Kleinseminarie Aartsbisdom Utrecht
Nieuwe bestemming

Geen
foto
beschikbaar

Arnhemseweg 346
Apeldoorn
Gemeente Apeldoorn
Gelderland

(Kerk)gebouw

In de periode 1850-1940 was Apeldoorn het centrale punt van de rooms-katholieke kerk waardoor vele katholieke instellingen, waaronder het kleinseminarie, besluiten zich daar te vestigen. Een Kleinseminarie is een instelling van secundair onderwijs, waar de leerlingen worden voorbereid op de eigenlijke priesteropleiding in een (groot)seminarie. Kleinseminarie was vooral een opleiding voor jongens in de leeftijd van 12 tot 18 jaar.
De kapel maakt deel uit van een complex, in 1933-1935 gebouwd naar ontwerp van de architect J.M. van Hardeveld, met invloeden van de Delftse School. De monumentale kapel is een sterk religieus element binnen het complex, van het type Pseudobasiliek met aan een zijde uitgebouwde biechtkapellen onder een lessenaarsdak, ligt in het verlengde van de westvleugel haaks op de noordvleugel met het koor gericht naar het noorden. De kapel bestaat uit een hoog gesloten bakstenen toren (58m hoog) waarachter het schip, twee zijaltaren, absis, kooromgang en zeven straalkapellen met aan de oostelijke zijde van het koor de sacristie. Het spitse tentdak van de toren en het schilddak van het koor is gedekt met leien in maasdekking. Onder het tentdak van de toren bevindt zich respectievelijk het waterreservoir en de galmgaten waardoor de dubbele functie van klokken- en watertoren ontstaat. Aan de binnenzijde van de toren op de begane grond zijn de bakstenen pilaren rood geglazuurd evenals de lambrizering. Op de eerste verdieping is het uitspringende balkon, bestemd voor het zangkoor.
De pseudobasiliek bestaat uit een middenbeuk en twee zijbeuken onder een zadeldak gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen. De hoge smalle zijbeuken met stompe spitsboogvensters in glas-in-lood met zandstenen vorktraceringen eindigen in dwarse spitse tongewelven. Vanuit de zijbeuken heeft men toegang tot de biechtkamers, twee zijaltaren en de middenbeuk. Op de scheiding van de zij- en middenbeuk staan vierkante mat blauw geglazuurde bakstenen pilaren met gebeeldhouwde kapitelen. Het relief geeft voorstellingen weer uit het leven van Jezus vervaardigd door Wim Nijs in Euville. De middenbeuk is te verdelen in vijf traveeën met op de scheiding een platte gordelboog aan de binnenzijde en een steunbeer aan de buitenzijde. De platte gordelbogen aan de binnenzijde onderbreken het spits gefacetteerd tongewelf van het schip.
Het koor bestaat uit drie smalle traveeën en een veelzijdige absis met kooromgang waar zeven vijfhoekige straalkapellen op uitkomen. De absis heeft acht gewelfribben die uitstralen vanuit een punt. Boven de kooromgang en straalkapellen bevinden zich graatgewelven. In de dertien gedrukte spitsboogvensters in het koor zijn de twaalf apostelfiguren en het christusfiguur afgebeeld in de glas-in-loodramen vervaardigd door Willem Wiegmans. De figuren zijn tot in hun details geheel uit kleine scherven opgebouwd met uitzondering van de grote hoofden, handen en voeten in grisaille. Aan de buitenzijde zijn de vensters van elkaar gescheiden door een steunbeer met luchtboog. In de straalkapellen en biechtkamers bevinden zich kleine gedrukte spitsboogvensters. Speklagen aan de buitenzijde van de straalkapellen.
Oostelijk van het koor ligt de sacristie met rechthoekige plattegrond, bestaande uit een kelderverdieping en begane grond. Het interieur van de sacristie is volledig bewaard gebleven waaronder voornamelijk meubilair en sierruitjes vervaardigd door Willem Mengelberg.
De opkomst van de kleinseminaries was in het begin van de 19e eeuw. Elke provincie telde wel een of meerdere kleinseminaries aan het eind van de negentiende eeuw. In het midden van de twintigste eeuw en met name in jaren zestig van de twintigste eeuw nam het aantal interne leerlingen snel af. De omzetting in een open internaat met een of meer middelbare opleidingen was veelal geen succes. De meeste internaten werden gesloten. De meeste kleinseminaries zijn nu omgevormd tot gewone secundaire of middelbare scholen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Dijk, Peter van/Oost, Ger: Utrecht Orgelstad (1981)26*
Tijdschriften en andere uitgaves
foto F 15

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Kleinseminarie Aartsbisdom Utrecht Apeldoorn -

Orgelhistorie

b: Fr. B. Loret, Mechelen ?? 1856 voor ?? of voor CULEMBORG Klooster Jezuïten; M II ap:
o/r: Fa. Maarschalkerweerd, Utrecht vóór 1917
o: Fa. J.J. Elbertse & Zn., Soest 1936
r: Fa. J.J. Elbertse & Zn., Soest 1951
o: UTRECHT RK kerk H Geest Fa. J.J. Elbertse & Zn., Soest met vrijwilligers 1974; M/Pn II vp: Hw 8-Nw 5-Ped 1

Dispositie

Geen informatie aanwezig

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2014-11-16 11:48:10