RK kapel - Caroluskapel Hoofdorgel
Nieuwe bestemming
Swalmerstraat 52
Bethehemstraat
Roermond
Gemeente Roermond
Limburg

(Kerk)gebouw

Laat-gotische kapel met rijk stucplafond in rococostijl is onderdeel van een in 1376 gesticht Kartuizerklooster "Maria van Bethlehem" en toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Bethlehem. De geschiedenis van de kapel begint bij Werner van Swalmen, ridder van Swalmen, die - na terugkeer uit het H Land - op de hoek van de Swalmer- en Betlehemstraat in 1372 een kapel liet bouwen.
In 1398 is begonnen met de bouw van de kloosterkerk met aan de noordzijde een broederkapel (Mariakapel). Eénbeukige kapel met een langgerekt driezijdig gesloten koor en een dakruiter, opgetrokken uit baksteen.
Rond 1600 kreeg de hoofdkapel aan de noordwestkant een achtzijdige traptoren. De spitsboogvensters werden rondbochtig.
De koperen lezenaar is uit het begin van de 16e eeuw. Een 16e eeuws houten Mariabeeld uit Zuid-Frankrijk.
Bij de grote stadsbrand in 1554 raakten klooster en kapel zwaar gehavend, waarna herbouw van kerk en bouw kapittelzaal / atrium. De gotiek is terug te vinden in de vierkante kapittelzaal in de Noorderkapel met zijn prachtig stergewelf uit 1556 tegen de westzijde van het schip.
In 1665 is de kapel weer door een stadsbrand verwoest waarna herbouw van de kerk. Het interieur van de hoofdkapel is geheel vernieuwd, Het ademt de barokke sfeer van het Oostenrijkse hof met zijn stucplafond vol vroeg-rococo-ornamenten daterend uit het midden van de 16e eeuw.
De houten koorbanken uit de 17e eeuw zijn in de 19e eeuw van Rolduc overgebracht naar hier.
In 1572 werden 12 kartuizers door de Geuzen vermoord bij verovering van de stad.
Begin 18e eeuw brak men de rondom de kruisgang gelegen cellen van de Kartuizers af.
± 1750 verbouwing van de kerk in rococostijl.
In 1783 werd het kartuizerklooster opgeheven op last van keizer Jozef II.
In 1786/87 vestigden zich hier vanuit het klooster St Gerlach te Houthem de Zusters Norbertinessen. De biechtstoel is in 1787 door de zusters meegebracht; een meubelstuk in régence-stijl vervaardigd rond 1730 met een frontversiering met de wapens van proost Christoforie en priorin Isalla van Raveschot, eveneens het offerblok met de beeltenis van St. Gerlach.
In 1797 werden de zusters Norbertinessen door de Fransen verjaagd. De kapel en het klooster stonden daarna jarenlang leeg.
In 1841 nam bisschop J.A. Paredis het gebouwencomplex over. In 1850 werd H Carolus de patroonheilige van de kerk. Van 1841 tot 1968 Groot Seminarie van het bisdom Roermond.
De geschilderde kruiswegstaties zijn rond 1860 vervaardigd in Roermond, in het atelier van Frans Nicolas.
Het sacramentsaltaar met haar neogotisch retabel dateert uit 1880 is vervaardigd in het atelier van Oor te Roermond, de schildering op de zijluiken door de Roermondse schilder Martin.
Toen men in 1926 de broederkapel ging vergroten is een schildering van "Het laatste Oordeel" ontdekt, begin 16e eeuw aangebracht op de achterwand. Verondersteld mag worden dat de schildering zwaar beschadigd is bij de grote stadsbrand van 1554 en vervolgens is overgewit. De schildering is gerestaureerd door Dik Schoonekamp te Amsterdam.
De triptiek die vooraan in de kapel hangt is in 1932 geschilderd door de Roermondse schilder A. Windhausen.
De houten lambrisering daterend uit 1933/34 is een geschenk van de Limburgse priesters aan de toenmalige president van het Groot Seminarie. De rechterzijde is vervaardigd door de Fa. Ramakers te Geleen, de linker door de fa. Wagemans te Roggel. Het voor de eerste bank rechts aangebrachte reliëf met Petrus en Paulus is vervaardigd door A. Windhausen te Goch (Dld.). De boven de lambrizering aangebrachte beelden dateren uit de vorige eeuw en werden vervaardigd in de ateliers van Cuypers en Stoltzenberg en Germanus-Baart te Roermond.
De reliekkasten bevatten het gebeente van de 12 kartuizers en de wereldheer die in 1572 bij de inname van Roermond door de troepen van Willem van Oranje zijn vermoord. In de linkerkast een kistje met de schedel van theoloog Dionysius de Kartuizer (1402-1476).
Gebrandschilderde ramen in het koor in 1934 vervaardigd door glazenier Joep Nicolas (1897-1972).
De gebrandschilderde ramen in de Broederkapel zijn in 1963 gemaakt door Jos Hermans.
In 1968 werd het complex verhuurd aan de Rijksgebouwendienst.
Restauratie en herinrichting in 1980/86 van kerk en broederkapel. Het houten Mariabeeld links achter in de kapel is afkomstig uit Spanje en gedateerd begin 16e eeuw, en is kort na de restauratie van de kapel in 1986 geschonken.
Vanaf 1986 worden in de kapel weer vieringen gehouden.
In de loop van 2001 is een begin gemaakt met het verbouwen van het gesloten klooster tot 52 luxe appartementen. Achter het gebouw staan de kantoren van het bisdom Roermond en de Caroluskapel. En die laatste blijft staan.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig

