Evangelisch Lutherse kerk
In gebruik
Foto: Anton van Daal
Haddingerstraat 23
Groningen
Gemeente Groningen
Groningen

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in 1694/96 als schuilkerk. Het is een zaalkerk met aan drie zijden tribunes. Vier toscaanse kolommen dragen het houten tongewelf.
De kerk is in 1696 ingewijd en in gebruik genomen.
De preekstoel is ontworpen door de schrijnwerker en stadsbouwmeester Allert Meijer. Het snijwerk is van Jan de Rijk.
Concessie tot bouw in 1772 tijdens het beleg van Groningen.
In 1733 is een fraaie messing kroonluchter ontworpen en gemaakt door Jan Borchardt. Er waren veel rijke versieringen. Het stadswapen van Groningen was er op aangebracht. En de bekroning vormde de stadhouderlijke kroon van Prins Friso, de latere stadhouder Willem IV.
Begin 19e eeuw is de kroonluchter verkocht omdat men geld nodig had voor de restauratie van de kerk. Na omzwervingen, o.a. in de VS, is de kroon via de Kunst-Rai weer in Nederland terecht gekomen. De kerk wil in 2006 de kroonluchter terugkopen maar geschat wordt dat dit enkele honderdduzenden euro's zal gaan kosten.
Het voorgebouw is in 1874 verbouwd.
PKN-kerk.
In 1990 zijn plannen gemaakt door het ingenieursbureau E. Haag en De Poarte te Leeuwarden voor algehele restauratie van de kerk.
In 1993 zijn de vergaderruimten bij de kerk gerestaureerd (zie Luthelzaal).
In november 1994 is een begin gemaakt met de restauratie van de kerk.
Op 26 september 1998 was de restauratie klaar. Het is de enige kerk in de stad Groningen die haar karakter van schuilkerk heeft behouden
Het gebouwencomplex heeft behalve voor kerkdiensten ook een multiculturele bestemming gekregen. Op zondag zijn er kerkdiensten. Door de week wordt de kerkzaal, die een goede acoustiek heeft, gebruikt voor concerten. Zo is exploitatie van het gebouw mogelijk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Dorgelo, Wim; De Groninger orgelmaker Albertus Anthoni Hinsz (1704-1785)5
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)110 119 159 166
Knock, Nicolaes Arnoldi: aantekeningen bij disposities kerkorgelen van J. Hess, vervolgd en bijgevoegd door George Hendrikus Broekhuyzen Sr. en Jan Zwart, Kampen (1973)35-37
Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)40
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 88
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 21 24 33 56, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)144, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 24(1990)15, 26(1991)11, 30(1993)18, 32(1994)19, 34(1995)25, 41(1999)17, 53(2005)18, 56(2006)15
de Mixtuur 39(1982)349
de nagelaten geschriften van de orgelmaker Arp Schnitger (1968)3 15 20-22 25 26 52
groninger orgelagenda (2010)18-19
het Orgel 2(1959)34

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Evangelisch Lutherse kerk Groningen -

Orgelhistorie

b: Arp Schnitger, Groningen 1699/1700, orgelkassen van kastemaker Albert Meyer; M II ap: Hw 9-Borstw 7
orgel in 1700 voltooid
r: Johannes Radeker, Rudolf Garrels en kistemaker Harmen Nieuwmeyer 1717 in opdracht van Arp Schnitger: vrij pedaal in aparte torens; M II vp: Hw 9-Borstw 7-Ped 7
r: Frans Caspar Schnitger 1726
r: Albertus Anthony Hinsz, Groningen 1782/83; (vrij pedaal volgens Knock)
r: Wed. Henrich Hermann Freytag 1812, 1819, 1838
r: Herman Eberhard Freytag & Zn. 1850/52; Rugwerk in klassieke Fretagstijl (alla Zuidbroek) met fraai profielwerk, dat qua stijl aansluit op het oude Schnitgerorgel; M III vp: Hw 9-Rw 9-Borstw 7-Ped 6
o: Rugpositief naar GASSELTENIJVEEN Ned Hervormde kerk Gebr. van Oeckelen 1900; M I: Man 9
b: Fa. Van Oeckelen & Zn., Haren 1896/97; M II

Dispositie

1699 (Schnitger):
Hoofdwerk
Holpijp 8, Praestant 4, Sifflet 4, Nasard 3, Octaaf 2, Sesquialtera, Mixtuur bas/discant, Trompet 8, Vox Humana 8
Borstwerk
Gedekt 8, Blokfluit 4, Octaaf 2, Woudfluit 2, Quint 1 1/2, Scherp, Kromhoorn 8
 
1788 (volgens Nicolaas Arnoldi Knock):
Manuaal
Holpyp 8, Praestant 4, Sifflet 4, Nasat 3, Octaaf 2, Mixtuur bas/discant, Sexquialter, Trompet 8, Vox Humana 8, Tremulant
Borstwerk
Gedakt 8, Blokfluit 4, Octaaf 2, Waldfluit 2, Quint 1 1/2, Scherp, Kromhoorn 8, Tremulant
Pedaal
Bourdon 16, Praestant 8, Octaaf 4, Mixtuur, Bazuin 16, Trompet 8, Cornet 2
3 Afsluitingen, Ventyl, 4 Blaasbalgen
 
1850 (Freytag: volgens aantekeningen disposities knock):
Manuaal
Prestant 8, Holpijp 8, Fluit Trav. 8, Prestant 4, Openfluit 4, Nazart 2 2/3, Octaaf 2, Quint 1 1/3, Mixtuur III, Trompet 8, Vox Humana 8
Rugwerk
Prestant 16 discant, Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Octaaf 2, Mixtuur IV-V-VI, Trompet 8
Borstwerk
Gedakt 8, Viol di Gamb 8, Blokfluit 4, Octaaf 2, Woudfluit 2, Flageolet 1, Kromhoorn 8
Pedaal
Bourdon 16, Prestant 8, Gedakt 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Trompet 8, Cornet 2
Pedaal en 2 Manuaal koppelingen
Tremulant, Ventil, 5 Blaasbalgen
Foto: Anton van Daal

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2017-10-24 15:16:29