Hervormde kerk - Mariakerk
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Hoofdstraat 43
't Zandt
Gemeente Loppersum
Groningen

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in de 13e eeuw in Romano-Gotieke stijl. Het Gotische koor in de 15e eeuw toegevoegd.
De vier traveeën van het schip zijn overdekt door koepelgewelven met acht ronde ribben. Op het tweede gewelf uit het westen zijn twee vakken beschilderd in de oorspronkelijke Romano-Gotische decoratie. De beide grote ramen zijn later ingebroken.
De 15e eeuwse beschildering van het koorgewelf bleef vrij gaaf bewaard.
Sierlijke preekstoel.
Kerkrestauratie in 1962/67. De ramen aan de zuidzijde zijn hersteld naar voorbeeld van bewaard gebleven exemplaren, nissen gevuld met siermetselwerk in diverse patronen.
PKN-kerk.
De toren van deze kerk is op 7 februari 2014 overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Opvallend is dat de losstaande toren aan de oostkant van de Mariakerk staat. Dat is ongebruikelijk. Een toren staat doorgaans aan de westzijde terwijl de plaats van het altaar in een RK kerk aan de oostzijde is. Met deze overname bezit de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) 68 kerken, 2 synagogen, 6 meest vrijstaande torens en 36 kerkhoven/begraafplaatsen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Brouwer: orgelluiken in Ned 59
Knock 51; vervolg
Knock 60
Steensma: langs de oude Groninger kerken 84-86 foto's 56* 57* 58* 59*
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 4* 87*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tijdschriften en andere uitgaves
brochure orgelhistorie in Groningen; Stichting Groningen Orgelland
contactbrief voor kerkenverzamelaars 25(1991)18
de Mixtuur 73(1993)690-693 (4 foto's)*
foto Groninger Orgelagenda (1996)4*
het Orgel 2(1990)65
kerkepadgids (1978)13

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk - Mariakerk 't Zandt -

Orgelhistorie

b: Hendrick Huis 1662 in trant broer Berendt; M II ap: Hw 8-Rw 7
- onderhoud Albertus Anthony Hinsz
r: Albertus Anthony Hinsz rond 1730-1740; klavieren vernieuwd (inclusief het pedaal) en een gedeelte van de tractuur, Trompet vernieuwd
r: F.C. Schnitger jr/Freytag, Groningen (mogelijk voor A.A. Hinsz) 1785; reparatie
o/r: H.H. Freytag & Comp. 1791/92; orgel tegen westmuur op nieuwe galerij geplaatst en gerenoveerd, waarbij delen van de oude balustrade opnieuw gebruikt werden, nieuwe laden, de pijpen voor Cis, Dis, Fis, Gis, cis''' en d''' werden bijgemaakt, dispositiewijzigingen; M II ap: Hw 8-Rw 7
keuring door J.W. Lustig
r: 1828; "verfraaiing", de barokke ornamentiek sneuvelde behoudens het 18e-eeuwse Davidsbeeld (volgens het handschrift-Broekhuyzen)
r: Jan Doornbos, Groningen begin 1900; drie spaanbalgen door een rechtopgaande magazijnbalg vervangen, verschillende registers verwijderd
r: Hendrik Vegter, Usquert; ventilator geplaatst
- orgel gedemonteerd door Fa. Bakker & Timmenga te Leeuwarden in 1962
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1966; orgelkassen inclusief het snijwerk hersteld en gecompleteerd, kassen overschilderd in imitatie-mahonie, een kleur ontleend aan de beschildering van ± 1826, alleen het Rugpositief herplaatst
- het orgel is in 1982 in zeer slechte staat
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1990; het oude bestand werd zo goed mogelijk geconserveerd, verdwenen registers in de stijl van Huis bijgemaakt, de magazijnbalg van Doornbos is gehandhaafd; M II ap: Hw 9-Rw 6
adviseur C.H. Edskes
orgel op 28 oktober 1990 weer in gebruik genomen met een bespeling door Wim van Beek te Haren met een presentatie door C.H. Edskes

Dispositie

1662:
Manuaal (II) C D E F G-c3
Rugpositief (I) C D E F G-c3
Sterrens, Pauq en Nagtegaal (volgens N.A. Knock)
 
1792:
Manuaal (I) C-d2
Rugpositief (II) C-d3
 
1851:
Manuaal C-c3
Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Quint 3, Octaaf 2, Sifflet 1 1/2, Mixtuur IV-VI, Trompet 8
Rugpositief C-c3
Quintadeen 8, Prestant 4, Superoctaaf 2, Quint 1 1/2, Sexquialter II, Mixtuur, Vox Humana 8, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Twee ventielen
koppeling tot pedaal
Sterrens (d.i. Cimbelsterren), Nagtegaal en Pauq
 
1990:
Hoofdwerk (I) C-d3
Prestant 8, Holpyp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur IV-V-VI 1 2/3, Trompet 8, Vox humana 8 discant
Rugpositief (II) C-d3
Quintadena 8, Prestant 4, Octaaf 2, Sesquialter II 1 1/3-4/5, Scherp III-IV 2/3, Dulciaan 8
Pedaal C-d1
aangehangen aan Hoofdwerk
Schuifkoppel (trekkoppel Hw-Rw, in werking bij naar voren getrokken bovenklavier)
Toonhoogte a1 = 453 Hz. bij 20º C., Winddruk 67,5 mm wk., Stemming evenredig zwevend
Tremulant (1990), Afsluiting manuaal, Afsluiting positief

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42