Hoofdorgel

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kapel - Caroluskapel Hoofdorgel Roermond -

Orgelhistorie

b:
b: Jean Baptist Le Picard, Luik rond 1740; de orgelkas, een gedeelte van de windvoorziening en een zevental registers zijn nog van het oude kartuis-orgel
b: Frans Louvigne, Roermond 1850/51; M II ap: 20 tot 22 registers
r: Gebrs. Müller, Reifferscheid 1876/77
r: P.J. Vermeulen, Weert 1888
r: M. Pereboom & Zn., Maastricht 1927; Pn
- het orgel heeft de Tweede Wereldoorlog onbeschadigd doorlopen
b: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1953, met oude orgelkassen en registers of delen van Louvigne; EP III vp: GO 10-Rugpos 7-Zw 10-Ped 7
adviseur P. Zeyen te Kerkrade namens de KKOR
het orgel is op 20/22 november 1953 weer in gebruik genomen met bespelingen door Henry Zeyen, organist kathedraal en Marinus Waltmans, organist Seminarie
r: Fa. Verschueren, Heythuysen 1986; gedeeltelijlke reconstructie
adviseur drs J.J. van der Harst namens de KKOR
r: Fa. Verschueren, Heyhuysen 2006; het binnenwerk van het 18e eeuwse Robustelly-orgel uit de H Nicolaaskerk te EUPEN is in de gerestaureerde Louvigny-kas geplaatst. De orgelpijpbn uit het Louvigny-orgel werden deels hergebruikt en deels door nieuwe vervangen.
Op zondag 30 april 2006 is het orgel opnieuw ingezegend en in gebruik genomen
o: 19e eeuws pijpwerk naar VOORSCHOTEN RK kerk H Laurentius Hoofdorgel Verschueren Orgelbouw, Heythuysen 2009;
Het orgel is een Rijksmonument.

Dispositie

1953:
Groot Orgel (II) C-g3
Bourdon 16, Montre 8, Bourdon 8, Octaaf 4, Gedekt-fluit 4, Kwint 2 2/3, Octaaf 2, Cornet V discant, Mixtuur III-IV, Trompet 8
Rugwerk (I) C-g3
Roerfluit 8, Kwintadeen 8, Montre 4, Koppelfluit 4, Doublette 2, Scherp II-IV, Kromhoorn 8,Tremolo
Zwelwerk (III) C-g3
Openfluit 8, Gamba 8, Celeste 8, Holpijp 8, Zing. Prestant 4, Roerfluit 4, Blokfluit 2, Sesquialter II, Cimbel II-III, Hobo 8, Tremolo
Pedaal C-f1
Subbas 16, Zachtbas 16 (tr. van Bourdon 8 Hw), Octaafbas 8, Gedektbas 8, Prestantbas 4, Mixtuur II-III, Basson 16
Koppelingen: GO-Positief, GO-Zwelwerk, Positief-Zwelwerk, GO-Zwelwerk 16, GO-Zwelwerk 4, Pedaal-GO, Pedaal-Positief, Pedaal-Zwelwerk, Pedaal-Zwelwerk 4
Speelhulpen: Autom. pianopedaal + oplosser, Vaste comb. P MF F TT + oplosser, Gen. tutti als piston met indicator, Rugpositief af als piston met indicator, Vrije comb. over alle registers en koppelingen, Vrije comb. met deelbare instelling per werk, 4 Pistons voor deelbare comb. Ped-GO-Positief-Zwelwerk, Tongwerken af, Trede Zwelkast
Foto: Hans Vreeman

Bronvermelding van het hoofdorgel

Boeken
Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 84 afb V-8*, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964
Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 87*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Janssen: Roermond monumentaal deel 2, kerken, kloosters en kapellen, uitgave stichting open monumentendag (2004)8-9 (4 foto's)*
Quaedvlieg, G.M.I.: Kerkorgels in Limburg (1975)11a* 19; uitgave Provinciaal Comité Limburg
Sars: brochure gedenkschrift St Odilienberg 8 14
Tijdschriften en andere uitgaves
250 jaar Orgelmaker Vermeulen 39 83
contaktbrief voor kerkenverzamelaars 46(2001)37, 49(2003)38, 56(2006)42
de Mixtuur 77(1994)858
inzegingsprogramma orgel 20 tot 22 november(1953)*
kerkepadgids (1982)64
orgelfestival Limburg (2003)40*
Laatste update: 2016-12-11 18:41:50