Hervormde kerk
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Kerksingel 1
Nieuwolda
Gemeente Oldambt
Groningen

(Kerk)gebouw

Naam plaats ook: Neiwol, Nijwol, Nijwolde of 't Hammerk.
Kerk gebouwd in 1718. De toren is uit 1765.
Kerkrestauratie in 1978.
De toren is in 1990 volledig gerestaureerd. Eén kenmerk van de toren bleef ongewijzigd. Hij stond scheef en staat nog altijd scheef.
Hervormden en Gereformeerden van Nieuwolda gingen Samen-op-Weg. De Hervormde kerk werd de PKN-kerk vanaf voorjaar 1998. De Gereformeerde kerk werd afgestoten.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Bouman: Nederland Orgelland 96, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)131
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 40 42 135*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tillema: foto A 21*, de Mixtuur Schagen
Tijdschriften en andere uitgaves
brochure orgelhistorie in Groningen; Stichting Groningen Orgelland
contactbrief voor kerkenverzamelaars 25(1991)17, 42(1999)20, 47(2002)19, 48(2002)17
de Mixtuur 5(1971)74, 7(1972)118
het Orgel 7/8(1960)157* 159-160, 2(1990)67

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Nieuwolda -

Orgelhistorie

b: Johann Friedrich Wenthin (1746-1805), Emden 1787; M II: Hw 13-Bov 8
r: Nicolaas Anthonie Lohman, Groningen 1808; reparatie
r: Nicolaas Anthonie Lohman, Groningen 1811; drie nieuwe vazen "met hun ornamenten" als bekroning van de orgelkas geplaatst
r: Nicolaas Anthonie Lohman, Groningen 1816; het p[ijpwerk van de Fluit Travers 8 (huidige Tregterfluit) wordt opnieuw gelijmd
r: G.W. Lohman 1853; herstelwerkzaamheden
r: Roelf Meijer 1874/76; restauratie en dispositiewijziging, het orgel onderging een schoonmaakbeurt en herstel. De vier spaanbalgen werden vervangen door een magazijnbalg. De tongwerken Trompet 8, Dulciaan 16 en Vox Humana 8 werden vervangen door een Trompet 8 (met doorslaande tongen in het groot octaaf) en een Euphone 16 (geheel doorslaand). De samenstelling van de Mixtuur werd gereduceerd tot I-V. de Scherp van het Bovenwerk werd vervangen door een Viola di Gamba 8. De grootste 24 pijpen van de Bourdon 16 werden vervangen door nieuw houten pijpwerk
r: Andreas (J.) Doornbos, Groningen 1904; i.v.m. werkzaamheden aan de toren wordt de magazijnbalg verplaatst en werd de opgang naar het orgel gewijzigd. De dispositie werd vrij ingrijpend gewijzigd, verwijdering twee oorspronkelijke vulstemmen en twee tongwerken
r: J. Doornbos 1918; werkzaamheden
- tijdens de oorlogshandelingen in 1945 raakt het orgel ernstig beschadigd. Na 1945 herstel van de oorlogsschade
r: Klaas Doornbos, Groningen 1950 m.m.v. C.H. Edskes; Op de Dulciaan 16, de Vox Humana 8 en de bas van de Bourdon 16 van het Hoofdwerk na wordt de dispositie hersteld. Voor de reconstructie wordt nieuw pijpwerk gemaakt, behoudens voor de Gemshoorn, die grotendeels afkomstig is uit het Meijer-orgel (1868) te Schildwolde. De klaviatuur wordt deels vernieuwd
r: Mense Ruiter, Zuidwolde 1978; herstelwerkzaamheden na een kerkrestauratie. Schoonmaakwerk van het orgel en windlekkages in laden en windkanalen verholpen; M II ap: Hw 11-Bov 8
r: Mense Ruiter, Zuidwolde 1998/2001; gefaseerde restauratie. De beide windladen worden gerestaureerd. De windvoorziening wordt naar de zijkant van de galerij verplaatst. De bakstukken uit 1950 worden aangepast in een aan Wenthin verwante stijl. De winddruk wordt verhoogd van 67 naar 92 mm. waterkolom
Het orgel werd op 17 november 2001 weer in gebruik genomen

Dispositie

1787:
Hoofdwerk (I) C-e3
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Salicionaal 8, Octaav 4, Gemshoorn 4, Nasard 3, Octaaf 2, Koppelfluit 2, Mixtuur IV-VI, Dulciaan 16, Trompet 8, Vox Humana 8
Bovenwerk (II) C-e3
Gedekt 8, Fluit travers 8, Praestant 4, Gedektfluit 4, Speelfluit 2, Cornet III, Scherp III-IV, Vox Angelica 8
Pedaal C-e1
aangehangen aan manuaal I
 
± 1960 (volgens Bouman):
Hoofdwerk (I)
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Salicionaal 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Koppelnasat 2 2/3, Superoctaaf 2, Koppelfluit 2, Mixtuur IV-VI 2, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk (II)
Gedekt 8, Trechterfluit 8 discant, Praestant 4, Koppelfluit 4, Spitsfluit 2, Cornet III 2 2/3, Scherp IV 1, Dulciaan 8, Tremulant, Loze knop "Swyger"
Pedaal
aangehangen
 
1978:
Hoofdwerk (I) C-e3
Bourdon 16, Praestant 8, Salicionaal 8, Holpijp 8, Octaav 4, *Gemshoorn 4, Coppelnasat 3, Superoctaav 2, Coppelfluyt 2, Mixtuur IV-V-VI, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk (II) C-e3
Gedact 8, Tregterfluyt 8 discant, Praestant 4, Coppelgedact 4, Speelfluyt 2, Cornet III discant, Scherp III-IV, Vox Angelica 8, Tremulant, Loze knop "Swyger"
Pedaal C-e1
aangehangen aan manuaal I
Koppeling Hoofdwerk-Bovenwerk (trekkoppel)
De discant begint op c1
Oorspronkelijk had het hoofdwerk nog een Dulciaan 16 en een Vox Humana 8
Bij de restauratie-1950 niet hersteld, de ruimte is echter aanwezig
* afkomstig uit het orgel te SCHILDWOLDE (R. Meijer, 1868)
 
2001:
Hoofdwerk C-e3
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Salicionaal 8, Octaav 4, Gemshoorn 4, Coppelnasat 3, Superoctaav 2, Coppelfluyt 2, Mixtuur IV-V-VI, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-e3
Gedact 8, Tregterfluyt 8 discant, Praestant 4, Coppelgedact 4, Speelfluyt 2, Scharp III-IV, Cornet III, Vox angelica 8
Pedaal C-e1
Aangehangen
Coppeling
Tremulant
Afsluyting hoofdwerk. Afsluyting bovenwerk. Calcant. Ventyl
Registeropschriften van de in 1904 verdwenen tongwerken: Nihil en Swijger
Foto: Hans Vreeman

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-13 16:51:46