Hervormde kerk - Moriakerk
In gebruik
(Kerk)gebouw
In de 11e eeuw en volgende eeuwen vervulde de laatgotische Willibrordkerk te Westkapelle een centrale plaats in de Willibrordverering op Walcheren. | |
De oorspronkelijke kerk werd in 1458 afgebroken. | |
Nieuwe kerk gebouwd in 1470, meer landinwaarts, naar de plaats van de (vuur)toren, Driebeukig halleschip en -koor in Brabants-gotische stijl met een buiten de noord- en de zuidgevel stekend dwarsschip met vieringtorentjes. | |
De toren was geïnspireerd op de laat-13e eeuwse toren van de Onze Lieve Vrouwekerk te Brugge. | |
Tijdens het beleg van Middelburg (1572-1574) werd Westkapelle door de Spanjaarden in de as gelegd en bleef van de kerk slechts een ruïne over. | |
Omdat de kerktoren diende als baken voor stuurlui op zee, werd de kerk al spoedig opgeknapt. De kerk is toen aanmerkelijk verkleind en werd in 1583 weer in gebruik genomen. | |
Het schip werd ingericht voor de eredienst, beperkt door een eikenhouten afschutting, wandelkerk geheten. | |
Tegen dit schot een herenbank voor Martinus Veth, ambachtsheer en familie. | |
Het koor werd aan de tand des tijds overgeleverd. | |
De ruïne is afgebroken en een muur en consistoriekamer kwamen kort na 1737 voor in de plaats. | |
De toren is in de 17e eeuw slecht onderhouden. | |
In 1695 bescheiden restauratie. | |
In de Franse tijd werd een deel van de spits weggenomen om er een seintoestel in te plaatsen. | |
Kerk opnieuw gerestaureerd in 1737. | |
In 1817 wees de Staat der Nederlanden de toren van Westkapelle aan om een kustlicht op te bouwen. | |
In de nacht van 14 op 15 maart 1831 is de kerk totaal door brand vernietigd met het bovengedeelte van de toren. | |
De toren werd hierna overgedragen aan het Rijk en er werd besloten een nieuwe kerk te bouwen. | |
De forse bakstenen toren in Kempische stijl met haakse steunberen en natuurstenen hoekblokken werd na de brand door het Rijk ingericht . | |
De oude kerk is in 1834 afgebroken. | |
Nieuwe kerk gebouwd in 1834 aan de Zuidstraat. Dit kerkgebouw droeg alle kenmerken van de zogenaamde Waterstaatskerken uit deze periode. | |
De kerk is in het voorjaar van 1835 in gebruik genomen. | |
De huidige plaatijzeren bovenbouw dateert van 1906. | |
De toren is in 1924 gerestaureerd. | |
Bij het bombardement op de Westkappelse zeedijk in 1944 is het kerkgebouw van de Hervormde Gemeente vernield. | |
Stenen van de kerk werden later gebruikt bij het dichten van de gaten in de zeedijken, voltooïd in 1946. | |
Tijdelijke noodkerk van augustus 1945 tot 1952 op de Markt, opgetrokken uit voormalige Duitse barakken. | |
Nieuwe kerk gebouwd in 1951/52 - Moriakerk naar ontwerp van architect ir Klarenbeek. | |
De eerste steen is gelegd op 1 maart 1951 door J. Roelse, Pres.-Kerkvoogd. | |
De kerk is in 1952 in gebruik genomen. | |
PKN-kerk. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
Boeken | |
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)202 | |
Kluiver, dr J.H.: hist orgels in Zeeland II 33 105* |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Orgels in Zeeland | |
de Mixtuur 53(1986)135*, 56(1987)271, 58(1987)378, 78(1994)918, 80(1995)1009 | |
het Orgel 2(1954)29-30, 3(1954)44, 6(1974)227-229 234* | |
kerkepadgids (1983)18 |
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde kerk - Moriakerk | Westkapelle | - |
Orgelhistorie
- tot 1843 een voorzanger | |
b: |
