Hervormde kerk St Martinus
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Buorren 13
Bitgum (Beetgum)
Gemeente Menameradiel
Friesland

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in ??
Nieuwe kerk gebouwd in 1669-1672 op de fundamenten van de vorige kerk. De Gotische middeleeuwse kerk is gewijd aan St Martinus, gebouwd met toestemming van Georg Frederich, vrijheer tot Schwartzenberg en Hohenlansberg. De oude toren bleef staan.
Preekstoel uit 1673.
Restauratie in de 16e en de 17e eeuw.
De rouwborden uit 1795 zijn uit de kerk verdwenen. Bewaard bleef een bijzonder fraai zandstenen epitaaf met renaissanceversierengen uit ca. 1615 vervaardigd door de hardhouwerij Dirk Liewesz en Jelle Claesz, opgericht ter herinnering aan Johan Onuphrius thoe Schartzenberg Hohenlansberg.
In 1819 worden werkzaamheden aan het dak van de kerk verricht.
In 1872 is de zadeldaktoren vervangen door de huidige spits.
Grafkelder uit de19e eeuw bij het koor van de familie Schwartzenberg en Hohenlansberg.
In de noordmuur geen vensters.
Tegen de noordkant van de toren een 18e eeuwse consistoriekamer met hoge schoorsteen van de oven waar vroeger de kolen voor de stoven werden verhit.
Meubilair uit de 17e eeuw, preekstoel witgeverfd in 1673, vrouwenbanken en overhuifde herenbanken en twee herenbanken voor de familie Schwartzenberg.
Restauratie kerk en toren van 1973 tot 1980; het aanzien van 1672 is grotendeels herbouwd. Merkwaardige gemetselde trap ontdekt, die eindigt op de tweede torenzolder.
PKN-kerk.
De kerk is een Rijksmonument.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)173
Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)13
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel18
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 42, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)78 145 147 149 222* 250-251 334 407-408 427 462 463* 464 476, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 12(1984)15
de Mixtuur 26(1978)629 630, 28(1979)688 689, 53(1986)122, 60(1988)475
het Orgel 1(1988)23-30 (8 foto's)*
kerkepadgids (1985)78-79*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk St Martinus Bitgum -

Orgelhistorie

b: ??
b: Christian Müller, Leeuwarden 1725/26 met oude delen van LEEUWARDEN Ned Hervormde Grote kerk; M I: Man 7
de oplevering van het orgel vond plaats op 24 januari 1726
- onderhoud Johann Michael Schwartzburg te Leeuwarden van 1735 tot zijn dood in 1748
geen onderhoud tussen 1748 en 1754
- onderhoud Johannes Jans te Zweins 1754 tot 1759
- onderhoud en stellen Pieter Sijbes de Vries te Leeuwarden 1760 tot 1776
- onderhoud A. van Kampen (Campen) te Koudum van 1777 tot 1782
- onderhoud Albertus S. Hempenius te Franeker 1785 tot 1789
r: Albertus van Gruisen, Leeuwarden 1792; ingrijpende herstelling na een aantal jaren van betrekkelijke verwaarlozing, schoonmaak en reparatie
- onderhoud Albertus van Gruisen te Leeuwarden najaar 1791 tot eind juni 1818
r: Albertus van Gruisen, Leeuwarden 1807; reparaties aan de kanalen
r: Johan Adolf Hillebrand, Leeuwarden 1819; schoonmaak en vergulden en verzilveren (foeliën) van het front
- stemmen en onderhoud Johan Adolf Hillebrand te Leeuwarden 1825 en 1828
r: Johan Adolf Hillebrand, Leeuwarden 1827; balgen reparatie
- onderhoud Willem van Gruisen 1832 tot 1838
geen onderhoud in de periode 1838 - 1843
- onderhoud Willem Hardorff te Leeuwarden 1844 tot 1858
het orgel werd in 1861 gekocht door Petrus van Oeckelen te Harenermolen
o/r: WESTERBORK Ned Hervormde kerk Petrus van Oeckelen, Harenermolen 1862; kleine dispositiewijziging: de Sexquialter moest plaats maken voor een Viola di Gamba
b: Petrus van Oeckelen, Harenermolen 1861; M II ap: Hw 9-Bov 6
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1979; M II ap: Hw 9-Bov 6

Dispositie

1788 (volgens Nicolaas Arnoldi Knock):
Manuaal C-c3
Praestant 8, Holpyp 8, Octaaf 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Mixtuur III, Sexquialter discant, Tremulant
Afsluiting, Windlossing, Drie blaasbalgen
 
1969:
Hoofdwerk (I) C-g3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Nachthoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV bas, Mixtuur V discant, Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk (II) C-g3
Holpijp 8, Salicionaal 8 (gereserveerd), Viola di Gamba 8, Holfluit 8, Prestant 4, Speelfluit 4, Woudfluit 2, Clarinet 8
Pedaal C-d1
aangehangen
Afsluiter Hoofdwerk, afsluiter Bovenwerk
Koppeling bas, koppeling discant
Windlosser
Nihil (loze knop)

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42