Hervormde kerk - Adelskerk
Afgebroken
Beetsterweg 22
Oud Beets
Beetstersweach (Beetsterzwaag)
Gemeente Opsterland
Friesland

(Kerk)gebouw

De plaats werd genoemd: Oud Beets.
Kerk gebouwd in ?? Grafstenen van Augustinus Lycklama á Nijholt, grietman over Opsterland, gestorven in 1744 en vrouw Dydo (Detcke) Andringa, overleden 1719.
Nieuwe kerk gebouwd in 1889/91 naar ontwerp van architect Luitje de Goed te Beetsterzwaag in een opvallende neorenaissance stijl in opdracht van de rechtzinnige families van Lyden en Lycklama à Nijeholt De kerk werd "Adelskerk" genoemd.
Vanaf het begin was de kerk in feite echter al een mislukking. Waarschijnlijk is de Adelskerk slechts bij de inwijdingsdienst goed bezet geweest.
De veenarbeiders in het dorp Nij Beets weigerden om iedere zondag vijf kilometer door de landerijen te trekken naar deze kerk. Zij kerkten veel liever in het “Houten Himeltsje” in Nij Beets dat in hetzelfde jaar (1891) in Nij Beets werd gebouwd en waar de bekende ds. Van der Brugghen na de kerkdienst aan iedereen snert uitdeelde. Zo werden zijn diensten "snertdiensten". Wellicht was het de kerkgangers juist daar ook om te doen, want de gang naar de kerk heeft er in Nij Beets nooit echt in gezeten. De kerk van hout trok het volk, terwijl de Adelskerk van "goud" maar matig bezoekers ontving; op den duur eens in de drie weken zes à zeven kerkgangers.
Ondertussen bleef het in de kerk van Oud Beets koud, want de kerkvoogden konden er maar niet toe komen een kachel in het gebouw te plaatsen. Ook de adel hield niet van een koud achterwerk, want wanneer er bij hoge uitzonderling dan eens een vertegenwoordiger van de beide families aanschoof in de herenbank, dan was dat in de zomer. En was er dus geen kachel nodig.
Tot 1958 zijn er met enige regelmaat diensten geweest in Oud Beets, beide adellijke families waren toen al uitgestorven. De kerk is in 1958 voor de eredienst gesloten en werd ingericht als atelier. De kansel en enig ander meubilair zijn in daarna overgebracht naar de Ned Hervormde kerk van Oud Loosdrecht.
Vanaf 1963 kwam de kerk in gebruik bij de kunstenaar Jaap van der Meij. Her en der in Friesland kunnen we nu nog genieten van zijn monumentale sculpturen.
Op 17 oktober 1967 werd de toren door de bliksem getroffen en viel de spits in gruzelementen. Toen het gevaarlijk werd de kerk nog te betreden, verliet Van der Meij het gebouw en vestigde zich een jaar later in Spanje, waar hij in 1999 overleed.
In april 1983 werden de luidklokken, die tot 1889 in een klokkenstoel hingen, van de torenzolder gehaald, ze kregen een plaats in een museum. De ruïne van de kerk was in 1983 in zodanig verval en gevaarlijk, dat sloop werd overwogen.
Het Friesch Dagblad van eind juni 1984 meldt, "dat de kerk gedeeltelijk wordt gesloopt". De kerk is in 1984 (1985) afgebroken. Op de plaats van de kerk is een klokkenstoel gebouwd en zijn de grote grafstenen rechtop gemetseld. Onder de plek waar de Adelskerk stond ligt nog de kerkkelder. In de kelder wordt binnenkort (2017) gegraven naar schilderingen van kunstenaar Jaap van der Meij. Van der Meij heeft deze kelder beschilderd met bijzondere voorstellingen uit een Noors sprookje. Kunstprojectleider Hanneke Heerema kent diverse verhalen van mensen die de muurkunst nog hebben bewonderd. Heerema werkt samen met Tresoar al geruime tijd aan een project over Friese wederopbouwkunst en begint in maart 2017 met een onderzoek op de oude kerklocatie. Een nadelige factor is dat de kelder bij de sloop van de kerk is volgestort met puin. De bevolking wordt daarom zo veel mogelijk bij de zoektocht betrokken. Al met al een bijzonder verhaal van een bijzonder tragische kerkgeschiedenis.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
-
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 10(1983)20, 11(1984)17, 12(1984)19, 23(1990)17, 32(1994)36, 118(2017)9-10

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk - Adelskerk Beetstersweach -

Orgelhistorie

b: Fa. Maarschalkerweerd & Zn., Utrecht 1904 voor de Adelskerk. Het orgel was een geschenk van August Lycklama; M I ap: Man 9
o: DRACHTEN Gereformeerde kerk - Zuiderkerk aan de Burgemeester Wuiteweg Fa. J. Reil, Heerde 1957

Dispositie

1904 (Maarschalkerweerd):
Manuaal C-f3
Prestant 8, Roerfluit 8, Gamba 8, Octaaf 4, Openfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Trompet 8
Pedaal
Aangehangen
 
1957 (Maarschalkerweerd/Reil):
Hoofdwerk (I) C-f3
Prestant 8, Roerfluit 8, Gamba 8, Octaaf 4, Openfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Trompet 8
Bovenwerk (II) C-f3
Holpijp 8, Quintadeen 8, Prestant 4, Roerfluit 4, Nasard 3, Flageolet 2, Sesquialter II, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal C-d1
Subbas 16
Koppelingen: Hoofdwerk-Bovenwerk, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Bovenwerk
Mechanische sleepladen. Winddruk: 65 mm. WK.

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-08-16 09:14:59