J.A. Mennes & G.L. Preuniger, Brigdamme-Middelburg 1843, orgel door bemoeïenis van drs J. Binnenweg en dankzij een gift van mr H.J. Baron van Doorn van Westkapelle; met gebruikmaking van ouder materiaal van van Peteghem uit 1810 voor een RK kerk; M I ap: Man 10 na oplevering gekeurd door de Middelburgse organisten J.J. de Kanter en C.J. van Uye die het werk positief beoordeelden |
o: | MAASTRICHT RK kerk Onze Lieve Vrouw van Lourdes 1936 |
b: |
Fa. J.J. Elbertse & Zn., Soest 1936 met sleepladen voor de manualen van Maarschalkerweerd; M II vp: Hw 7-Pos 5-Ped 1 het orgel is op 21 juni 1936 ingewijd - na het bombardement in 1944 op Westkapelle is het orgel verdwenen |
b: | Fa. Dekker, Goes 1928/29 voor ZOUTELANDE Ned Hervormde kerk Catharina; Pn I ap: Man 4 |
o: | Hervormde noodkerk 1951 door bemiddeling van ds W. Oosthoek te Zoutelande |
o: | VLISSINGEN Gereformeerde Gemeente Fa. A. Nijsse, Oud Sabbinge 1952 |
b: |
Fa. Willem van Leeuwen, Leiderdorp 1953, kas ontwerpen ontworpen door ir Klarenbeek, architect van de kerk, en vervaardigd door de Fa. de Vries & van Ginkel te Aalsmeer; M II vp: Hw 7-Rw 8-Ped 3 adviseur H.C.A. Varel te Ritthem |
r: |
Pels & van Leeuwen 1974; restauratie eerste fase voltooid: Octaaf 2 Rugwerk naar Hoofdwerk, op Rugwerk Nachthoorn 2, samenstelling Mixtuur gewijzigd; M II vp: Hw 7-Rw 8-Ped 4 adviseurs Willem Hülsman namens de Orgelcommissie van de Ned Herv Kerk en D.P. Verhulst |
r: | na 1974; op Pedaal Octaaf 4 vervangen door een gebruikte Fagot 16, op het Rugwerk is verder nog een gebruikte Cornet III sterk bijgeplaatst, Trompet 8 vervangen; M II vp: Hw 7-Rw |
o: | Octaaf 4 Pedaal naar WESTKAPELLE Gereformeerde Gemeente als Prestant 8 |
Dispositie
1843: | |
Manuaal C-f3 | |
Praestant 8, Holpijp 8, Viola di gamba 8, Oktaaf 4, Fluit 4, Quintfluit 3, Gemshoorn 2, Mixtuur III discant, Cornet III discant, Trompet 8 bas/discant, Tremulant | |
Pedaal C-cº | |
aangehangen | |
Ventiel, windvoorziening geschiedde door middel van 3 spaanbalgen | |
1936: | |
Ondermanuaal C-f3 | |
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Octaaf 2, Sesquialter II 2 2/3-1 3/5, Trompet 8 | |
Bovenmanuaal C-f3 | |
Holpijp 8 bas/discant, Viola di Gamba 8, Spitsfluit 4, Nasard 2 2/3, Woudfluit 2 | |
Pedaal C-d1 | |
Subbas 16 (tr. van Bourdon 16) | |
Manuaalkoppel, Koppel Pedaal-Ondermanuaal | |
De 27 grootste pijpen van de Bourdon 16 waren op een pneumatische kegellade geplaatst | |
1929 (Dekker): | |
Manuaal C-g3 | |
Prestant 8, Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4 | |
Pedaal C-f1 | |
aangehangen | |
Superkoppel Manuaal | |
1953: | |
Hoofdwerk C-g3 | |
Quintadeen 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Sesquialter III*, Mixtuur IV-VI 2, Trompet 8 | |
Rugwerk C-g3 | |
Holpijp 8, Quintadeen 8 (C-H gec. met Holpijp), Prestant 4, Speelfluit 4, Octaaf 2, Nasard 1 1/3, Scherp III-V 1*, Dulciaan 8, Tremulant | |
Pedaal C-f1 | |
Subbas 16, Praestant 8, Octaaf 4 | |
Manuaalkoppel, 2 Pedaalkoppels | |
De met een * gemerkte stemmen waren wel voorbereind, doch niet geplaatst | |
na 1974: | |
Hoofdwerk C-g3 | |
Quintadeen 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Octaaf 2, Mixtuur IV-VI 1 1/3, Trompet 8 | |
Rugwerk C-g3 | |
Holpijp 8, Quintadeen 8 (C-H gec. met Holpijp), Prestant 4, Roerfluit 4, Nachthoorn 2, Nasard 1 1/3, Cornet (Sesquiaklter) III, Dulciaan 8, Tremulant | |
Pedaal C-f1 | |
Subbas 16, Prestant 8, Octaaf 4, Fagot 16 | |
Manuaalkoppel, 2 Pedaalkoppels |
Bronvermelding van bovenstaand orgel
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Geen informatie aanwezig |
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42