Doopsgezinde kerk
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Singel 28
Sneek (Snits)
Gemeente Sneek
Friesland

(Kerk)gebouw

Twee Doopsgezinde Vermaningen: een Doopsgezinde Oud-Vlaamse gemeente aan het Kleinzand zonder orgel met kerkzang onder leiding van een voorzanger, en een Doopsgezinde Waterlandse gemeente "het Cingel".
De twee gemeenten zijn in 1838 samengegaan.
Nieuwe kerk gebouwd in 1841/42 naar ontwerp van architect Pieter Rollema, stadarchitect van Sneek. De kerk aan de Singel is niet direct aan de openbare weg gelegen maar staat enigszins verscholen. Dit was tot in de negentiende eeuw vaak gebruikelijk voor kerkgebouwen van geloofsgemeenschappen die, zoals de doopsgezinden, niet tot de gereformeerde (hervormde) kerk behoorden.
Tijdens de bouw van de nieuwe kerk waren de doopsgezinden te gast in de Hervormde Grote of Martinikerk. De zaalkerk is een combinatie van classisme en vroege neogotiek. De neogotische kansel staat tussen twee classicistische deuren.
De kerk is ingewijd op 10 april 1842.
Aan de voorzijde bevindt zich een imposante voorgevel met rondboogvensters, Dorische pilasters, een fries en een driehoekig gevelveld. In de zijgevels bevinden zich ramen in spitsboogvorm. De binnenzijde van de kerk kent een zogenaamde halfronde sluiting met aan de zijdes Korinthische pilasters. Deze pilasters dragen een kroonlijst die leidt tot een vlak plafond.
De kerk staat op de Rijksmonumentenlijst.
Kerk door een felle uitslaande brand op 3 mei 1972 ernstig beschadigd, het orgel bleef gespaard meer liep flinke waterschade op.
De restauratie van de kerk was gereed in 1973.
Nieuwe omvangrijke restauratie in 1996/97. Het dak kreeg nieuwe leien en het in 1841 door de Sneker stadsarchitect Pieter Jentsjes ontworpen interieur is weer geheel in authentieke staat teruggebracht.
De kerk is op 18 januari 1997 weer in gebruik genomen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)184
Knock, Nicolaes Arnoldi: aantekeningen bij disposities kerkorgelen van J. Hess, vervolgd en bijgevoegd door George Hendrikus Broekhuyzen Sr. en Jan Zwart, Kampen (1973)6-7
Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)9
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 20-21** 27
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 46, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Schroevers: foto B 9*, de Mixtuur Schagen
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 33, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tijdschriften en andere uitgaves
75 jaar Flentrop orgelbouw 63
contactbrief voor kerkenverzamelaars 37(1997)21
de Mixtuur 16(1975)323, 66(1990)310, 82(1996)67, 83(1996)114-115
de Orgelvriend 9(1975)16
het Orgel 6(1973)180-181, 11(1975)362 368-369, 9(1976)276-282 285 292 295, 5(1990)238
kerkepadgids (1983)46** 108

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Doopsgezinde kerk Sneek -

Orgelhistorie

b: Albertus van Gruisen, Leeuwarden 1786 voor SNEEK Schuilkerk van de Verenigde Vlaamse en Waterlandse Doodsgezinden; M I ap: Man 12
orgel geëxamineerd door Nicolaas Arnoldi Knock 1786 met de organist en Klokkenenist van de Grote Kerk te Leeuwarden dhr Muzelaar
orgel gedemonteerd door W. van Gruisen, Leeuwarden 1841 en opgeslagen in het pakhuis van J. Wouters, Sneek
b: kab. orgel te huize van J. Wouters te Sneek
o/r: Willem van Gruisen, Leeuwarden 1842 gebouwd op een orgelzolder; M I: Man 5
het hulp-orgel deed dienst vanaf 10 april 1842
o/r: HEEG RK kerk H Joseph P.J. Radersma, Wieuwerd 1847
b: Fa. J.C. Scheuer & Zn., Zwolle 1846/47; hierbij zijn delen van het oude orgel, als het pijpwerk en de windlade, gebruikt; M II vp: Hw 11-Opos 8-Ped 5 (volgens Broekhuyzen)
adviseur S.W. Velds, organist Martinikerk te Sneek
orgel geëxameerd door Nicolaas Arnoldi Knock en Muzelaar, organist en klokkenist van de Grote kerk te Sneek
r: Fa. L. van Dam & Zn., Leeuwarden 1870; revisie en schoonmaak, pedaalkoppel aangebracht
r: Fa. L. van Dam & Zn., Leeuwarden 1894; restauratie en vervaardiging van nieuwe klavieren, pedaalkoppel verbeterd
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1922/23; uitgebreide restauratie, verschillende wijzigingen in de dispositie, zwelkast om het onderwerk aangebracht, toonhoogte gewijzigd in a' = 440 Hertz
contract met bestek tot restauratie op 12 augustus 1922 getekend
r: Fa. Flentrop, Zaandam 1964; oude pedaalklavier vervangen door een modern klavier; M II vp: Hw 11-Onderpos 8-Ped 5
kerkbrand in 1972, het orgel liep flinke waterschade op
het orgel werd gedemonteerd en opgeslagen door Flentrop Orgelbouw te Zaandam
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1974/75; orgel teruggebracht in toestand 1847; M II vp: Hw 12-Opos 8-Ped 5
adviseurs Klaas Bolt en O.B. Wiersma namens Monumentenzorg
orgel op 3 oktober 1975 weer in gebruik genomen met een bespeling door de eigen organist Folkert Binnema
Na 1975 functioneerde de Basson 16 slecht
r: Flentrop Orgelbouw, Zaandam; Schalbekers van de Basson een halve toon opgeschoven

