Hervormde kerk - Petrus en Pauluskerk
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Kerkstraat 9
Usquert
Gemeente Eemsmond
Groningen

(Kerk)gebouw

Rond 600 (790) is een kapel en klooster gebouwd.
Nieuwe kerk gebouwd in de 12e eeuw op de plaats van de kapel op een omheind kerkhof. Oorspronkelijk overwelfd, bakstenen kerkgebouw met wellicht jongere driezijdige sluiting.
Klokkenstoel met gelui van twee klokken, waarvan een van Harmannus, 1405 ??, diam. 140 cm. en een van G. Schimmel, 1690, diam. 92 cm.
In 1587 werd het dorp door de Staatse troepen van Willem van Nassau vernield.
Twee oude klokken in de toren: de grootste klok gegoten in 1405 met een diameter van 140 cm, de kleine gegoten in 1690.
In de kerk 18de eeuwse preekstoel met snijwerk aan de kuip, achterschot en klankbord. Achter preekstoel wandschildering; Heiligenfiguren.
Twee overhuifde herenbanken versierd met snijwerk en vazen op de hoeken. Verscheidene zerken.
In de 19e eeuw is de buitenkant voorzien van een pleisterlaag en de vrijstaande toren werd in die tijd afgebroken.
Dankzij een restauratie in 1863 kreeg de kerk een neo-gotisch uiterlijk.
In 1869 verrees aan de westzijde van de kerk een nieuwe, veel hogere toren in dezelfde stijl en herbergt twee klokken (dis1 van Harmannus uit 1405 en a1 anoniem uit 1690.
In de muren zijn de aanzetten te zien van de oorspronkelijke gewelven, die drie jaar na de oplevering van het orgel zijn afgebroken en werden vervangen door houten, gestucte tongewelven. Op de oostwand zijn restanten van muurschilderingen uit de late middeleeuwen zichtbaar. Maria en Petrus zijn te herkennen in een fragment uit het Laatste Oordeel. Een modern kunstwerk aan de noordkant van de kerk vervelt het verhaal van missionaris Liudger en de blinde bard die hij bekeerde tot het christendom.
In 1977 is de kerk overgenomen door de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). De kerk is een Rijksmonument.
De kerk is in fasen gerestaureerd. De eerste fase, het waterdicht maken van dak en dakgoten is zomer 1988 van start gegaan. De eerste fase kwam voorjaar 1989 gereed.
In augustus 1989 ging de tweede fase van start: het opknappen van kerk en toren.
Op 31 oktober 1990 was de officiële heringebruikname.
PKN-kerk

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gierveld: 250 jaar Hinsz-orgel Leens 26
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)131 191
Oost/Wisgerhof: er staat een orgel 32
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 54, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tillema: foto A 19*, de Mixtuur Schagen
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)57, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 20(1988)15, 21(1989)13, 22(1989)12, 25(1991)18, 58(2007)16 18
de Mixtuur 5(1971)76, 7(1972)118, 38(1982)306 307* 308 320, 54(1986)201
de Orgelvriend 2(1976)6*, 4(1988)24
groninger orgelagenda (2010)14-15
kerkepadgids (1989)61**

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk - Petrus en Pauluskerk Usquert -

Orgelhistorie

b: Gebr. Huis voor 1656; M II ap: Hw-Rugpos
r: Anthony Abbringe Stint, Amsterdam 1656
r: A.A. Hinsz 1748
r: Lohman 1793, 1818
b: Petrus van Oeckelen & Zn., Groningen 1852; M II ap: Hw 9-Bov 7
r: Hendrik Vegter, Usquert ± 1932, herstelling en wijziging, klaviatuur vernieuwd, Flageolet 1 van het bovenwerk vervangen door een Aeoline
r: A.J. Opten, Groningen 1967; revisie; M II ap: Hw 9-Bov 7
- na 1990 raakte het orgel onbespeelbaar
r: Fa. Mense Ruiter 2007; het orgel werd teruggebracht naar de situatie van 1852. De windvoorziening kan nog getreden worden; M II ap: Hw 9-Bov 7
orgel op 11 mei 2007 officieel opnieuw in gebruik genomen

Dispositie

1967:
Hoofdwerk (onderwerk) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Mixtuur IV bas/discant, Cornet III discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-f3
Holpijp 8, Viola di Gamba 8 C-B gecombineerd met Holpijp, Aeoline 8, Prestant 4, Fluit 4, Fluit 2, Vox Humana 8 doorslaand
Pedaal C-c1
aangehangen
Manuaalkoppel bas/discant
Afsluiting Onderwerk
Afsluiting Bovenwerk
Windlosser
De discant begint op c1

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42