Hervormde Grote of Onze Lieve Vrouwekerk gereformeerde Bond
In gebruik
(Kerk)gebouw
Kerk gebouwd in de 14e en 15e eeuw, kruisbasiliek van bouwmeester Rutger van Keulen, kerk oorspronkelijk aan Maria gewijd. | |
Het schip is in 1375 en in 1390 is het dwarspand gebouwd. Koor en kooromgang in 1400/20 in Nederrijnse Gotiek. | |
In 1503 werd het dak verwoest en daarna ontstonden in 1560 de huidige netgewelven. | |
De toren is in 1797 half ingestort aan de oostzijde; het schip en het orgel werden vernield. Wat restte waren twee traveëen van het schip, de transepten en het koor. | |
Opvallend zijn de vensters tussen de aanzetten van de gewelven. | |
Een in "trompe l'oeil" op hout geschilderde draperie boven het orgel. | |
De kerk is kleiner herbouwd ± 1800. | |
De kerk is afgesloten met een Neoclassisische gevel. | |
Het hoogkoor heeft een vijfzijdige sluiting met daarachter een tienzijdige kooromgang. Deze kooromgang is voorzien van ondiepe zijkapellen en grote vensters. De gewelven bevatten scènes uit het leven van Jezus, afgewisseld door voorstellingen uit het Oude Testament, vervaardigd tussen 1560 en 1562 door Ewolt van Delft, geassisteerd door zijn dochter. | |
In de zeventiger jaren is de kerk gerestaureerd. Toen kwamen de inmiddels beroemde 16e eeuwse muurschilderingen en plafondschilderingen weer te voorschijn. Na de Reformatie waren ze onder de witkalk verdwenen. | |
In 1988 blijken deze fresco's door doorlatend vocht ernstig beschadigd. | |
PKN-kerk. | |
De dakconstructie van de Grote Kerk heeft groot onderhoud nodig. Door scheurvorming laten verf- en pleisterlagen los. Ook de waardevolle renaissanceschilderingen uit 1562 in de gewelfbogen van Ewoud van Delft lopen gevaar. De schilderingen zijn in de jaren 70 ontdekt en gedurende 8 jaar blootgelegd en gerestaureerd. Daarnaast is geconstateerd dat de kerk zich aan het “zetten” is, dat betekent dat de muren niet meer bij elkaar gehouden kunnen worden door bogen en trekstangen. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
Boeken | |
Bakker: van Reitsum naar Gouderak 71 | |
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)44 78 155 156 167 | |
Hess: 26 | |
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 42 43, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)72, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972 | |
Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie van Eijsdonck / van Nistelrooy / Kuijte (1983)151; Het Noordbrabants Genootschap | |
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 14 112 | |
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 8 17 40 41 127*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
brochure-Oost: Gebr. Bätz 17* 19 | |
contactbrief voor kerkenverzamelaars 20(1988)17, 123(2018)5, 124(2018)6 | |
de Mixtuur 16(1975)321, 36-37(1981)254, 38(1982)300, 52(1986)58, 53(1986)147* 148 150, 73(1993)700 | |
de Orgelmaker Witte 18 19 | |
de Orgelvriend 5(1981)1*, 9(1981)24* 26-28**, 8(1987)5-6* | |
het Orgel 1(1976)7*, 4(1976)133, 10(1981)338 | |
het Orgelblad I(1958)60*, IV(1961)165 | |
kerkepadgids (1979)43 |
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde Grote of Onze Lieve Vrouwekerk gereformeerde Bond | Harderwijk | - |
Orgelhistorie
b: | vóór 1508 |
o: | HARDERWIJK RK klooster Minderbroeders 1531 |
b: | H. Niehoff ± 1531; M II ap: Hw 4-Bov 9 |
r: |
Albert Kiespenning, Nijmegen 1608 - Keuring door Jan Pieterszoon Sweelinck te Amsterdam in 1608; het orgel werd goedgekeurd |
r: | G.G. Garmerssen 1632, 1642 |
r: | F.C. Schnitger 1722/23; M II ap: Hw 6-Bov 9 |
r: |
F.C. Schnitger 1727; vrij pedaal: Ped 9 - Het orgel is door instorting van de toren in 1797 verwoest |
b: |
Gebr. Johann en Jonathan Bätz, Utrecht 1826/27; M II ap: Hw 13-Rw 10 - het orgel werd gekeurd door D. Brachthuizen en H.W. Brachthuizen te Amsterdam op 27 januari 1827 het orgel is op 28 januari 1827 in gebruik genomen |
r: | J.J. van de Bijlaardt, Dordrecht 1891; ingrijpende wijzigingen, Quint 3 Hw werd Holfluit 1 1/3, op het Rw een Violoncel 8 toegevoegd, op het Rw werd de Viola da Gamba 8 omgebouwd tot Prestant 8 discant, nieuwe Gamba i.p.v. de Mixtuur. Intonatie herzien en het pedaalklavier vervangen door een nieuw |
r: | Fa. van Dam, Woerden 1912; Flageolet 1 Rw werd Voix Celeste 8, de Sexquialter werd een Melophone 8 |
r: |
Fa. J. de Koff & Zn., Utrecht 1953/54; dispositie gewijzigd adviseur dr M.A. Vente |
r: |
Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1980/81; oorspronkelijke dispositie gereconstrueerd; M II ap: Hoofdman 13-Rugpos 10 adviseurs Klaas Bolt, organist van de Grote- of St. Bavokerk in Haarlem en O.B. Wiersma namens Monumentenzorg heringebruikname orgel op 1 april 1981 met een bespeling door Klaas Bolt |
Dispositie
1885 (volgens van ’t Kruijs): | |
Hoofdmanuaal | |
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Baarpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Holquint 1 1/2, Cornet, Mixtuur, Sexquialter, Fagot 16, Trompet 8 | |
Bovenmanuaal | |
Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Quintadeen 8, Prestant 4, Gemshoorn 4, Woudfluit 2, Flageolet 1, Mixtuur, Dulciaan 8 | |
Pedaal | |
aangehangen | |
Koppel | |
Afsluitingen, Ventiel, Tremulant | |
1981 (Flentrop): | |
Hoofdmanuaal C-f3 | |
Bourdon 16, Prestant 8 (aº-f3 dubbel), Roerfluit 8, Baarpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Sexquialter III discant, Mixtuur III-IV-V-VI bas/discant, Cornet IV discant, Fagot 16 bas/discant, Trompet 8 bas/discant | |
Rugpositief C-f3 | |
Holpijp 8, Quintadena 8, Viola di Gamba 8 discant, Prestant 4 (c1-c2 dubbel), Gemshoorn 4, Woudfluit 2, Holfluit 1 1/2, Flageolet 1, Mixtuur III-IV-V-VI, Dulciaan 8, Tremulant | |
Pedaal C-d1 | |
aangehangen | |
Manuaalkoppel bas/discant | |
Windvoorziening origineel, vier balgen | |
Toonhoogte halve toon beneden a1 = 440 Hz. | |
Bourdon 16 en Fagot 16 bas zijn zodaning ingericht dat bij het halverwege openen eerst de pijpen C-dº spreken (hierdoor wordt het ontbreken van een vrij pedaal enigermate ondervangen) |
Bronvermelding van bovenstaand orgel
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Geen informatie aanwezig |
Laatste update: 2018-06-03 15:36:55