnieuw ingewijd.

Met Pasen 1993 is een marmeren ambo (spreekgestoelte) in gebruik genomen, gemaakt van Toscaans bardillo-marmer door steenhouwer Smeets te Bunde.