Hervormde Grote of St Hippolytuskerk
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Concordiaplein 1
Milnsom
Middelstum
Gemeente Loppersum
Groningen
Milnsom
Middelstum
Gemeente Loppersum
Groningen
(Kerk)gebouw
| Kerk gebouwd in 1445, forse laatgotische dorpskerk. Volgens een gedenksteen werd met de bouw in 1445 begonnen. | |
| Eerst werd het koor en de dwarsarmen opgetrokken bij een oudere kerk, daarna volgde een verbouwing van het schip overdekt met een kruisribgewelf. | |
| In het midden van de 17e eeuw werd de toren van een koepel voorzien met een Hemony-carillon uit 1661/63. | |
| In de kerk tussen koor en noorderdwarspand is de sacristie gebouwd. | |
| Op de gewelven enkele laat-middeleeuwse schilderingen. | |
| In de noordelijke dwarsarm een zandstenen grafteken voor Egbert Onstra ( ± 1476). | |
| Gestoelte uit 1704 dat als koorafsluiting dienst doet. | |
| Gesneden preekstoel uit 1733. | |
| Kerkrestauratie 1974/1981. | |
| PKN-kerk. | |
| Het unieke Hemony-carillon is gerestaureerd door de Koninklijke Klokkengieterij Petit & Fritsen te Aarle Rixtel. In februari 1997 zijn alle klokken weer teruggekeerd naar Middelstum. | |
| De kerk, kerkhof en pastorie zijn 21 maart 2014 overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Deze stichting beheert nu 69 kerken, 2 synagogen, 7 vrijstaande kerktorens en 42 kerkhoven/begraafplaatsen. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
| Boeken | |
| Bouman: Nederland Orgelland 105 afb VI-8*, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964 | |
| Gierveld: 250 jaar hinsz-orgel leens 25 | |
| Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)131 133 166 | |
| Holthuis, J.: petrus van oeckelen, orgelmaker te Harenmolen bij Groningen 5(1985)6 8 10 | |
| Steensma: langs de oude groninger kerken 59-60 foto's 37* 38a* | |
| Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 11 16 19 20 22 28 42 43 52 60, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)144, Fryske Akademy Leeuwarden 2003 |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| contactbrief voor kerkenverzamelaars 38(1997)17 | |
| de Mixtuur 5(1971)76, 38(1982)307 308 | |
| de nagelaten geschriften van de orgelmaker Arp Schnitger (1968)12 45 | |
| de orgelmaker Witte 8 | |
| eredienstvaardig 5(1985)240 | |
| het Orgel 9(1958)122, 5(1972)116 |
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde Grote of St Hippolytuskerk | Middelstum | - |
Orgelhistorie
| b: |
Johannes ?? 1550 - het orgel werd in 1568 verwoest |
| b: | A. Waelkens 1617 ?? |
| b: | Arp Schnitger, Groningen 1695/96; orgel nagenoeg geheel herbouwd; M II ap: Hw 9-Rw 6 |
| r: | Johannes Radeker, Franeker 1723; nieuwe balg en Dulciaan 8 |
| r: | A.A. Hinsz 1735 |
| r: |
D. Lohman 1798 - het orgel is in 1863 gesloopt door Petrus van Oeckelen, Harenermolen, de pijlers van het Schnitger-orgel bleven bewaard |
| b: | Petrus van Oeckelen, Harenermolen 1861/63 |
| r: | Fa. P. van Oeckelen & Zn. 1885 & 1893; reparaties |
| r: |
H. Thijs 1921; reparaties - Plaatsing van een windmotor door Hendrik Vegter te Usquert in 1925 |
| r: |
Hendrik Vegter, Usquert 1936; uitbreiding met een zelfstandig pedaal, bestaande uit een Subbas 16 en OIctaafbas 8 op een pneumatische lade. Uitbreiding met een pedaalkoppel. De bas van de Trompet 16 kreeg nieuwe, zinken bekers. De Trombone 8 werd geheel vervangen door een nieuw exemplaar met zinken bekers. Niueuwe tremulant voor het gehele werk - bij de kerkrestauratie van 1974/1981 werd het zelfstandige pedaal weer verwijderd |
| r: | Mense Ruiter 198/83; de bas van de Trompet 16 kreeg nieuwe bekers uit orgelmetaal en nieuwe tongen. De Trombone 8 werd vervangen door een originele Van Oeckelen-trompet van elders. De registerbediening van Bourdon 16 en Trompet 16 (bas) kregen twee standen waardoor C-d1 ook afzonderlijk te gebruiken zijn, Nieuwe opliggende tremulant op het Bovenwerk, te bedienen via de knop "Nihil". De orgelkas werd in de oorspronkelijke kleuren - rijtuigzwart met gouden accenten - geschilderd |
| r: | Mense Ruiter 1985/86; plaatsing van een vrij pedaal met twee stemmen. Het pijpwerk van de Subbas 16 uit 1936 werd hiervoor gebruikt en uitgebreid met 12 tonen ten behoeve van de transmissie Bourdon 8. De tweede stand van de Bourdon 16 van het Manuaal werd ongedaan genaakt. Nieuwe pedaalkoppel; M II vp: Man 12-Bov 8-Ped 2 |
Dispositie
| 1696 (volgens de verzameling van G.W. Lohman): | |
| Manuaal C D E F G A-c3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Octaaf 4, Quint 3, Octaaf 2, Quint 1 1/2, Mixtuur III-IV-V, Trompet 8, Cornet 2 bas (tongwerk) | |
| Rugpositief C D E F G A-c3 | |
| Holpijp 8, Prestant 4, Octaaf 2, Nachthoorn 2, Sexquialter II, Vox Humana 8 | |
| Pedaal | |
| aangehangen | |
| 3 Blaasbalgen, 2 Afsluitingen, Tremulant | |
| 1986: | |
| Manuaal C-g3 | |
| Prestant 16 discant, Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Nachthoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-V bas/discant, Cornet V discant, Trompet 16 bas/discant, Trombone 8 bas/discant | |
| Bovenwerk C-g3 | |
| Prestant 8, Holfluit 8, Viola di Gamba 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit Gedakt 4, Woudfluit 2, Clarinet en Vagot 8 (doorslaand), Tremulant | |
| Pedaal C-d1 | |
| Bourdon 16, Bourdon 8 | |
| Koppeling bas/discant. Koppeling Man. - Ped. | |
| Nihil (tremulant Bovenwerk). Afsluiting Ondermanuaal, Afsluiting Bovenmanuaal. Windlosser |
Foto: www.nederlandseorgelkalender.nl
Bronvermelding van bovenstaand orgel
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Geen informatie aanwezig | |
Laatste update: 2018-06-11 18:30:27