RK kerk Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming - Mariakerk Hoofdorgel

In gebruik

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in 1228. Mariakerk. Romaanse kerk (zie daar).

Nieuwe kerk gebouwd in 1477; laat-gotische pseudo-basiliek met een driezijdig gesloten koor.

In augustus 1595 is de oude Mariakerk op het Raadhuisplein in Hervormde handen overgegaan (zie daar).

In 1846 wederoprichting van de Statie Apeldoorn.

De nieuwe waterstaatskerk is in 1847 in gebruik genomen aan de Hoofdstraat 18 (zie daar).

Deze kerk is gesloopt.

Nieuwe kerk gebouwd in 1896/98. Neogotische kruisbasiliek met aan Nederrijnse late gotiek ontleende baksteenvormen. Het schip is gebouwd in 1896/98 naar ontwerp van architect J.W. Boerbooms te Arnhem (hij overleed tijdens de bouw). Aannemer Chr. Wegerif.

Ingebruikname kerk in 1898.

In 1901/02 verdere afbouw met dwarsschip en koor door de architecten Jos.Th.J. Cuypers en Jan Stuyt in gewijzigde vorm.

De 70 meter hoge westtoren is nimmer gerealiseerd wegens geldgebrek.

De kerk is op 18 september 1902 ingewijd.

Het houtgesneden kerkmeubilair, een vleugelaltaar en een beeldengroep zijn in 1893 vervaardigd in het atelier van de Utrechtse beeldhouwer Friedrich Wilhelm Mengelberg (vader van de dirigent Willem Mengelberg). De glas-in-lood ramen in de koorapsis zijn van Otto Mengelberg. De muurschilderingen en de kruiswegstaties zijn van Wijnand Geraerdts uit 1920-1925.

De kerk beschikt over een unieke kerstgroep van W. Harzing. Veluwse boeren hebben hiervoor model gestaan.

In het voorportaal boven de hoofdingang een glasraam van Karel Trautwein. Links van dit raam een crucifix van lindehout, hieronder een monumentaal marmeren altaar uit de zestiger jaren.

De kerk staat sinds 1976 op de Rijksmonumentenlijst.

Het liturgisch centrum bevindt zich in de viering van de kerk. Het hoogaltaar is geplaatst in september 1977.

Veel beroering ontstond ± 1985 toen een school naast de kerk werd gesloopt en er een groot bejaardentehuis voor in de plaats kwam. Het onttrok de kerk voor een deel aan het gezicht.

In 1989 waren er plannen om de kerk te restaureren en haar de functie van "citykerk" te geven. De kerk is van 1990 tot 1995 gerestaureerd.

Jarenlange en uitgebreide restauratie tot 2006. Er is naar gestreefd de oude sfeer van het kerkgebouw weer helemaal terug te krijgen.

Eind december 2006 is de kerk na een jarenlange en uitgebreide restauratie weer in gebruik genomen.

Was voorheen de apsis van het koor het liturgisch centrum, nu werd dit naar het midden van het kerkgebouw verplaatst. De kerk werd als het ware opgedeeld in twee delen. Het schipgedeelte voor de zondagse diensten, en het voorste oostelijke gedeelte - de koorpartij (waar het oude hoogaltaar van Friedrich Wilhelm Mengelberg zich bevindt) - als dagkerk voor kleinere diensten als vesperdiensten, huwelijksinzegeningen en doopdiensten.

Het kruisbeeld is een geschenk van koningin Anna Paulowna uit 1847.

De beide zes-armige kandelaars komen uit de RK kerk H Lebuinus te Deventer.

In de noorderkapel het Maria-altaar met bijbehorende beglazing. In de zuiderkapel het koororgel, rechts daarvan het Jozef-altaar, oorspronkelijk in de kapel geplaatst.

De beide zijaltaren zijn uit het atelier van Mengelberg.

De kerk maakt deel uit van de Emmaüsparochie.

In Apeldoorn zijn meerdere katholieke kerken. De plannen zijn dat in 2016 nog slechts één kerk overblijft. Dat is deze kerk.

Het gebouw heeft naast een kerkelijke ook een culturele functie.