Dispositie

1788 (volgens dispositieverzameling van Nicolaas Arnoldi Knock):
Manuaal C-f3
Bourdon 16 discant, Praestant 8, Holpyp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Fluit Douce 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Sexquialter II, Vox Humana 8, Trompet 8 bas/discant, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Afsluiting, 3 Blaasbalgen
 
1847 (Scheuer):
Hoofdwerk
Onderpositief
Pedaal
Subbas 16, Open fluit 8, Octaaf 4, Basson 16, Trompet 8
Klavierkoppel, geen Pedaalkoppel
Toonhoogte a' = 415 Hertz
 
1846 (volgens Knock):
Hoofd Manuaal
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Quintadena 8, Gedackt 4, Fluitdouce 4, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur IV, Trompet 8, Vox Huma 8
Onder Manuaal
Flute douce 8, Viol di Gamba 8, Flute travers 8, Prestant 4, Flute d'Amour 4, Siciliene 4, Gemshoorn 2, Dulciaan 8
Pedaal
Subbas 16, Openfluit 8, Octaaf 4, Basson 16, Trompet 8
Hoofdafsluiting voor de Manualen en Pedaal koppeling
Ventil
 
volgens Aantekeningen bij Dispositiën van Broekhuyzen):
Hoofd Manuaal
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Quintadena 8, Gedackt (Octaaf) 4, Fluitdouce 4, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur IV, Trompet 8, Voxhumana 8
Ond. Manuaal
Flute douce 8, Viola di Gamba 8, Flute traverse 8, Prestant 4, Flute d'amour 4, Sicilienne 4, Gemshoorn 2, Dulciaan 8
Pedaal
Subbas 16, Open fluit 8, Octaaf 4, Basson 16, Trompet 8
Koppeling
Hoofdafsluiting, en dito voor de Manualen en Pedaal, Ventiel
 
1964 (Scheuer/Flentrop):
Hoofdmanuaal C-f3
Bourdon 16 bas/discant, Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Viola 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur III, Trompet 8 bas/discant
Onder Positief (II) C-f3
Prestant 8, Flute Douce 8, Aeoline 8 (C-H in Fl. Douce, vanaf cº grotendeels in zink), Viola di Gamba 8 (C-B gekomb. met Flute Douce), Flute d'Amour 4, Sicilienne 4, Gemshoorn 2, Vox Humana 8
Pedaal C-d1
Subbas 16, Openfluit 8, Octaaf 4, Basson 16, Trompet 8
Clavierkoppeling, Pedaalkoppel
tremulant, Ventiel, 2 loze knoppen (in 1923 kwamen de afsluiters te vervallen)
 
1975 (Scheuer/Flentrop):
Hoofdwerk (I) C-f3
Bourdon 16 discant, Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Fluit 4, Octaaf 2, Woudfluit 2, Sexquialter II-III doorl., Mixtuur III-V, Trompet 8 bas/discant, Vox Humana 8
Onderpositief (II) C-f3
Flute Douce 8, Viola di Gamba 8 (C-B gekomb. met Flute Douce), Prestant 4, Flute Travers 8 vanaf cº, Sicilienne 4, Flute d'Amour 4, Gemshoorn 2, Dulciaan 8
Pedaal C-d1
Subbas 16, Openfluit 8, Octaaf 4, Basson 16, Trompet 8
Koppelingen: Pedaal-Hoofdwerk, Hoofdwerk-Onderpositief (trekkoppel)
Ventiel
Tremulant over het gehele orgel
Deling bas/discant tussen bº en c1

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-07-19 16:01:15